Dzika Polska godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Tym razem ekipa Dzikiej Polski odwiedziła dr. Andrzeja Kruszewicza w jegoptasim azylu w warszawskim zoo. Dr Andrzej G. Kruszewicz - ornitolog z urodzenia, lekarz weterynarii z wykształcenia. Tłumacz literatury ornitologicznej, autor 10 książek o ptakach i kilkuset artykułów. Amatorsko strzela z łuku. Od wiosny do jesieni regularnie znika wśród biebrzańskich bagien, na Mazurach lub w Puszczy Białowieskiej. Obserwuje ptaki i odwiedza przyjaciół: Adama Wajraka w Białowieży, Tomasza Kłosowskiego nad Biebrzą oraz dr. Andrzeja Krzywińskiego w Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie. Prowadzi hodowlę ptaków w warszawskim zoo. Ma ponad tysiąc podopiecznych. Do tego jest szefem szpitala dla dzikich ptaków - ptasiego azylu. Rocznie ma 2 tysiące pacjentów. Większość z nichwypuszcza na wolność. Wtedy jest naprawdę szczęśliwy.

Opis (streszczenie): Dzięcioły są u nas barwną ilustracją różnorodności biologicznej ptasiego świata. Ale nie tylko ptasiego, również całego środowiska, w którym żyją. Nie ma lepszego dowodu rozmaitości składu gatunkowego drzewostanu leśnego niż chór głosów i werbli dzięciołów różnych gatunków jednocześnie. Gatunki te są dość do siebie podobne, co już samo przez się pokazuje, jak przyroda różnicuje gatunki zwierząt z jednej grupy, a obecność wielu z nich naraz w tym samym lesie oznacza, że obok drzew iglastych są tu liściaste, obok żywych martwe, obok młodych stare. Dzięcioły same zresztą wzbogacają las, wykuwając dziuple, do których wprowadzają się inne gatunki - od ptaków po owady. Można rzec bez większej przesady, że swymi mocnymi dziobami wykuwają jakąś cząstkę leśnej bioróżnorodności. Ale też same od niej zależą, bowiem niektóre gatunki nie potrafią żyć w lesie innym niż urozmaicony. Jednym z ważnych czynników, decydujących o rozmaitości i przyrodniczym bogactwie lasu, jest jego kontakt z innymi lasami.

Opis (streszczenie): O śluzowcach nazywanych też śluzorośla mało kto słyszał, niewielu zdaje sobie sprawę z ich istnienia. Już sama nazwa, zupełnie niesłusznie, może budzić złe skojarzenia, albowiem to co oślizgłe nie cieszy się specjalnymi względami wśród ludzi. A jednak są to fascynujące organizmy. Czym zatem są śluzowce? Na to pytanie odpowiedzą: prof. Marek Kozłowski z SGGW w Warszawie oraz Maciej Romański z Wigierskiego Parku Narodowego.

Opis (streszczenie): Co roku młode żółwiki wykluwają się z jaj składanych przez samice w dolinie rzeki Ilanki w nadleśnictwie Rzepin. Z uwagi na wartość przyrodniczą tego miejsca od lat jest ono pod opieką naukowców z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Program ochrony żółwi błotnych w woj. lubuskim jest prowadzony przez dr. Bartłomieja Najbara, który jest bohaterem tego odcinka.

Opis (streszczenie): Trudno o ważniejszych i pracowitszych współtwórców różnorodności biologicznej, jak pszczoły. Bohaterem tego odcinka jest prof. Jerzy Demetraki - paleolog, naukowiec zajmujący się genetyką pszczół miodnych. Teren Polski jest naturalnym siedliskiem rasy pszczół rodzimych określonej jako środkowoeuropejska. Populacja pszczół linii M Północna wywodzi się od pszczół miejscowych utrzymywanych i selekcjonowanych w naturalnych warunkach klimatyczno - pożytkowych północnej Polski. Zachowała ona wiele ważnych cech, z których najistotniejsze to: tworzenie małych i średnich rodzin na zimę, co wiąże się z mniejszym zużyciem pokarmu w czasie zimy, ponadto większa odporność na choroby; szybki i dynamiczny rozwój wiosenny, następujący wraz z ustabilizowaniem się pogody; zdolność do wykorzystania różnorodnych pożytków (nawet bardzo ubogich).

Opis (streszczenie): W Polsce występuje ponad 170 gatunków ślimaków lądowych. Zdecydowanie najpopularniejszym wśród nich jest winniczek, największy europejski ślimak lądowy. Jest faktycznie gigantem w porównaniu do ślimaków zaliczanych do poczwarówek. Jedna z największych poczwarówek krajowych, poczwarówka jajowata osiąga zwykle 2, 7 mm wysokości muszli. Nie jest wykluczone, że małe rozmiary przedstawicieli Vertigo oraz rzadkość ich występowania, sprawiają, że niewielu malakologów na świecie zajmuje się tą grupą maluczkich. Jednym z najbardziej znanych jest prof. Beata Pokryszko z Uniwersytetu Wrocławskiego, którą gościmy w naszym programie w towarzystwie dr Tomasza Maltza.

Opis (streszczenie): Potrafił odnaleźć w lesie i pokazać innym to, czego oni sami tam nie zobaczą. Otwierał oczy na przyrodę nawet samym leśnikom. I pozostawał jednocześnie niewidocznym dla dzikich mieszkańców lasu, których fotografował i filmował. Artur Tabor, zmarły tragicznie podczas jednej ze swych przyrodniczych wypraw fotograf i filmowiec, był wyjątkowo mocno i na wiele sposobów zżyty z lasem. Nieraz starał się po prostu wyglądać jak krzak, fragment pnia albo taką postać nadać terenowemu jeepowi, z którego podpatrywał naturę, a w którym nieraz i mieszkał. Sprytne sposoby maskowania się łączył z ogromną, graniczącą z szaleństwem determinacją w swych na wskroś już nowoczesnych łowach. Bohaterowie odcinka, wspominając Artura, starają się sięgnąć do źródeł tej pasji.

Opis (streszczenie): Wygląda, jakby ciągle była mokra, choć unika otwartej wody i nawet nie umie pływać. Jednak w wodzie się rodzi, a potem nie bez trudu gramoli się na ląd. By następnie... zniknąć. Salamandra plamista, najdziwniejszy bodaj z naszych płazów ogoniastych, chowa się przed wrogami w ściółce i próchnie, zaliczając do tych wrogów także słońce, którego unika, bo mogłoby ją zanadto wysuszyć. W ogóle lubi to, czego ludzie zanadto nie lubią: deszcz i skały. W tych ostatnich znajduje schronienie, a w zboczach górskich dróg i jarów znajduje norki, by się w nich ukrywać. Nagle odsłonięta, potrafi przerazić napastnika swym wręcz wyzywającym, czarnym i żółtym rysunkiem. Należy do najbarwniejszych z żyjących u nas zwierząt. Ponieważ przez większość życia tkwi w wilgotnych zakamarkach, trudno ją spotkać. My będziemy mieli okazję spotkać całą rodzinę salamander. Zaprezentują nam ją, jak i w ogóle ten gatunek, dwie kobiety, które poświęcają tym nieledwie egzotycznym płazom znaczną część, a niekiedy wręcz całość swej badawczej inwencji i życiowej energii.

Opis (streszczenie): Tym razem bohaterem programu będzie Paolo Volponi - włoski fotografik, który od piętnastu lat dokumentuje polską przyrodę. Paolo z zawodu oraz zamiłowania jest fotografem i wielkim pasjonatem przyrody, którą fotografuje od kilkunastu lat, w tym od 15 lat właśnie w Polsce. Swoje prace publikuje w znanych i poczytnych pismach włoskich i polskich. Jest autorem kilkunastu pięknie ilustrowanych artykułów o polskiej przyrodzie i kulturze. Od kilku lat ściśle współpracuje z National Geographic Polska, na zlecenie pisma zrealizował reportaże o Wiśle, Białowieży, kormoranach i ostatnich dzikich koniach Europy, czyli o konikach polskich. W tej edycji programu pragniemy przedstawić widzom polską przyrodę w oczach włoskiego fotografa.

Opis (streszczenie): Skoczogonki jedna z najliczniejszych, a zarazem najdziwniejszych grup stawonogów. Stanowią przykład, jak być istotą wodną, a jednocześnie lądową. Trzymają się bowiem wilgotnych miejsc, znajdując wodę tam, gdzie my byśmy jej nie znaleźli. Są jednak doskonale, dzięki swej długotrwałej ewolucji, wyposażone w naturalne rozwiązania techniczne, pozwalające czerpać wodę z nader skromnych źródeł. To różnego rodzaju wymyślne nawet dla współczesnego, obdarzonego nowoczesną technologią człowieka, rury i syfony. Zresztą ta swoista naturalna technika rozwinęła się u nich także w innych sferach życia, niż tylko pobieranie wody, zwłaszcza w sferze ruchu. Potrafią nieprawdopodobnymi, jak na tak drobne istoty skokami katapultować się w razie niebezpieczeństwa. Tego typu możliwości techniczne ujawniają się też w czasie godów. Owady te odbywają jedyne w swoim rodzaju tańce, służące łączeniu się partnerów na czas rozrodu. U każdego gatunku choreografia takiego tańca bywa nieco inna. Demonstruje to także samemu taki taniec naśladując, znawca owadów, czyli entomolog prof. Marek Kozłowski.

Opis (streszczenie): Do niedawna zaliczane do najdzikszych, nieprzystępnych i zagrożonych wymarciem ptaków, ostatnio imponująco się odrodziły i zbliżyły do człowieka. Zachowały jednak swą dzikość i dystans wobec nas, toteż nadal pozostaje w mocy powiedzenie "Ostrożny jak żuraw". Możemy jednak częściej niż dawniej, a nieraz nawet tuż za wiejskim płotem, oglądać ich niezwykle efektowne gody i tańce, a także słyszeć donośne trąbienia, nazywane klangorem. Te głosy stanowią hejnał zbliżającej się wiosny. A zarazem - sygnał do wymarszu w teren dla śledzących efektowne ptaki fotografów i filmowców. W tym odcinku zarówno tacy tropiciele, jak i sami prowadzący, opowiedzą o emocjonujących spotkaniach z żurawiami - płochliwymi, szaropiórymi rezydentami puszcz i mokradeł.

Opis (streszczenie): Przed kilkudziesięcioma laty w Sudetach, w kamieniołomach marmuru odsłonięto wejście do tajemniczej jaskini. Badania paleontologów wykazały, że miejsce to jest prawdziwym cmentarzyskiem niedźwiedzi jaskiniowych. Z czasem zrekonstruowano tu nawet szkielet niedźwiedzia. Jaskinię nazwano Niedźwiedzią, ale odkryto w niej również ślady innych zwierząt z epoki lodowcowej: czaszki lwów jaskiniowych, wilków i wielu innych. Dziś żyją tu tylko małe i zagadkowe stworzenia - ślepe kiełże, zwane studniczkami. Jaskinia oczarowuje bogactwem form naciekowych, porównywanych do zamarzłych wodospadów i wymyślnych rzeźb. Kryje jeszcze inne tajemnice. O jej poznawaniu opowiadają, zafascynowani swoją pracą, badacze podziemnego świata.

Opis (streszczenie): Powszechnie znane, lubiane i dokarmiane, a wciąż tajemnicze. Nadal dzikie, choć bliskie człowiekowi. Łabędzie, najpotężniejsze z ptaków wodnych, opanowały pojezierza, rzeki, a nawet małe sadzawki. Do swojskich łabędzi niemych dołączyły też łabędzie krzykliwe, nacierające z północnych rejonów Europy. Czy oba gatunki pogodzą się wśród rodzimych wód? Na te i inne pytania odpowiadają w kolejnym odcinku telewizyjnej przygody przyrodniczej pilni obserwatorzy królewskich ptaków.

Opis (streszczenie): Zima to czas kaczego weseliska. Samce już od jesieni noszą godowe stroje i uwodzą kaczki. Do tego - wiele gatunków, wiosną i latem u nas niespotykanych, zawija do naszych zatok i portów na przezimowanie. Dotyczy to zwłaszcza północnych morskich kaczek, o oryginalnym wyglądzie, dziwnych nazwach i nie dość poznanych obyczajach. Badają je i liczą zimujące ptaki ornitolodzy znad Zatoki Gdańskiej, a ekipa "Dzikiej Polski" wraz z nimi.

Opis (streszczenie): Tematem tego wydania "Dzikiej Polski" będzie m. in. dokarmianie dzikich zwierząt. Miejscem najlepiej nadającym się do realizacji tego tematu jest oczywiście śródleśna chata Marcina Kostrzyńskiego, w okolicach Górzna. Marcin od wielu lat dokarmia zimą leśne zwierzęta. Jego stołówka ma swoich stałych bywalców: dziki, jelenie, sikory, które czują się na podwórku Marcina bezpiecznie. Marcin jest bardzo pomysłowym restauratorem, ciągle wymyśla nowe udoskonalone karmiki, rynienki itp. Razem z Tomkiem Kłosowskim opowiedzą o menu leśnych zwierząt i o tym, jak należy dokarmiać zwierzęta, aby nie zrobić im krzywdy. Zaprezentujemy również najnowsze wynalazki Marcina.

Opis (streszczenie): Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury – ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" wyruszyła do małej wsi Krutyń w sercu Puszczy Piskiej. Jest to stara mazurska miejscowość otoczona przez Puszczę Piską, położona w południowo-zachodniej części Mazurskiego Parku Krajobrazowego, wzdłuż najpiękniejszego odcinka rzeki Krutynia. Puszcza Piska jest drugim co do wielkości kompleksem leśnym w Europie. Wciąż zachwyca bogactwem natury, a przy tym zachowała wiele ze swej pierwotnej dzikości. Liczne bagna oraz mokradła, zatopione w niej niczym perły jeziora, meandrujące rzeki, różnorodność gatunków roślin i zwierząt tworzą niepowtarzalny urok leśnej krainy. W najbogatszym przyrodniczo fragmencie puszczy utworzono właśnie Mazurski Park Krajobrazowy. W programie opowiemy o dzikich zwierzętach żyjących w tych rejonach, takich jak bobry, wilki, rysie, oraz o rzece Krutyni - słynnym w Polsce i za granicą szlaku kajakowym, jednym z najpiękniejszych w Europie. Wśród rzek spławnych jest legendą, urzeka bujną roślinnością, długim meandrowaniem, niewielkimi jeziorami. Naszym przewodnikiem po tej dzikiej jeszcze i malowniczej krainie będzie Feliks Kaczanowski z Nadleśnictwa Strzałowo.

Opis (streszczenie): Bohaterem tego wydania programu są sowy, a opowiadać o nich będą prof. dr hab. Przemysław Busse oraz Wojciech Busse ze Stacji Badania Wędrówek Ptaków Uniwersytetu Gdańskiego w Przebendowie. Właśnie tam, w ramach Akcji Bałtyckiej, trwającym już ponad 40 lat programie badania wędrówek ptaków, od 1994 roku znakuje się także sowy. Największe natężenie ich przelotów przypada na pierwsze dni listopada. Zeszłej jesieni padł rekord - zaobrączkowano ponad 600 sów! To więcej niż w ciągu ostatnich 40 lat badań. Znakowanie tych ptaków to zadanie dla nocnych marków - ptaki obrączkuje się bowiem od zmroku do świtu. Nie jest to łatwe - sowy mają dużo piór i zaplątują się w sieci. Trzeba też stale uważać na ich mocne dzioby i szpony, które mogą przeszyć dłoń na wylot. Ekipa "Dzikiej Polski" podjęła wyzwanie i będzie uczestniczyć w nocnej akcji łapania sów.

Opis (streszczenie): Tym razem wyruszyliśmy na Podlasie, na spotkanie z Wiktorem Wołkowem, uznanym na całym świecie artystą fotografikiem. Specjalizuje się on w fotografii pejzażu i przyrody Polski północno-wschodniej. Od lat utrwala na kliszy i ukazuje piękno Podlasia. Udział w licznych konkursach ogólnopolskich i międzynarodowych przyniósł mu ponad 100 nagród i wyróżnień. Na swoim koncie ma szereg wystaw indywidualnych i albumów autorskich. Jednym z tematów jego zdjęć jest rzeka Biebrza - jedyna w Europie nizinna rzeka zachowana w naturalnym stanie, kraina bobrów, niedostępnych bagien i mokradeł, raj niezliczonych gatunków ptaków. Właśnie nad Biebrzą ekipa "Dzikiej Polski" miała przyjemność porozmawiać z jej wielkim miłośnikiem i wspaniałym fotografikiem. Poza tym jego tematem "numer jeden" jest słońce, od którego, jak mówi, nie może się wyzwolić. Szczególnie fascynuje go jego wschód, który - według szamanów - przynosi bardzo pozytywną energię dla organizmu. Zapraszamy na wschód słońca nad Biebrzą z Wiktorem Wołkowem.

Opis (streszczenie): Tym razem z naszymi prowadzącymi wyruszyliśmy na największą polską wyspę Wolin. Jej tajemnice odkryje przed widzami prof. Stanisław Musielak z Instytutu Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego. Wody Bałtyku utworzyły tu najwyższe na polskim wybrzeżu klify. Nieustannie atakowany przez fale brzeg klifowy cofa się tu co roku o około metr. Wyspa Wolin, ukształtowana przez ostatni lodowiec 11 tysięcy lat temu, wciąż się zmienia. Mamy przed sobą jeden z najbardziej gwałtownie i dynamicznie zmieniających się krajobrazów na ziemi, a dochodzące do głosu siły przyrody nieożywionej są motorem napędzającym te zmiany. Przemieszczanie się całych kontynentów, huraganowe wiatry, falowanie morskie, ruchy lodowców, wędrujące piaski - to wszystko sprawia, że życie na ziemi rozwija się, różnicuje i doskonali. To, co po ludzku określane jest mianem niszczących katastrof, jest dla życia błogosławieństwem.

Opis (streszczenie): W tym odcinku odwiedzimy noclegowisko 200 tysięcy gęsi. Ujście Warty. Plątanina starorzeczy, meandrów, labirynt dróg wodnych przypominający siateczkę naczyń włosowatych. Trudne do przebycia bagna i rozlewiska są magnesem dla ptaków. Jesienią niepodzielnie królują tu dzikie gęsi - przybysze z dalekiej północy. Zatrzymują się w drodze na zimowiska w Europie Zachodniej. W dzień żerują na polach. Wieczorem wszystkie zlatują się na noclegowisko. Ich liczba przekracza 200 000!!! Tak dużych koncentracji gęsi w czasie jesiennej migracji nie ma nigdzie indziej w Europie. W szczycie wędrówki są chwile, gdy całe niebo jest zasłonięte przez ptaki. Trwa to 2-3 godziny, a poranny wylot gęsi na żerowiska w Parku Narodowym "Ujście Warty" należy do najbardziej spektakularnych zjawisk w przyrodzie.

Opis (streszczenie): Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. W tym odcinku wizyta w okolicach Górzna i spotkanie z dzikami, ukochaną watahą Marcina Kostrzyńskiego.

Opis (streszczenie): Na przedwiośniu ekipa "Dzikiej Polski" wyrusza w Tatry. O tej porze roku to świat kontrastów i zderzeń. W wysokich górach zastaje jeszcze mgły, śnieżyce i trzeci stopień zagrożenia lawinowego. Niżej, na halach przebijają się przez śnieg krokusy i strumienie wartko toczące się wśród półmetrowych zasp. To czas budzenia się niedźwiedzi, wzrostu aktywności kozic, wilków, a także różnych mniejszych zwierząt. Nawet pod śniegiem budzi się już życie. Szlakami wśród Tatr prowadzą naszą ekipę naukowcy i leśnicy o tutejszym rodowodzie, doświadczeni tropiciele tatrzańskiej przyrody: Paweł Skawiński i Tomek Zwijacz-Kozica. W Tatrach trzy razy łatwiej spotkać niedźwiedzia niż w Yellowstone, a tutejsze zwierzęta zachowują się dokładnie tak jak słynny Miś Yogi z amerykańskiej kreskówki. Kradzież koszyków z jedzeniem jest zabawna tylko dla niedźwiedzi z kreskówek, dla dzikich zwierząt to tragedia. Synantropizacja oznacza zatracenie przez zwierzę cech dzikości. Chcemy, by niedźwiedzie w Tatrach znów zaczęły żyć zgodnie ze swoją naturą - tłumaczy Paweł Skawiński. Bo jeśli nauczą się szukać jedzenia u człowieka, to nie będą potrafiły już dziko żyć.

Opis (streszczenie): Gdy Puszcza Białowieska wabi oko pierwszą wiosenną zielenią i dywanami kwiatów, ekipa "Dzikiej Polski" postanawia zajrzeć do najbogatszej ostoi życia - w świat murszejących pni. Jak zapewnia dr Bogdan Jaroszewicz z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej, drzewa mają dwa życia. Jedno jest ich własnym życiem, drugie - bujnym życiem w ich murszejących pniach. To drugie życie nie ma sobie równych w lesie pod względem bogactwa form i mnogości gatunków. To cały bogaty, a mało znany świat roztoczy, owadów, grzybów. W starych puszczańskich pniach tkwią całe rezerwaty różnych istot. Ściśle ze sobą powiązane, żyjące obok siebie lub na siebie polujące tworzą razem imponującą piramidę pokarmową. Dzięki jej istnieniu może się tu, w puszczy, utrzymać taka bogata i różnorodna fauna wyższych zwierząt - od drobnych ptaków po żubry.

Opis (streszczenie): Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" udaje się w dzicz, na bagna. A te ostały się w Polsce przede wszystkim nad Biebrzą. Dotąd muskaliśmy je tylko kamerą w ciągu kilku wyjazdów. Teraz całkiem w nie wpadliśmy. Takie błotne pułapki czyhają nad Biebrzą tylko tam, gdzie strukturę torfowisk naruszył człowiek, kopiąc rowy, wydobywając torf, rozjeżdżając podmokłe łąki ciągnikami. Przeważają jednak tereny nieomalże dziewicze, gdzie ziemia wprawdzie ugina się pod nami i trzęsie, ale nie wsysa i można bezpiecznie czuć się na bagiennej i łąkowej darni. Niewygody wynagradza nam tutejsza przyroda kobiercami kwiatów, śpiewem ptaków od słodkich tonów słowika czy dziwonii po tajemniczy szmer świerszczaka czy brzęczki, wieczorne buczenia bekasów, nocne koncerty pasikoników, rzekotek i żab. Motyl niepylak mnemozyna zakłada swej samicy chemiczny pas cnoty, by nie pląsała w majowym słońcu z innymi. Storczyk obuwik zamyka owady w pułapkach, by zapylić swe kwiaty. U rybitw białoskrzydłych kwitnie jawne przekupstwo. Samiec musi upatrzonej samicy przynieść prezent w postaci owada lub rybki. Jak się jej ten dar nie spodoba, to fora ze dwora, poczekam na lepszego darczyńcę. Tu w miejscu miłości najwyraźniej triumfuje gospodarka rynkowa, której, wbrew złudzeniom, wcale nie wymyślili ludzie. O motylach opowiada nam dr Krzysztof Frąckiel z Biebrzańskiego Parku Narodowego, o storczykach dr Cezary Werpachowski, też pracownik naukowy Parku, a z kolei w świat podwodny Biebrzy wprowadzi nas Mirek Kobeszko - miejscowy miłośnik przyrody. Program prowadzą Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński.

Opis (streszczenie): Tym razem bohaterem "Dzikiej Polski" będzie dr Marcin Ryszkiewicz - geolog, ewolucjonista, autor szeregu książek popularnonaukowych z zakresu paleontologii i ewolucji. Tłumacz artykułów naukowych z angielskiego i szeregu naukowych książek. Absolwent geologii Uniwersytetu Warszawskiego, doktorat napisał na Uniwersytecie Piotra i Marii Curie w Paryżu. Pracuje w Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk - zajmuje się popularyzacją wiedzy na temat ewolucjonizmu. Razem z nim wyruszymy w niezwykłą podróż w czasie - do przeszłości, sięgając samych początków istnienia człowieka. Australopithecus afarensis (Lucy), Australopithecus africanus, Homo habilis, Homo erectus, Homo sapiens - tak mogły wyglądać kolejne szczeble tej ewolucji i każdy gatunek mógł wyłaniać się z poprzedniego przez stopniowe nabywanie coraz bardziej ludzkich cech anatomicznych (na przykład duży mózg), behawioralnych (monogamia, łowiectwo) i psychicznych (mowa, przejawy sztuki). Za najlepszy "dowód" na rzecz ewolucji człowieka uważana jest Lucy (Australopithecus afarensis) składająca się ze szkieletu kompletnego w czterdziestu procentach. Została odnaleziona w 1974 roku w Etiopii poprzez Donalda Johansona. Wiek jej określono na 3, 2 mln lat. Johanson obliczył, że miała około 3 stopy i sześć cali wysokości (ok. 105 cm) i ważyła w przybliżeniu 50 funtów (ok. 25 kg). Pewne jej cechy sugerują, że mogła ona chodzić w pozycji pionowej, a więc ewoluowała w kierunku istoty ludzkiej. Więcej opowie nam o niej w programie dr Ryszkiewicz.

Opis (streszczenie): W tym odcinku dr Janusz Kuprianowicz - wybitny specjalista arachnolog (badacz pająków), znawca przyrody Podlasia - wtajemniczy nas w świat pająków biebrzańskich. W programie wszystko o babim lecie, pajęczych sieciach i pająkach, nawet tych uwięzionych w bursztynie. Pająki wytwarzały jedwabne nici na długo zanim wyewoluowały ich gatunki, które potrafiły sporządzać sieci. Nawet pająki skaczące, nigdy nieprzędące sieci, wzbijają się w powietrze, ciągnąc za sobą jedwabną linę bezpieczeństwa, jak alpiniści przywiązani do ostatniego pewnego uchwytu. Nić taka od dawna więc należy do wyposażenia pająków i znakomicie nadaje się do sporządzania sieci na owady. Możemy uznać sieć za sposób na przebywanie w wielu miejscach na raz. Pająk jest jak jaskółka z paszczą wielkości wieloryba, jeśli ująć to w odpowiedniej skali.

Opis (streszczenie): Jesienny las jest areną godów jeleniowatych. Nadszedł wrzesień, a wraz z nim jedno z najpiękniejszych zjawisk w polskiej przyrodzie - rykowisko. To szczególny okres nie tylko dla jeleni, ale także dla miłośnika przyrody. Czas, który bardzo mocno zapada w pamięć. I właśnie ten moment z życia jeleni pokazany jest w tym odcinku. Rykowisko jeleni uznawane jest za jeden z najwspanialszych akordów jesiennych puszcz i lasów. Samce zaczynają swój wyjątkowo głośny koncert tuż przed zachodem słońca, a kończą o świcie. Najsilniejsze byki gromadzą wokół siebie stada łań, a następnie bronią je przed zakusami innych byków. Jeśli dojdzie do spotkania dwóch równorzędnych samców, często kończy się ono zaciekłą walką.

Opis (streszczenie): Bohaterem kolejnego odcinka "Dzikiej Polski" będzie borsuk, ssak drapieżny z rodziny łasicowatych. Borsuk występuje w lasach Eurazji, w Polsce całej. Nasza ekipa wyruszy jego śladem w lasach Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego. Borsuk za ostoję obiera lasy, przeważnie słoneczne stoki, pokryte lasem pagórki w pobliżu pól, czasem nawet na niezalesionych skłonach w środku pól. Jest wszystkożerny i prowadzi nocny tryb życia. W dzień przesiaduje w norze. Charakterystyczne dla borsuków jest to, że, w odróżnieniu np. od lisów, utrzymują swoją norę w czystości. Norę stanowi system korytarzy rozległy często na 20-30 metrów, z wejściem głównym, kilkoma wyjściami zapasowymi, otworami wentylacyjnymi oraz leżącą od 2 do nawet 5 metrów pod ziemią przestronną komorą z osobną jamą, w której borsuk zagrzebuje odchody. Jeden z naszych prowadzących, Marcin Kostrzyński, znany już ze swoich niekonwencjonalnych i niezwykle pomysłowych metod podglądania i filmowania zwierząt, skonstruował specjalny pojazd, dzięki któremu będziemy mogli zajrzeć do wnętrza borsuczej nory. Zdarzenie niecodzienne. Ponadto o borsukach, ich życiu, zwyczajach opowiedzą nam: Grzegorz Kłosowski - artysta fotografik, oraz Robert W. Mysłajek ze Stowarzyszenia dla Natury WILK.

Opis (streszczenie): Narratorem filmu jest mykolog, prof. Andrzej Grzywacz - popularyzator nauki i pasjonat życia grzybów. W odcinku występują również: badacz grzybów, dr Andrzej Szczepański oraz entomolog Marek Kozłowski, który opowiada o ciekawych powiązaniach grzybów z owadami. Grzyby są wszechobecne. Zwłaszcza w środowiskach leśnych. A przede wszystkim w mało odwiedzanych, bo podmokłych lasach łęgowych i olsach. Badacze odkrywają w nich po 70 gatunków rzadkich i zagrożonych. Taka mnogość najlepiej świadczy, jak mocno grzyby są powiązane z bogactwem środowiska i jak czytelny jego wskaźnik stanowią. Wspomniane typy lasów są wszakże zawsze nie tylko bogate i obfitujące w podrost krzewów, takich jak bez czarny, czeremcha, kruszyna, porzeczka czy wiele innych, ale też odznaczają się dużym bogactwem świata owadów, a zwłaszcza ptaków, osiągających tutaj nienotowane gdzie indziej zagęszczenia. Ponieważ owocników cennych dla nas gatunków grzybów musimy z pewnym mozołem poszukiwać, nie mamy wystarczającego poczucia wszechobecności tych organizmów. Bo też większa część każdego grzyba zalega pod ziemią, sięgając do znacznych nieraz głębokości. Owocniki są tylko pewnym wykwitem ukrytej pod ściółką i glebą grzybni. Nie zawsze występującym. Obecność owocników zależy m.in. od stanu środowiska, a zwłaszcza stopnia jego skażenia. Różne gatunki na różne skażenia reagują rozmaicie; jedne znikają, ale inne na tym korzystają i rozwijają się bujnie. Są gatunki niezwykle wrażliwe, np. na zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki (SO2). Badaniami wpływu wyziewów na florę grzybów, jak i wieloma innymi zagadnieniami dotyczącymi tych organizmów zajmuje się narrator odcinka, prof. Andrzej Grzywacz z Akademii Rolniczej w Warszawie. Znajomość grzybów, oczywiście wszystkich, nie tylko kapeluszowych i nie tylko jadalnych, to wielkie wyzwanie nawet dla znawcy, bo mamy ich w Polsce ok. 12 tysięcy!

Opis (streszczenie): Wysmukły, wyprostowany, dumnie chodzi po polach na zgrabnych, długich nogach. Ma eleganckie popielate upierzenie i czarne końcówki skrzydeł. Żuraw jest ważnym gatunkiem wzbogacającym ptasią różnorodność w Polsce. Miejscem akcji odcinka są okolice Nowogardu Szczecińskiego, a bohaterem jest doskonały obserwator żurawi, filmowiec Marek Piotrowicz, który podpatruje gody żurawi. Żurawie zaczynają widowiskowy taniec godowy, którego widok zapiera dech w piersiach. Gesty, które mogą być stosowane w walce w tym wypadku zamieniane są na miłosne sygnały. To taniec miłości a nie, jak mogłoby wydawać się na pierwszy rzut oka, agresji. Ptaki krążą wokół siebie z rozpostartymi skrzydłami, wykonują niespodziewane wyskoki i głębokie skłony, podrzucają w górę kępki traw. Puszą się, przeganiają i trąbią jak ćwiczący hejnaliści, a wszystko to czynią na podmokłych łąkach. Z upływem czasu to widowisko powtarza się coraz rzadziej, aż zanika zupełnie, co oznacza, że ptaki zajęły się gniazdem i wysiadywaniem jaj.

Opis (streszczenie): Bohaterami odcinka są przyjaciele Wisły, ludzie, którzy zajmują się ochroną przyrody tej rzeki: dr Andrzej Kruszewicz i Przemysław Pasek - założyciel Fundacji "Ja Wisła". Jest jedną z ostatnich nie uregulowanych, prawie naturalnych dużych rzek Europy. W jej rozległej pradolinie można spotkać niemal wszystkie typy środowisk wodnych i nadwodnych, typowych dla polskich nizin. Dominują natomiast ogromne obszary rzecznych piasków i zarośli wierzbowych, poprzetykanych tu i ówdzie zachowanymi jeszcze fragmentami lasów łęgowych. Wyprawa łodzią wśród wiślanych wirów jest jeszcze ze niezwykłą, egzotyczna przygodą, podobnie, jak prowadzenie obserwacji na wiślanych wyspach i łachach. Przede wszystkim obserwacji ornitologicznych, bo Wisła jest, zwłaszcza w swoim środkowym biegu, ptasia rzeką. I to także na odcinkach miejskich, zwłaszcza na warszawskim. Wisła służy ptakom przez cały rok, ale w określonych porach coraz to innym. Jest jednak przede wszystkim szlakiem wędrówekszeregu gatunków ptaków (m.in. kaczek, łabędzi, kormorana, rybołowa, mew, rybitw oraz siewkowców). Jest ona też ważnym zimowiskiem dla wielu gatunków krajowych i północnoeuropejskich (np. kaczki, mewy, bielik). Szczególnie istotne dla części gatunków ptaków są odcinki rzeki o naturalnym charakterze, z wyspami i piaszczystymi łachami w korycie, Stąd nawet w pobliżu mostów Warszawy można spotkać unikatowe gatunki.

Opis (streszczenie): Żyjąc na dnie całkiem bystrej rzeki, można stworzyć sobie ląd. Potrafią to chruściki, których larwy znane są wędkarzom i nazywane bywają przez nich kłódkami. Larwy budują sobie całkiem przemyślne i kunsztowne domki, sklecone z ziarnek piasku lub drobin roślinnych, ale, jeżeli zdarzy się stosowna okazja, nawet z... okruchów złota. Zwłaszcza, jeżeli nie poskąpi im takich okruchów badający je eksperymentator. To jednak rzadka okazja. Badacz chruścików, prof. Stanisław Czachorowski, który jest bohaterem i narratorem naszego filmu, w ten sposób nie kusi pracowitych owadów, ale poznaje ich życie w naturalnych warunkach. Przekonując się przy tym a w rezultacie przekonując i nas że te drobne istoty są wskaźnikami stanu wody w rzekach i innych zbiornikach wodnych, w których akurat żyją. Wyruszamy z nim nie tylko nad wodę, ale i w noc, by ujrzeć w świetle żarówek powietrzne harce dorosłych postaci chruścików, a je same obejrzeć dokładnie, gdy przysiądą na specjalnie do badań przeznaczonym ekranie. Badacz i jego koledzy są tak owymi zwiewnymi istotami zafascynowani, że ustanowili ich święto.

Opis (streszczenie): Użytkowe podejście do ryb i wynikłe stąd względy gospodarcze przesłaniają nam to, co w życiu tych wodnych istot najciekawsze. A tymczasem ryby niektórych gatunków, niekoniecznie tych, które są dla nas gospodarczo czy też z innych względów przydatne, ukazują wiele zaskakujacych powiązań między organizmami wodnymi. Taka np. różanka rozwija się tylko w towarzystwie pewnych gatunków małży. Ryby są też bardzo czułymi wskaźnikami stanu wód zarówno sezonowych, w dużej mierze naturalnych zmian tego stanu, jak i tych spowodowanych przez naszą gospodarkę. Biologii ryb i ich powiązaniu ze środowiskiem wodnym i nadwodnym przyjrzymy się nad Biebrzą rzeką jeszcze naturalną, zamieszkiwaną przez kompletne zespoły wodnych organizmów. Wyruszamy na badawczy połów, którym steruje prof. Roman Kujawa z Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego.

Opis (streszczenie): Nietrudno zakochać się w Stobnicy, otoczonej lasami Puszczy Noteckiej. W bramie stacji naukowej wita drewniana tabliczka z sentencją Michała Siemianycza: "Stosunek wilka do człowieka jest taki, jakie jest odniesienie tego człowieka do innych ludzi, zwierząt i całego otaczającego go świata". Wilki mieszkają tu w wolierach, ogrodzonych siatką wybiegach z trawą i drzewkami dającymi zwierzętom cień. Do wilków można wejść, choć tylko z przewodnikiem. Nasi prowadzący, Marcin Kostrzyński i Tomasz Kłosowski, spotkają się z wilkami oko w oko i dowiedzą się od "wilczego piastuna", Jacka Więckowskiego, jakie naprawdę są wilki. Powszechnie wilk jest ofiarą mitów, przesądów i ludzkich zabobonów. Tymczasem jest to zwierzę jak każde inne. Cytując Dawida Mecha: "Wilk nie jest zwierzęciem ziejącym nienawiścią, ani też nie jest maskotką do przytulania, nie jest ani niebezpieczny, ani sympatyczny. Jest po prostu jednym z wielu interesujących gatunków prześladowanych przez człowieka od stuleci, który potrzebuje miejsca do życia". Profesor Andrzej Bereszyński, który uważa się za adwokata wilków, ma nadzieję, że dzięki stobnickiej stacji ludzie zmienią nastawienie do tego drapieżnika. Rocznie odwiedza stację kilka tysięcy osób.

Opis (streszczenie): W kolejnym już odcinku razem z naszymi prowadzącymi wyruszyliśmy na Suwalszczyznę. Przewodnikiem po niej jest zamieszkały nad Czarną Hańczą prof. Andrzej Strumiłło, malarz, rzeźbiarz, grafik. "Dzika Polska" to program pokazujący świat dzikich zwierząt i przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. W Polsce można znaleźć niemal wszystko: od gór o charakterze alpejskim, przez szerokie plaże, czyste jeziora, pierwotne lasy, nieuregulowane rzeki, po największe mokradła. Polska przyroda na tle przyrody Europy ma szczególną wartość, bo tak wszechstronnie reprezentuje świat istot żywych całego kontynentu. Jest mniej przekształcona i mniej zniszczona. Dlatego wielu Anglików czy Holendrów, którzy pamiętają swe kraje sprzed 50-60 lat, widząc polską przyrodę, mówi: "Tak wyglądała przyroda mojego dzieciństwa?". Wśród nich są tacy, którym wcale nie spieszno zwiedzać Wawel, Malbork czy podziwiać gdańską Starówkę. Wolą godzinami przesiadywać pod podlaską wierzbą, bo gnieżdżą się w jej dziupli kolorowe kraski, tkwić w zmyślnie uszytych namiotach w dolinie górnej Narwi, gdyż obfituje ona w rzadkie w Europie zachodniej ptaki błotne, czatować za pagórkami koło Sokółki, bo czasami wychodzą na nie dzikie żubry. Program ma formę przygodowych ekspedycji w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Uczestniczą w nich Marcin Kostrzyński, znawca biologii i zachowań zwierząt oraz fotograf przyrody Tomek Kłosowski, którego intryguje odkrywanie tajemnic psychiki zwierząt i szukanie odpowiedzi na pytania o to, co jest wspólnego w zachowaniach ludzkich i zwierzęcych, takich jak: zaloty, dobieranie się w pary, opieka nad potomstwem, hierarchia w stadzie, walka, zdobywanie pożywienia.

Opis (streszczenie): Dolina Dolnej Wisły prezentuje malowniczy krajobraz i zróżnicowany przyrodniczo ekosystem, który fascynuje nieograniczoną wręcz przestrzenią, świadcząc o turystycznych możliwościach i atrakcjach tych terenów. Dolina Dolnej Wisły stanowi nie tylko "korytarz ekologiczny" łączący Bałtyk z Karpatami, który służy migracji fauny i flory, ale obecnie nabiera coraz większego znaczenia jako "korytarz turystyczny", umożliwiający poznanie ciekawych historycznie i przyrodniczo nadwiślańskich terenów. W związku z tym, tym razem nasza ekipa wyruszyła na północ do Doliny Dolnej Wisły, mając za przewodnika Jarosława Pająkowskiego - dyr. Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego oraz członka Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły. Głównym celem Towarzystwa, o czym powiemy w programie, jest realizacja projektu zabezpieczenia przed wyginięciem starych odmian drzew owocowych, głównie jabłoni i śliw, które występują w starych, niejednokrotnie 80 - 100 letnich sadach w Dolinie Dolnej Wisły. Poza tym Towarzystwo zajmuje się przywracaniem i zabezpieczeniem przed wyginięciem starych gatunków zbóż, które od neolitu (4500 - 1700 l p. n. e.) uprawiane były nad Dolną Wisłą, np.: pszenice: samopsza, płaskurka, orkisz, pszenica polska i zbitokłosa, żyto krzyca, owies szorstki, proso oraz gryka (uprawiana na przyległych wysoczyznach). Towarzystwo zajmuje się również przywracaniem tradycyjnych metod przetwórstwa owoców. Założenie w Chrystkowie sadu z lokalnymi ekotypami śliw oraz starymi odmianami jabłoni daje nadzieję na zachowanie dawnych metod przerabiania owoców.

Opis (streszczenie): Przestworza, świat ptaków, stają się wraz z nadejściem wiosny miejscem ptasich godów. Już niedługo zadzwonią tu skrzydła pomykających ku swym godowym rewirom łabędzi, rozlegną się pohukiwania kaczorów, buczenia tokujących w powietrzu bekasów, śpiewy ptaków wróblowatych, miłosne pohukiwania sów. Do prawdziwych amorów jeszcze daleko, ale ptaki zawczasu muszą zająć dogodne do życia terytoria, znaleźć partnera albo odnowić związek z dawnym. Dlatego w ptasim świecie widać już krzątaninę i ożywienie. W tajniki ptasiej miłości wprowadzą nas pasjonaci przyrody - Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński.

Opis (streszczenie): Jura Krakowsko-Częstochowska - największy w Polsce obszar występowania jurajskich wapieni, rejon, w którym grupuje się większa część jaskiń naszego kraju (1804 jaskinie o długości 31833 m). Prawie 1/3 z nich leży w Ojcowskim Parku Narodowym. W głębokich jaskiniach Ojcowa hibernują nietoperze. Wilgoć zwabia też większość owadów. Jesienią, od października zaczynają pojawiać się liczniej motyle. Tworzą masowe skupienia na ścianach jaskiń w pobliżu otworów. W miarę zbliżania się zimy ilość tych motyli rośnie, pojawiają się komary. Z początkiem mrozów cały zespól jest już uformowany. Przy silnych mrozach przesuwa się on nieco ku wnętrzu jaskiń, nigdy jednak daleko za linie zasięgu światła. Gatunki, które przeżyją zaczynają opuszczać swoje zimowiska w kwietniu, do czerwca ściany są niemal puste. W życiu owadów tworzących ten zimowy zespól jaskinie odgrywają role schronienia, kwatery zimowej. Są to gatunki zimujące w postaci dojrzalej, a nie w postaci jaj lub poczwarek jak większość owadów. Jaskinia Ciemna jest jedną z najstarszych siedzib człowieka w Polsce. Tutaj odkryto jedne z pierwszych śladów człowieka na ziemiach polskich, pochodzące sprzed ok. 122 tys. lat. Jest to zarazem jedno z kilkudziesięciu centrów pojawienia się gromad ludzkich w Europie Środkowej. Po jaskiniach w Ojcowskim Parku Narodowym oprowadzą nas pasjonaci przyrody: Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński.

Opis (streszczenie): Tym razem wyruszyliśmy nad Morze Bałtyckie. Będziemy razem z zespołem badaczy mórz i oceanów mówić o tym, jakie tajemnice kryją nasze nadmorskie plaże. Nie wszyscy bowiem wiedzą, że piasek na plaży kryje w sobie ogromne bogactwo życia. Niezwykle dobroczynną rolę dla przyrody odgrywają mikroorganizmy żyjące właśnie w plażowym piasku. W magiczny świat ziarenek piasku wprowadzą nas nasi goście: prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, dr Lech Kotwicki, dr Józef Wiktor z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.

Opis (streszczenie): W tym wydaniu programu opowiemy widzom o miejscu i przedsięwzięciu niezwykłym. W Wandzinie, małej kaszubskiej osadzie, pośród pięknych lasów, ludzie "po przejściach" odnajdują szczęście, spokój i dzielą się nim z innymi. To miejsce nosi nazwę Ośrodek Readaptacji Stowarzyszenia Solidarni "Plus", Eko Szkoła Życia. Pierwsi bezdomni zjawili się tam jesienią 1992 roku. W zrujnowanym pałacu, bez prądu, wody, ogrzewania, łóżek i jakichkolwiek mebli, zamieszkało 130 osób. Ludzie z sąsiednich wsi przyszli im z pomocą. Przynosili, co mieli: proste narzędzia, jajka, trochę zboża. Mieszkańcy Wandzina pracowali ciężko. Sami kopali fundamenty, budowali, robili pustaki i zdobywali niezbędne materiały. Jednocześnie hodowali świnie, krowy, kury, uprawiali ziemię, zakładali tunele foliowe. Warto było, bowiem dziś Wandzin jest kwitnącym przedsiębiorstwem i ma jeszcze większe możliwości niesienia pomocy potrzebującym. W ramach opracowanego przez ONZ programu ochrony bioróżnorodności hoduje się tam zagrożonego wyginięciem królika białego, popielańskiego, a także mrozoodporne odmiany drzew owocowych. Jest tam odremontowany pałac, zabudowania gospodarskie, hotel i hospicjum. Króliki wandzińskie zdobywają wiele nagród na targach, co jest wielką satysfakcją dla opiekujących się nimi ludzi. Poza tym w Wandzinie pensjonariusze hodują jedną z najstarszych odmian kur - kurę zielononóżkę kuropatwianą, której jaja mają właściwości zdrowotne.

Opis (streszczenie): Nigdzie zimą nie jest nietoperzom tak dobrze jak w tunelach dawnych umocnień obronnych. W samych tylko podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu umocnień zimuje cała kolonia 37 tysięcy nietoperzy, gdzie z tego powodu utworzono rezerwat Nietoperek. Ale wiele pomniejszych zimowisk tych ssaków kryje się w zburzonych bunkrach Wału Pomorskiego czy w przepastnych korytarzach twierdzy Poznań. Narratorzy "Dzikiej Polski" zapuszczają się w te czeluście, ale w taki sposób, by nie straszyć nietoperzy głosem, światłem, a nawet oddechem. Wolą sami na starych wojskowych pryczach poddać się klimatowi hibernacji. Bo, jak zapewniają, także ludzie mają ukryte, genetyczne mechanizmy wyłączania różnych funkcji życiowych, właściwych nietoperzom. Tyle, że u tych zwierząt są one czynne, a u nas prawie nie. Wyprawy po zagruzowanych podziemiach byłyby trudne bez przewodnika i znawcy nietoperzy, dr. Andrzeja Kepela. Dla tych drobnych ssaków, widzących świat na falach ultradźwięków, które same wytwarzają i odbierają jak żywe sonary, to żadna sztuka. Ludzie muszą się biedzić w mdłym świetle czołowych latarek.

Opis (streszczenie): Wszechobecna zieleń i kobierce leśnych kwiatów przyćmiewają wiele istot żyjących w naturze, takich jak porosty, śluzowce, niektóre grzyby. A ich świat jest tajemniczy i zaskakujący. Wręcz trudno dociec, kto jest odrębnym osobnikiem, kto nie, kto ma jaką płeć i ile tych płci jest, jak to zależy od pogody i czystości środowiska. W zagadki tego światka wprowadzają nas wrocławscy badacze tych organizmów, którzy w bujnych lasach Wigierskiego Parku Narodowego prowadzą ich spis i bezustannie śledzą obyczaje. Rozmowy o zaskakujących formach egzystencji, tak różnych od naszej, nasuwają wiele zgoła przewrotnych wniosków, jak choćby ten, że... warto płacić podatki.

Opis (streszczenie): Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Dzika przyroda kryje się nie tylko w puszczach i wśród bagien. Jej niezliczone ślady można znaleźć w naukowych kolekcjach muzeów przyrodniczych. Przykładem jest Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie, który ma w swoich zbiorach niezliczone okazy fauny z całego świata. I to w wielu egzemplarzach, służących do porównań. Tu krzyżowały się drogi polskich przyrodników, zwożących eksponaty spod wszelkich szerokości geograficznych, a dziś krzyżują się drogi badaczy, robiących z nich poznawczy użytek. Niezwykłe losy takich ludzi, nieraz dramatyczne, jak i dramaturgię badań zaprezentuje ten odcinek.

Opis (streszczenie): Wiedza o ssakach dziko żyjących w Warszawie jest bardzo mała, zarówno w sensie danych naukowych, jak też świadomości mieszkańców stolicy. W rzeczywistości Warszawę zamieszkują dość liczne i różnorodne gatunki ssaków, a niektóre z nich: mysz polna, wiewiórka pospolita, dziki królik osiągają tu liczebność znacznie wyższą niż na terenach podmiejskich. W kompleksie parku Łazienkowskiego, Ogrodu Botanicznego i pobliskiego parku na Powiślu w Warszawie stwierdzono w ostatnich latach co najmniej 15 gatunków nietoperzy. Są też: kret, ryjówka, wiewiórka pospolita (najliczniejsze skupisko w Warszawie), mysz polna, mysz domowa, szczur wędrowny, kuna domowa, łasica, jeż europejski i kuna leśna. Miasta "kuszą" cieplejszym i bardziej suchym klimatem, obfitszą i znacznie bardziej zróżnicowaną bazą pokarmową, a także niezwykle dużą liczbą "nowych", wolnych nisz do zasiedlenia, ponadto brakiem lub tylko niewielką konkurencją i presją ze strony drapieżników. W tym wydaniu programu wybierzemy się więc na spacer po Warszawskich Łazienkach Królewskich, najstarszym i największym parku warszawskim, a także jednym z najpiękniejszych zespołów pałacowo-parkowych w Europie. Przyjrzymy się bliżej zwierzętom żyjącym na jego terenach, a w szczególności wiewiórkom - królewnom starych koron. Towarzyszyć nam będą dr hab. Joanna Werka z Zakładu Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW oraz jej magistrantka Magdalena Żółw, która poświęciła badaniom populacji wiewiórek w Łazienkach swoją pracę magisterską.