Emisja Było, nie minęło - kronika zwiadowców historii będzie miała miejsce (premiera, powtórka):
Program TV na 26 lipca 2025 (Sobota)Opis (streszczenie): Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Tym razem autorzy programu odwiedzają miejscowość Paradyż - wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy Paradyż. Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego. Program zaczyna się od gratulacji dla Stowarzyszenia Wizna 1939, które zostało wyróżnione w konkursie "Strażnik Pamięci" zorganizowanym przez tygodnik "Do Rzeczy". Członkowie Stowarzyszenia i proboszcz miejscowej parafii opowiadają o dziejach Paradyża i pięknego, barokowego kościoła parafialnego. Prowadzą też jak zwykle swoje badania geofizyczne. Powstanie miejscowości Paradyż związane jest z budową tutejszego kościoła i z umieszczeniem w nim obrazu Chrystusa Cierniem Koronowanego. W Wielki Piątek, 8 kwietnia 1678 roku, Kazimierz Saryusz Skorkowski, komornik graniczny opoczyński, w czasie modlitwy we własnym alkierzu spostrzegł krople krwi na obliczu Jezusa. Wieści o obrazie szybko rozeszły się po okolicy. Ludzie schodzili się na wspólne modlitwy i nabożeństwa, otrzymując w swoich intencjach pocieszenie. Obraz znajduje się w świątyni w Paradyżu do dziś, jednak nie jest to już ten pierwotnie posadowiony w tym miejscu kościół. Nas interesuje, w którym miejscu znajdowała się świątynia w chwili objawienia i jakie tajemnice skrywają tutejsze krypty, bo miejscowych podań i legend jest na ten temat wiele.
Czas trwania: 23min. / 2023 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W odcinku dwa felietony. "Bez śladu" to drugi rozdział poszukiwań miejsca spoczynku bohaterów wojny polsko - bolszewickiej w miejscowości Mazury, nad rzeką Śliną. Na przełomie lipca i sierpnia roku 1920 nasz front był w odwrocie, a Sowieci parli ku Warszawie. 28 pułk piechoty strzelców kaniowskich po ciężkich bojach stanął w odwodzie nad Narwią. Rosjanie sforsowali rzekę na odcinku sąsiedniego 30 pułku. Kaniowscy I i II batalionem ruszyli do kontrnatarcia z sukcesem, ale na skrzydłach wróg posunął się kilkanaście kilometrów do przodu zmuszając Polaków do cofnięcia się na wysokość wsi Mazury. Gdy sowiecka kawaleria wdarła się na tyły zamykając okrążenie wokół I batalionu, części naszych udaje się wymknąć, ale cała 2 kompania znika bez śladu.
Czas trwania: 23min. / 2025 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Kiedy we wrześniu 1939 roku Niemcy wkroczyli do wsi Wola Wiązowa w powiecie Bełchatów, rozpoczęli swoje rządy od zniszczenia pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłoniętego rok wcześniej. Popiersie z brązu i krzyż Virtuti Militari zabrali na złom, a sam monument obalili. Zapobiegliwi mieszkańcy granitową bryłę przysypali piaskiem i tak przetrwała wojnę i czasy komuny. Ostatnio grupa miłośników historii postanowiła pomnik odszukać. Po wielu próbnych wykopach udało się go odnaleźć. Dziś sprawą otwartą jest przywrócenie go na dawne miejsce i do dawnej świetności.
Czas trwania: 23min. / 2021 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku, i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci.
Czas trwania: 23min. / 2023 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): 30 kwietnia 1940 roku pod Anielinem poległ mjr Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal. Po klęsce wrześniowej został bohaterem narodowym, bo nie złożył broni. Sformował Oddział Wydzielony Wojska Polskiego i kontynuował walkę z Niemcami. Żołnierze Hubala stoczyli kilka zwycięskich bitew. Oddział rozwiązano dwa miesiące po śmierci majora. Po śmierci ciało majora Niemcy starannie ukryli, nie chcąc dopuścić do powstania kolejnego miejsca polskiej pamięci narodowej. Mniej więcej trzy lata temu rodzina państwa Kowalskich z Inowłodza przyznała się, iż pierwotnie ciało bohatera było ukryte w ich rodzinnym grobowcu, kiedy jednak zmarła seniorka rodu i okazało się że brakuje dla niej miejsca w rodzinnej katakumbie, majora przeniesiono w inne miejsce. Kolejno sprawdzaliśmy bez rezultatu różne miejsca na cmentarzu. Teraz pojawiła się nowa relacja, prowadząca do przycmentarnego kościółka św. Idziego. Ten ślad zechcemy rozpoznać.
Czas trwania: 23min. / 2022 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci.
Czas trwania: 23min. / 2023 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): 1. Wizyta w prywatnym muzeum siodeł kawaleryjskich na Mazowszu. 2. Spotkanie w pierwszym obozie przysposobienia wojskowego kobiet, który powstał w 1926 roku, w Garczynie, w Borach Tucholskich. Wspomnienie roli kobiet w polskiej walce o niepodległość od 1918 do 1945 roku.
Czas trwania: 23min. / 2023 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Temat odcinka to dramatyczne momenty wojny polsko - bolszewickiej z 1920 roku. Przełom lipca i sierpnia, nasz front na całej linii w odwrocie, a Sowieci prą ku Warszawie. 28 pułk piechoty strzelców kaniowskich po ciężkich bojach stoi w odwodzie nad Narwią. Rosjanie forsują rzekę na odcinku sąsiedniego 30 pułku. Kaniowscy I i II batalionem ruszają do kontrnatarcia z sukcesem - nieprzyjaciela odrzucono. Ale na skrzydłach wróg posunął się kilkanaście kilometrów do przodu. 28 pułk musi cofnąć się na wysokość wsi Mazury nad rzekę Ślina. Linia bojowa pułku podzielona jest przez inne oddziały, które bez uprzedzenia opuszczają pole walki. Sowiecka kawaleria wdarła się na tyły, zamykając okrążenie wokół I batalionu. Części żołnierzy udaje się wymknąć, ale cała 2 kompania znika. To śladów tych bohaterów ostatniej reduty będą szukać autorzy programu. W akcji poszukiwacze i georadar.
Czas trwania: 23min. / 2025 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): "Kryptonim T - 4"Hitler podpisał stosowną dyrektywę wraz z wybuchem wojny z Polską - 1 września 1939 r. Dotyczyła ona ludzi niepełnosprawnych umysłowo i ruchowo. Do roku 1945 roku hitlerowcy zamordowali ponad 200 tysięcy Polaków, Żydów, Rosjan, Włochów i Niemców z frontu wschodniego, którzy zwariowali lub udawali niepełnosprawnych umysłowo. Niemcy z wrodzoną sobie poetycką finezją określili akcję T - 4 jako "eliminację życia niewartego życia". Mechanizm zbrodni poznajemy dzięki dokumentom oraz wspomnieniom obsługi szpitala psychiatrycznego "Dziekanka" w Gnieźnie. Najpierw przeznaczonym do eksterminacji podawano zastrzyki oszałamiające, o potem ładowano ich do ciężarówek po 40 - 60 osób i podłączano spaliny. Komora gazowa udawała wóz do przewozu kawy, wóz miał napis - "Caises Kaffe". Zagazowanych przewożono do przygotowanych dołów, gdzie zwłoki przesypywano palonym wapnem. W latach 1943 - 44, gdy hitlerowcy zdali już sobie sprawę, że nie wygrają wojny, zwłoki były wykopywane, a szczątki palone. Robiły to żydowskie komanda z Inowrocławia. Żydzi mieli jeszcze rozdeptywać kości i rozwozić popioły po okolicznych lasach i jeziorach. Nie wszystkich ludzi zabijał gaz - stąd w rejonach, gdzie próbowano ukryć szczątki, do dziś można znaleźć dużo łusek od pocisków, którymi dobijano ofiary.
Czas trwania: 23min. / 2023 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): 135 sztuk podwozi terenowych o niezwykłych właściwościach zakupiła we Francji armia II Rzeczpospolitej na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku. Mowa o pojazdach niezwykłych, bowiem świat zaszokowały możliwości radzenia sobie przez nie w bardzo trudnym terenie. Odniosły sukcesy w rajdach Paryż - Pekin, pokonując bezdroża Himalajów, wygrywały na piaskach Sahary. Patent Kegresse polegał na kombinacji przodu klasycznego samochodu osobowego z tylnym napędem gąsienicowym. Dodatkowo w przednim zderzaku umieszczono walec ułatwiający pokonywanie rowów. W naszej armii podwozia wykorzystano do budowy samochodów pancernych i holowników armat. Po kampanii wrześniowej Niemcy sporą cześć tych maszyn wywieźli do Norwegii i stamtąd jeden mocno zniszczony egzemplarz zdobył komandor Sebastian Draga. Obecnie pracuje przy jego rekonstrukcji. Złożymy widzom raport z przebiegu tych prac.
Czas trwania: 22min. / 2021 / magazyn historycznyEmisja Było, nie minęło - kronika zwiadowców historii miała miejsce:
Opis (streszczenie): "Galicyjskie Eldorado". Ignacy Łukasiewicz to człowiek, o którym można powiedzieć, że wyrwał cały region podkarpacki ze szponów galicyjskiej nędzy. Ten dociekliwy lwowski aptekarz, którego fascynowała czarna maź sącząca się ze skalistych zboczy, został tu dobrze zapamiętany. Pamięć i wdzięczność towarzyszy tu postaci Łukasiewicza przez kolejne pokolenia. A opowieść o nim zaczyna się od źródeł w Bóbrce, gdzie zbudował pierwszą kopalnię.
Czas trwania: 23min. / 2022 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Kock to ziemia dotknięta wyjątkowo mocno przez ostatnią wojnę. Tu rozegrał się dramat Samodzielnej Grupy Operacyjnej Polesie, a później Niemcy rozpętali tu falę straszliwych zbrodni. Ich też szlakiem ruszymy dzisiaj. Miejscowi regionaliści tu zorganizowali dla młodzieży rajd rowerowy z przystankami w miejscach martyrologii. Dzięki temu wspomnimy dziś takie wydarzenia jak pacyfikacja Talczyna, mord na 74 Polakach dokonany przez Niemców w odwecie za zabicie przez miejscową partyzantkę jednego oficera niemieckiego czy spalenie wsi Bronisławów. Nie wiemy, jak trwałe ślady pozostaną w umysłach młodych ludzi odbywających tę podróż w przestrzeni i czasie. Ale odjeżdżamy skąd z przekonaniem, że była to dobra lekcja historii.
Czas trwania: 23min. / 2022 / magazyn historycznyOpis (streszczenie): Latem 2021 roku w sanktuarium św. Jana z Dukli udało nam się odnaleźć dzwon, ukryty przez zakonników we wrześniu 1939 roku. Konserwacji podjęła się najstarsza i najsłynniejsza polska ludwisarnia Braci Felczyńskich w Przemyślu. Obecnie prace są skończone, a efekt zechcemy naszym widzom pokazać. Dodatkowo przemyscy ludwisarze obiecali odlanie podobnego dzwonu, bowiem pierwotnie u św. Jana dzwoniły trzy. Jeden ocalał, drugi został zakopany i przez nas odnaleziony, trzeci zabrali Niemcy, by przetopić na cele wojenne. Teraz wszystkie powrócą na swoje miejsce. Ponieważ okazja to wyjątkowa, zechcemy pokazać widzom sam proces odlewania dzwonów i opowiedzieć o zakładzie funkcjonującym nieprzerwanie od 1805 roku.
Czas trwania: 23min. / 2022 / magazyn historycznyByło, nie minęło - kronika zwiadowców historii można obejrzeć w programie stacji:
Emisje miały lub będą miały miejsce w: TVP3 Lublin, TVP Historia
Lista zwiera odnośniki do stron typów związanych z prezentowaną audycją:
Lista zwiera odnośniki do stron osób związanych z produkcją (aktorzy, reżyser):
Lista zawiera lata, w których powstawała audycja: