Historie i legendy zamków na Lubelszczyźnie godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Zamek w Bochotnicy miał dwie legendarne właścicielki. Bardziej znana jest Esterka, według kronikarza Jana Długosza, kochanka króla Kazimierza Wielkiego. Jednak na większą uwagę i nasze zainteresowanie zasługuje Anna Zbąska w polskiej literaturze występująca pod swoim panieńskim nazwiskiem Stanisławska. Anna Stanisławska to najdawniejsza znana polska poetka. Wprawdzie w tym co pisała było więcej prozy życia niż poezji - spisała bowiem historię swojego życia w formie rymowanych wierszy. Z tych wspomnień zatytułowanych Transakcyja albo Opisanie całego życia jednej sieroty przez żałosne treny od tejże samej pisane roku 1685 wyłania się obraz kobiety aktywnej i ambitnej, ewidentnie wyprzedzającej swoją epokę. Sprawnie zarządzająca swoim majątkiem, udzielająca się charytatywnie, wspomagała zakony i fundowała kościoły. Ufundowała m.in. dom misjonarzy na lubelskim Żmigrodzie, murowany kościół w Kurowie. Wspomagała finansowo zakony szarytek i karmelitanek bosych w Lublinie. Jej portrety możemy zobaczyć w Lublinie kościele szarytek, a także w kościele parafialnym w Dysie.

Opis (streszczenie): Zamek został wzniesiony za czasów Kazimierza Wielkiego obok wieży zbudowanej jeszcze przez Władysława Łokietka. Obie budowle miały przede wszystkim charakter obronny przez najazdami Tatarów ale także służyły jako komora celna.

Opis (streszczenie): Budowę zamku w 1508 rozpoczął Mikołaj Firlej, późniejszy starosta kazimierski. Kontynuował ją jego syn, wojewoda ruski Piotr Firlej. Budowla miała charakter późno gotycko - renesansowego zamku obronnego.

Opis (streszczenie): Zamek w Krupem uznawany był za siedzibę słynnego Samuela Zborowskiego, awanturnika i banity. W okolicach znajduje się tajemnicza budowla w kształcie ostrosłupa, uznawana za najwyższą z polskich piramid.

Opis (streszczenie): Już w czasach Bolesława Chrobrego w miejscu obecnego zamku podobno istniała drewniana strażnica. Na pewno był już tutaj największy gród na wschód od Wisły, o który często toczyły się bitwy z książętami Rusi.

Opis (streszczenie): Już w czasach Bolesława Chrobrego w miejscu obecnego zamku podobno istniała drewniana strażnica. Na pewno był już tutaj największy gród na wschód od Wisły, o który często toczyły się bitwy z książętami Rusi. W połowie XIII wieku w obrębie wałów powstaje potężna romańska baszta, zwana donżonem, o wysokości 25 metrów i średnicy 15 metrów. Miała trzy kondygnacje i mury grube na 4 metry. Oprócz funkcji obronnej spełniała także funkcję mieszkalną. Pod koniec XIII wieku dostawiono jeszcze jedną, kwadratową wieżę, która na początku XIV wieku przebudowano na kaplicę Św. Trójcy. Wymieniono wówczas także mury obronne. Później dobudowano dwukondygnacyjny budynek mieszkalny i bramę wjazdową. Za czasów Kazimierza Wielkiego zamek stanowił część planu Kazimierza Wielkiego, który zakładał budowę sieci fortyfikacji na wschodnich rubieżach Polski w obronie przed najazdami Tatarów i Litwinów. Lublin jako ważny ośrodek handlowy i komunikacyjny w XV i XVI wieku nabierał znaczenia, a wraz z nim lubelski zamek. Często zatrzymywali się tutaj królowie, dostojnicy, odbywały się zjazdy i sejmiki. Zamek zostaje poddany przebudowie i nabiera renesansowego stylu. Baszta zostaje ozdobiona attyką, a kaplica portalem w stylu włoskim. Jak na owe czasy był też nowocześnie wyposażony. Znajdowały się w nim urządzenia sanitarne i ustępy, funkcjonował nawet wodociąg. Król Władysław Jagiełło i książę Witold przyjmowali na zamku posłów husyckich z Czech. To tutaj pod opieką Jana Długosza przebywali synowie Kazimierza Jagiellończyka. To na Zamku Lubelskim w 1569 r. odbył się Sejm Walny i doszło do podpisania Unii Lubelskiej. Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi, co opisał obecny wówczas Jan Kochanowski w utworze Proporzec albo hołd pruski. Freski w kaplicy pod wezwaniem św. Trójcy to największy, unikatowy w skali całej Europy, zabytek w Lublinie. XVII wiek, wojny z Kozakami i Szwedami, niszczony zamek zaczyna podupadać. W XIX wieku w miejsce dawnego zamku zostaje wybudowane więzienie. Więzienie na zamku funkcjonowało aż do 1954 roku, kiedy to władze komunistyczne przeznaczyły zamek na cele kulturalne. Obecnie znajduje się tu Muzeum Narodowe w Lublinie. O Zamku opowie pracownik Działu Edukacji Muzeum.

Opis (streszczenie): Zamek w Kryłowie położony był na wyspie utworzonej przez zakole Bugu. To jeden z nielicznych przypadków w Polsce ulokowania warownej budowli na rzecznej wyspie.

Opis (streszczenie): Zamek w Dąbrowicy wzniesiony na początku XV wieku przez Firlejów, polski ród magnacki, herbu Lewart. Przebudowę zamku w 1553 r. rozpoczął Piotr Firlej, doradca królowej Bony, a następnie Zygmunta Augusta. W 1565 roku budowę dokończył jego syn Mikołaj. Wybudował on także zamek w Janowcu i w Czemiernikach. Spór majątkowy jego brata Piotra z Janem Skotnickim o Zamek kamienicki w Odrzykoniu posłużył za pierwowzór Aleksandrowi Fredrze w Zemście To na dworze w Dąbrowicy u Jana Firleja, wojewody lubelskiego i marszałka koronnego, podjął swoją pierwszą pracę Jan Kochanowski. To tutaj młody poeta nawiązuje pierwsze stosunki z wybitnymi przedstawicielami ówczesnego świata politycznego i naukowego. Kolejna przebudowa zamku to lata 1610 - 1630 przez Annę z Firlejów Ponętowską. Powstaje dwuskrzydłowy pałac, do starego zachodniego skrzydła zamkowego zostaje dobudowany skrzydło północne, a dziedziniec od wschodu i południa zamknięto murem kurtynowym. Na narożnikach powstały dwie ośmioboczne wieże. Zamek posiadał dwie kondygnacje i zwieńczony był attyką. Do dzisiaj w Dąbrowicy przetrwała jedynie baszta płd. - wsch. I niewielki fragment arkad. W 1694 roku pałac uszkodził pożar, a ostatnią właścicielką z rodu Firlejów była Marianna Sapieżyna. Później często zmieniał właścicieli. XIX w. rozebrano wieże zamkowe, a sam zamek rozebrano. O właścicielach i historii zamku w Dąbrowicy opowie prof. Irena Rolska, a o pobycie i związkach Jana Kochanowskiego opowie red. nacz. , dyr. TVP3 Lublin Ryszard Montusiewicz.

Opis (streszczenie): Zamek w Kryłowie położony był na wyspie utworzonej przez zakole Bugu. To jeden z nielicznych przypadków w Polsce ulokowania warownej budowli na rzecznej wyspie. Twierdza miała także niespotykany kształt trójkąta, a od reszty wyspy odgrodzona była potężną fosą. Do dzisiaj zachowały się fragmenty murów, wały obronne i ogromna ceglana basteja o murach dochodzących do 2 - 3 metrów grubości. Zamek w Kryłowie łączony jest z potężnym rodem Tęczyńskich. Członkowie rodu działali na rzecz zjednoczenia Polski w okresie rozbicia dzielnicowego, a potem na rzecz unii z Litwą. Siedzibą rodu był Tenczyn. Andrzej Tęczyński ożenił się z Anną, córką wielkiego marszałka koronnego Dymitra z Goraja herbu Korczak, która w posagu wniosła m.in. Kryłów. Dymitr z Goraja to słynny uczestnik wawelskiego skandalu z XIV wieku, o którym plotkowała średniowieczna Europa. Królowa Jadwiga, jako kilkuletnia dziewczynka została zaręczona z młodym księciem austriacki Wilhelmem Habsburgiem. Kiedy dowiedziała się, że jej mężem zostanie Jagiełło, chciała uciec i połączyć się z Wilhelmem. I to właśnie Dymitr z Goraja uniemożliwił ucieczkę młodej królewnie. Podobno zamknął ją w komnacie, a Jadwiga próbowała wyrąbać drzwi siekierą. Tę burzliwą miłosną historię uwiecznił na swoim obrazie pt. Królowa Jadwiga i Dymitr z Goraja Jan Matejko. W Muzeum Lubelskim znajduje się natomiast obraz Wojciecha Gersona pt. Królowa Jadwiga i Dymitr z Goraja. Kolejny właściciel zamku w Kryłowie był niemniej sławny i został opisany przez samego Henryka Sienkiewicza w Potopie i w Ogniem i mieczem. Hieronim Radziejowski - podkomorzy koronny, po wejściu z konflikt z Janem Kazimierzem (jego żona miała romans z królem)został skazany na banicję. Udał się do Szwecji, gdzie wszedł w układy z królem szwedzkim Karolem Gustawem. Zdradzał mu informacje dotyczące polskiej armii. Po potopie szwedzkim i cofnięciu infamii przez Jana Kazimierza Radziejowski wrócił do Polski i odbudował zniszczony w czasie wojny polsko - szwedzkiej zamek w Kryłowie. W 1667 roku majątek odziedziczył jego syn, biskup warmiński Michał Radziejowski, późniejszy prymas Polski. To do Kryłowa nuncjusz papieski przywoził mu kapelusz kardynalski.

Opis (streszczenie): O historii zamku opowie kierownik Zespołu Zamkowego w Kazimierzu Dolnym Konrad Banaszek Wykorzystane zostaną materiały archiwalne dotyczące historii zamku, oraz obrazy Zygmunta Vogla. Zamek został wzniesiony za czasów Kazimierza Wielkiego obok wieży zbudowanej jeszcze przez Władysława Łokietka. Obie budowle miały przede wszystkim charakter obronny przez najazdami Tatarów ale także służyły jako komora celna. Według niektórych źródeł baszta pełniła rolę swoistej latarni dla żeglugi po Wiśle. W późniejszych latach zamek wielokrotnie przebudowano. W XVI wieku, gdy zamek należał do rodu Firlejów przebudową zajmował się słynny Santi Gucci. Proces powolnego upadku zamku rozpoczął się po najazdach szwedzkich w XVII wieku. W 1655 roku na zamku przebywał król szwedzki Karol Gustaw. Z tego też okresu pochodzi pierwszy wizerunek Kazimierza i zamku, narysowany przez szwedzkiego inżyniera Erika Dahlbergha. Na zamku gościł także car Piotr Wielki, a przez dwa miesiące mieszkał inny król szwedzki Karol XII. W czasie Powstania Listopadowego był areną potyczki powstańców z oddziałami rosyjskimi. Według legendy zamek w Kazimierzu połączony był podziemnym tunelem z zamkiem w Bochotnicy, który wybudował Kazimierz Wielki specjalnie dla swojej kochanki Esterki. Kazimierz Wielki łączony jest także z nazwą miasta Kazimierz, jednak to od imienia księcia Kazimierza Sprawiedliwego pochodzi jego nazwa. Podarował on siostrom norbertankom Wietrzną Górę, a one z wdzięczności zamieniły ją na Kazimierz. Po odzyskaniu niepodległości zamek w Kazimierzu zaczął być postrzegany jako zabytek. Sporządzono pierwsze rysunki, dokumentacje i przeprowadzono prace zabezpieczające Basztę.

Opis (streszczenie): Budowę zamku w 1508 rozpoczął Mikołaj Firlej, późniejszy starosta kazimierski. Kontynuował ją jego syn, wojewoda ruski Piotr Firlej. Budowla miała charakter późno gotycko - renesansowego zamku obronny, z możliwością prowadzenia ostrzału wzdłuż obwarowań. W latach 15651585 architekt włoski Santi Gucci przebudował zamek w stylu późnorenesansowo - manierystycznym W roku 1606 na zamku miało miejsce pojednanie króla Zygmunta III Wazy z marszałkiem wielkim koronnym Mikołajem Zebrzydowskim, przywódcą rokoszu Zebrzydowskiego. W dniu 7 lutego 1656 król Karol Gustaw, podczas najazdu Szwedów ograbił i zniszczył zamek. Odbudowany i rozbudowany w stylu barokowym przez rodzinę Lubomirskich. W 1783 Jerzy Marcin Lubomirski przegrał zamek w karty. Jego nowym właścicielem został Mikołaj Piaskowski. Jednak ani on, ani późniejsi właściciele (m.in. Osławscy) nie byli w stanie utrzymać zamku. Sprzedali całe wyposażenie (nawet marmury zostały zdjęte ze ścian), a zamek został opuszczony i popadł w ruinę. W roku 1928 Leon Kozłowski kupuje zamek w Janowcu. Zamek jest zrujnowany Nowy właściciel wszystkie swoje skromne oszczędności wkłada w remont zamku i zapobieganiu dalszej jego dewastacji. Remontuje część zamku i wprowadza się do niego. Oprowadza wycieczki. Kozłowski chce także odnowić zamkowe winnice, był na praktykach w winnicach we Francji i Argentynie. Po II wojnie światowej jego majątek ze względu na niewielkie rozmiary nie podlega reformie rolnej. Kozłowski był jedynym w bloku państw socjalistycznych, prywatnym właścicielem zamku. Skarb państwa przejmuje zamek dopiero w w roku 1975.

Opis (streszczenie): Zamek w Krupem, a w zasadzie przepiękne zachowane ruiny renesansowego zamku z XVI/XVII w. , nad jeziorkiem, które jest częścią rozlewisk dopływu rzeki Wieprz. Aż szkoda, że do dziś w pełni nie wykorzystano olbrzymich walorów turystycznych tego miejsca. Ruiny zamków i towarzyszące im opowieści o duchach i Białych Damach od dawna poruszały wyobraźnię. Zamek w Krupem uznawany był za siedzibę słynnego Samuela Zborowskiego, awanturnika i banity. Dramatyczna historia jego życia inspirowała wielu pisarzy, jak Juliusza Słowackiego, czy Michała Czajkowskiego, a także filmowców, np. serial Kanclerz. W okolicach zamku w Krupem znajduje się tajemnicza budowla w kształcie ostrosłupa, uznawana za najwyższą z polskich piramid. Podobno jej budowę zlecił były właściciel zamku, podkomorzy chełmski, Paweł Orzechowski. Do dziś nie wyjaśniono jej przeznaczenia. Czy została wybudowana jako grobowiec, a może był to kościół ariański? Orzechowski był Arianinem i nie mógł być pochowany na cmentarzu katolickim. Niektórzy natomiast twierdzą, że podkomorzy jako znawca biblii wybudował piramidę na wzór Piramidy Cheopsa i jest ona Biblią w kamieniu. Świadczyć miałby o tym jej wygląd, a konkretnie zakończenie wierzchołka tzw. kamieniem węgielnym - symbolem Najwyższego. Oskar Kolberg w dziele pt. Obraz etnograficzny Chełmskie tak pisał: W pobliżu Krępego mają być wedle podania - skarby w kopcu piramidalnym czyli grobowcu, leżącym w znacznej części w gruzach, wszelako skarbów tych z obawy licha czyli złego, lud wcale nie szuka Po zamku oprowadzi nas archeolog Konrad Grochecki i Edyta Gajowiak - Powroźnik - wójt gminy Krasnystaw Zamek w Krupem, a w zasadzie przepiękne zachowane ruiny renesansowego zamku z XVI/XVII w. , nad jeziorkiem, które jest częścią rozlewisk dopływu rzeki Wieprz. Aż szkoda, że do dziś w pełni nie wykorzystano olbrzymich walorów turystycznych tego miejsca. Ruiny zamków i towarzyszące im opowieści o duchach i Białych Damach od dawna poruszały wyobraźnię. Zamek w Krupem uznawany był za siedzibę słynnego Samuela Zborowskiego, awanturnika i banity. Dramatyczna historia jego życia inspirowała wielu pisarzy, jak Juliusza Słowackiego, czy Michała Czajkowskiego, a także filmowców, np. serial Kanclerz. W okolicach zamku w Krupem znajduje się tajemnicza budowla w kształcie ostrosłupa, uznawana za najwyższą z polskich piramid. Podobno jej budowę zlecił były właściciel zamku, podkomorzy chełmski, Paweł Orzechowski. Do dziś nie wyjaśniono jej przeznaczenia. Czy została wybudowana jako grobowiec, a może był to kościół ariański? Orzechowski był Arianinem i nie mógł być pochowany na cmentarzu katolickim. Niektórzy natomiast twierdzą, że podkomorzy jako znawca biblii wybudował piramidę na wzór Piramidy Cheopsa i jest ona Biblią w kamieniu. Świadczyć miałby o tym jej wygląd, a konkretnie zakończenie wierzchołka tzw. kamieniem węgielnym - symbolem Najwyższego. Oskar Kolberg w dziele pt. Obraz etnograficzny Chełmskie tak pisał: W pobliżu Krępego mają być wedle podania - skarby w kopcu piramidalnym czyli grobowcu, leżącym w znacznej części w gruzach, wszelako skarbów tych z obawy licha czyli złego, lud wcale nie szuka Po zamku oprowadzi nas archeolog Konrad Grochecki i Edyta Gajowiak - Powroźnik - wójt gminy Krasnystaw