Emisja Historia kuchni polskiej będzie miała miejsce (premiera, powtórka):
Program TV na 22 lutego 2025 (Sobota)Opis (streszczenie): odc. 8: Połowa XVII wieku to jeden z najtrudniejszych okresów w polskiej historii. Rzeczpospolita walczyła z Kozakami i Moskwą, a w 1655 r. na Polskę najechali Szwedzi. W tamtych czasach jednym ze sposobów zrobienia kariery był udział w wojnach. Stanisław Czerniecki, kuchmistrz Aleksandra Michała Lubomirskiego z Nowego Wiśnicza, szybko opuścił dom rodzinny w Strzyżowie i jak tysiące młodych Polaków wałczył przeciw Szwedom, Brandenburczykom, Tatarom, Kozakom i Rosjanom. Do historii przeszedł jednak jako kuchmistrz i autor "Compendium ferculorum", czyli "zebrania potraw" - słynnej książki kucharskiej długo uważanej za pierwszą napisaną po polsku. Szlachcic - kucharz! Na dodatek żołnierz, sekretarz królewski i wreszcie ziemianin. Kim był Stanisław Czerniecki i jak to się stało, że udało mu się przez ponad sto lat kształtować polskie gusta kulinarne? W jaki sposób waleczny wojownik zamienił się w wybitnego kucharza i subtelnego dworzanina? Czy "czernina bez krwi", "frykasza zabielana", "ulipki", a przede wszystkim "kapłon we flaszy" znalazłyby dzisiaj amatorów?
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał cykl na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. Seria dokumentalna pt.: "Historia kuchni polskiej" wypełnia tę lukę, zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz opiera się na pracach naukowych prof. Jarosława Dumanowskiego, głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności dokonuje Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. Historia kuchni polskiej to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Odc. 9. Jan III Sobieski zasłynął jako zwycięzca spod Wiednia, opiekun uczonych i mecenas artystów, a okres jego panowania nazywa się często "oświeconym sarmatyzmem". Okazuje się jednak, że król przeszedł do historii również jako wielki smakosz. Przeżył wręcz załamanie nerwowe, gdy jego pasztetnik postanowił zerwać z dotychczasowym zawodem. "Boć to nasze tylko na tym świecie, co zjemy dobrze i smaczno" - czytamy w jego zapiskach. Uwielbiał kawę i czekoladę (napój), interesował się sadownictwem i ogrodnictwem, nadzorował smażenie konfitur i przygotowywanie zapasów na zimę. Z czasów Sobieskiego zachowały się nie tylko receptury opisujące wyrafinowaną kuchnię elit, ale także potrawy poddanych króla oraz praktyczne porady dotyczące przetwórstwa żywności adresowane do szerszej grupy czytelników. Co lubił jeść sam król Jan III Sobieski, a co jego poddani? Na te i inne pytania odpowie Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy odtworzy Maciej Nowicki.
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Historykom kuchni bardzo rzadko przytrafia się sytuacja, kiedy mogą, krok po kroku, opowiedzieć historię wzajemnych wpływów kulinarnych. Do XVIII wieku kuchnia polska brała ze świata, ale w XVIII stuleciu dzieje się odwrotnie - to świat francuskiej potęgi kulinarnej bierze z Polski za sprawą polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego. Stanisław Leszczyński został królem dwukrotnie i dwukrotnie musiał uciekać z Polski do Francji ustępując Sasom popieranym przez Rosję. W roku 1725 roku córka Stanisława, Maria Leszczyńska, poślubiła młodego króla Francji Ludwika XV. Leszczyński, jako teść króla Francji, został księciem Lotaryngii, w której do dzisiaj jest znany jako "dobry król Stanisław". Zasłynął jako król - filozof, mecenas sztuk i nauk, założyciel Akademii w Luneville. Jego dwór odwiedzało wielu gości z Polski, którzy po powrocie do kraju szerzyli ideały oświecenia, znajomość języka francuskiego i francuskiej kultury. Jak to się stało, że mamy w Lotaryngii swój plac, restaurację, polskie potrawy i pomnik króla? Co złożyło się na czas największych triumfów kuchni polskiej? Na te pytania odpowie prof. Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu francuscy eksperci. Dawne potrawy odtworzy Maciej Nowicki.
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego.Pod koniec XVIII wieku świat przeżywa ogromne zmiany. Kończy się wojna o niepodległość kolonii amerykańskich, powstańcy z pomocą Francji pokonują Anglię. Opromieniony sławą Kościuszko, w randze generała brygady, wraca do Polski. Francja triumfuje już nie tylko stolica elegancji, sztuki i literatury, ale i potęga militarna oraz gospodarcza. W Polsce następuje niewielka stabilizacja po pierwszym rozbiorze. Stanisław August, mimo rosyjskich nacisków podejmuje ostrożne reformy. Opozycja sięga po hasła narodowe powołując się na tradycje, ustrój i modę. A co z kuchnią? Jakie zmiany przyniosły ze sobą wpływy kuchni francuskiej? Trzeba było 100 lat, żeby obok wciąż wydawanego Czernieckiego pojawiła się kolejna popularna polska książka kucharska. Wojciech Wielądko, autor wydanego w 1783 roku "Kucharza doskonałego" to postać historykom dość dobrze znana, ale i jednocześnie ciągle tajemnicza. Kim był Wielądko, jak to to się stało, że jego "Kucharz doskonały" stał się bestsellerem swojej epoki? Na te i inne pytania odpowiada historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki.
Czas trwania: 39min. / 2024 / cykl dokumentalnyEmisja Historia kuchni polskiej miała miejsce:
Opis (streszczenie): Program powstał w oparciu o prace naukowe. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski i wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia.
Czas trwania: 39min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał program na temat polskiej kuchni pokazująca, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. Seria dokumentalna pt. "Historia kuchni polskiej" wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz opiera się na pracach naukowych prof. Jarosława Dumanowskiego, głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności dokonuje Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację, ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w studiu kulinarnym ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. Historia kuchni polskiej to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Odc. 6 - Od czasów unii lubelskiej z 1569 roku istnieje nowe, federacyjne państwo polsko - litewskie, któremu udaje się powstrzymać ekspansję Moskwy, zapewnić pokój religijny i rozwój gospodarczy. Europejscy politycy, kupcy i zwykli obywatele pragną wiedzieć jak najwięcej o potężnym i bogatym kraju na wschodzie kontynentu. Interesuje ich nie tylko ustrój, kwestie militarne i gospodarka, ale także moda, obyczaje i kuchnia polska. Kuchnia staje się znana i naśladowana w wielu krajach. Szczególną popularność zyskuje "szczupak po polsku" - kulinarny symbol kraju nad Wisłą, Dźwiną, Dniestrem i Dnieprem. Pojawia się on w przepisach czeskich, niemieckich, austriackich, szwedzkich, węgierskich, francuskich i włoskich. A za nim dziesiątki innych potraw z "po polsku" w nazwie. Maciej Nowicki i Jarosław Dumanowski przyjrzą się karierze szczupaka, spróbują niemieckich "ozorów po polsku", włoskiego "pasztetu po polsku" i francuskich "jajek po polsku". Sprawdzą, czy istnieje polski smak łączący te wszystkie potrawy?
Czas trwania: 39min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstała audycja na temat polskiej kuchni pokazująca, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. Seria dokumentalna pt.: Historia kuchni polskiej wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz opiera się na pracach naukowych prof. Jarosława Dumanowskiego, głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności dokonuje Maciej Nowicki twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację, ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w studiu kulinarnym ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania dań z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. Historia kuchni polskiej to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Odc. 4. Skomplikowana historia poszukiwań pierwszej polskiej książki kucharskiej. Maciej Nowicki rekonstruuje odkryte potrawy i aby w pełni zrozumieć ich sens należy wybrać się do Nowego Jorku. Okazuje się, że w kuchni żydowskiej zachowały się polskie smaki z XVI wieku. Ze względu na swój użytkowy charakter, tylko nieliczne książki kucharskie z XVI wieku przetrwały do naszych czasów. Dzięki wynalazkowi Gutenberga upowszechnił się druk, jednak podstawowym źródłem wiedzy o kuchni wciąż były, spisywane przez królewskich i arystokratycznych kuchmistrzów, rękopiśmienne książki kucharskie. Pośród dziesiątek europejskich rękopisów nie było jednak tekstu polskiego. Zachowała się natomiast pierwsza czeska książka kucharska wydana w 1535 roku w Pradze zawierająca mi.in. polskie potrawy. Historycy byli jednak pewni, że polska książka kucharska została wydana w Krakowie około 1540 roku, świadczyły o tym zachowane rejestry. Sprzyjała temu też ówczesna sytuacja w Polsce. Zygmunt I Stary był wielkim mecenasem sztuki, a Kraków stał się znaczącym ośrodkiem drukarstwa. Najpierw znaleziono kilka kartek z polskiego oryginału, zawierających opisy domowej produkcji octów. Kolejnym odkryciem była kartka z przepisem na danie z tzw. polskiej zwierzyny bawołowej. Dzięki szerokiej współpracy z historykami z różnych krajów, prof. Jarosław Dumanowski odnalazł rękopiśmienną kopię w Kijowie.
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Odc. 3: Co kuchnia krzyżacka ma wspólnego z polską? Czy perspektywa Jana Długosza i Henryka Sienkiewicza ukazujących Zakon Krzyżacki poprzez pryzmat prowadzonych przez Zakon wojen jest wciąż aktualna? W pochodzącej z XV w. tzw. królewieckiej książce kucharskiej, związanej z dworem wielkiego mistrza w Malborku, opisano m.in. kiełbasę na wielki post. Czy znani nam z Sienkiewicza pobożni bracia wcale nie byli tacy pobożni? Ekspansja Krzyżaków nie była oparta wyłącznie na militarnym podboju. Toruń, Malbork i Gdańsk rozkwitły po przyłączeniu do Polski, ale udało się to dzięki wzorcom organizacyjnym propagowanym przez Krzyżaków, którzy budowali życie miejskie i nową międzynarodową kuchnię gotycką. To za ich sprawą te same techniki kulinarne krążyły od Hiszpanii po Polskę, a na południu aż do Włoch. Pozostały z nami tak, jak pozostała kultura rycerska. Maciej Nowicki i Jarosław Dumanowski rekonstruują kiełbasę, która okazuje się deserem, a zapomniane klopsy królewieckie wcale nie są takie zapomniane.
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstało ani jedno opracowanie na temat historii polskiej kuchni oraz kuchni na ziemiach polskich, które w systematyczny sposób prezentowałoby istotę i bogactwo kulinarne, jakie otrzymaliśmy do naszych przodków. Jak bogaty jest to świat, niech poświadczą tematy poszczególnych odcinków; odc. 1 Chrzest Polski. Wino, oliwa i post, odc. 2 Kuchnia Jadwigi i Jagiełły, odc. 3 Kuchnia krzyżacka, czyli kiełbasa na Wielki Post, odc. 4 Tajemnica pierwszej polskiej książki kucharskiej, odc. 5 Sprośny sandacz: kuchnia Kopernika, odc. 6 Szczupak po polsku: na podbój Europy.
Czas trwania: 39min. / 2024 / cykl dokumentalnyOpis (streszczenie): W studiu kulinarnym Historii Kuchni Polskiej, prof. Jarosław Dumanowski i kucharz rekonstruktor Maciej Nowicki, sięgają po receptury z najstarszych zbiorów przepisów kulinarnych.
Czas trwania: 40min. / 2024 / cykl dokumentalnyHistoria kuchni polskiej można obejrzeć w programie stacji:
Emisje miały lub będą miały miejsce w: TVP3 Szczecin, TVP Historia
Lista zwiera odnośniki do stron typów związanych z prezentowaną audycją:
Lista zwiera odnośniki do stron osób związanych z produkcją (aktorzy, reżyser):