Którędy po sztukę godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): "Pejzaż w zieleni z czerwonymi elementami" to dzieło Paula Klee, które wymyka się jednoznacznemu podziałowi na sztukę figuratywną i abstrakcję. Jest to gwasz namalowany na papierze w 1922 roku, który stanowi świadectwo poszukiwań formalnych artysty i badania stosunku form geometrycznych i rytmiczność użytych barw. Podobnie jak wielu innych twórców tego okresu, artysta zrywa z tradycyjnym, charakterystycznym jeszcze dla XIX wieku nurtem akademickim. Odwołuje się natomiast do emocji, intuicji i wrażliwości widza, oczekując od niego pełni zaangażowania. Choć w nazistowskich Niemczech sztuka Klee została uznana za zdegenerowaną, a jego prace usuwano z muzeów, to proceder ten ominął Muzeum Miejskie w Gdańsku i dzieło udało się ocalić. O wyjątkowym pejzażu Paula Klee opowie Maja Mociewicz z Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. W tym odcinku o pracy Jana Ziemskiego "M. O. K." z cyklu "Interferencje" opowiada Łukasz Wiącek.

Opis (streszczenie): Najwcześniejszy związany z rodzimym mecenatem i zachowany w polskich zbiorach renesansowy obraz batalistyczny, stanowi rzadkość także w skali europejskiej. Malowidło w sposób unikalny łączy monumentalny format i epicką narrację (ponad tysiąc postaci) z maestrią opracowania kompozycji ilustrującej niemal współczesny dziełu temat bitewny. Obraz przedstawia jedno z największych starć zbrojnych XVI - wiecznej Europy: bitwę pod Orszą, stoczoną dnia 8 września 1514 r. i stanowiącą kulminacyjny moment w dziesięcioletniej wojnie Rzeczypospolitej z Wielkim Księstwem Moskiewskim. W zakolu Dniepru w pobliżu twierdzy Orsza siły polsko - litewskie liczące około 35 tysięcy jazdy, piechoty i artyleriipod dowództwem hetmana Konstantego Ostrogskiego pokonały wówczas ponad dwukrotnie większe wojska moskiewskie.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks, odwiedzają kolejne muzea w Polsce, przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. Tym razem ikona "Zaśnięcie Maryi" przedstawiająca opisywany w apokryfach moment zakończenia ziemskiego etapu Jej życia.

Opis (streszczenie): W związku z obchodami setnej rocznicy odzyskania Niepodległości kolejne sezony cyklu "Którędy po sztukę" będą miały specjalny charakter i dotyczyły kolekcji Muzeów o statusie Narodowym. Nie zabraknie tu płócien najsłynniejszych - jak "Żydówka z pomarańczami" Aleksandra Gierymskiego czy "Kolejka trwa" Andrzeja Wróblewskiego. Postaramy się równieżopowiedzieć o mniej znanych skarbach np. obrazie "Bitwa pod Orszą" powstałym w kręgu Cranach. Poza szczegółową analizą warstwy artystycznej, skupimy się również na opowiadaniu o polskiej historii, która często jest tematem dzieł. W cyklu będzie również mowa o skomplikowanych, często dramatycznych przejściach, jakich prace te doświadczyły - jak ukrywanie eksponatów w czasie wojny czy powojenne ich odzyskiwanie. Najwybitniejsze autorytety z zakresu historii sztuki opowiedzą także o szczególnie ważnej w kulturze odmianie postawy patriotycznej, tj. o gromadzeniu przez prywatne osoby kolekcji, by później przekazać je do instytucji publicznych.

Opis (streszczenie): Madonna z Krużlowej to jedna z najpiękniejszych rzeźb średniowiecznych znajdujących się w polskich kolekcjach muzealnych. Dzieło skrywa wiele tajemnic: Czemu Madonna jest tak mocno wygięta? Dlaczego Chrystus trzyma jabłko i dlaczego ma tak wielkie uszy? Na te i inne pytania odpowie kurator Muzeum Narodowego w Krakowie, doktor Wojciech Marcinkowski.

Opis (streszczenie): Hans Vredeman de Vries był architektem, rysownikiem i malarzem. Jego wzorniki znane były wśród architektów działających od Niderlandów przez północne Niemcy, aż po Rygę i Sztokholm. Były one swego rodzaju katalogiem, który zawierał projekty ornamentów i architektoniczne wzory. O ich popularności świadczyć może chociażby fakt, że wiele motywów "vredemanowskich" do dzisiaj odnaleźć można na kamienicach, ratuszach, odrzwiach miast północnej Europy, także Gdańska. W historii miasta Hans Vredeman de Vries zapisał się jednak przede wszystkim jako twórca obrazu ołtarzowego dla Kościoła Bożego Ciała. Zlecenie to było o tyle szczególne, że miał być to pierwszy w Gdańsku ołtarz luterański. O ikonografii "Alegorii grzechu i zbawienia", obrazu, który obecnie znajduję się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku opowie Dyrektor Muzeum Jacek Friedrich.

Opis (streszczenie): Jacob Isaacsz. Swanenburgh pochodził z lejdejskiej, patrycjuszowskiej rodziny. Techniki malarskiej uczył się u swojego ojca, który z kolei był uczniem Fransa Florisa, jednego z najznamienitszych artystów manieryzmu północnoeuropejskiego. Około 1591 roku artysta wyruszył w podróż do Italii. Trasa obejmowała Wenecję, Rzym i Neapol. Właśnie z tym ostatnim ośrodkiem i jego sztuką należy wiązać inspirację dla obrazu "Eneasz i Sybilla w świecie podziemnym (Łódź Charona)". W nurcie niderlandzkiego malarstwa krajobrazowego już pod koniec XVI wieku wyobrażano sobie zaświaty przez pryzmat mitologii i wizyjnych scenografii. Malowano chętnie kuźnie Wulkana, sceny piekielne i podziemne przepełnione widmowymi postaciami wśród pożarów i ciemności. Na początku XVII wieku tego typu przedstawienia należały do ważniejszych tematów malarskich we Flandrii, realizowanych pod wpływem włoskim. W wizji Swanenburgha obserwujemy ciekawe połączenie elementów zaczerpniętych z mitologii i chrześcijańskiej wizji piekła. Wyobrażenie nabiera religijnego i dydaktycznego sensu, będąc zarazem niepowtarzalnym konceptem artysty. O obrazie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku "Eneasz i Sybilla w świecie podziemnym (Łódź Charona)" opowie Beata Purc.

Opis (streszczenie): "Odbudowa świątyni" Antonego Möllera z 1602 roku, to znakomity obraz malarza, który popadł w zapomnienie. Jedną z przyczyn jest to, że większość jego najważniejszych dzieł nie zachowała się do naszych czasów. "Sąd Ostateczny" zdobiący Dwór Artusa w Gdańsku, który przyniósł mu sławę i uznanie, przepadł w czasie wojny, podczas pożaru Gdańska w 1945 roku. Stworzone dla rady miejskiej w Toruniu - wielkiego, pruskiego miasta, obok Gdańska perły Prus Królewskich -malowidła spłonęły jeszcze wcześniej, w roku 1703 podczas szwedzkiego oblężenia. Wśród zachowanych prac "Odbudowa świątyni" jest prawdziwą perłą. O tym, dlaczego artysta, a w zasadzie Rada Miejska Gdańska, czyli zleceniodawca dzieła zdecydowała się przedstawić ten temat gdańszczanom, opowie Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): Od początku XVII w. trwały ożywione kontakty artystyczne Gdańska z Holandią i Flandrią. Ambicje Andreasa Stecha, gdańskiego malarza, kazały mu się mierzyć z najlepszymi przykładami sztuki obu tych regionów. Namalowany przez artystę w 1657 roku obraz zatytułowany "Martwa natura z wiewiórką" jednoznacznie budzi skojarzenia z malarstwem niderlandzkim, w którym temat ten zajmował wyjątkowe miejsce. Wczesne, siedemnastowieczne martwe natury niderlandzkie, które eksponowały obfitość jadła, przywoływały przede wszystkim ideę dobrego zaopatrzenia gospodarza, pomyślność i zdrowie. Świadczyły o statusie fundatora. Były z jednej strony popisem malarskiego kunsztu w zakresie komponowania form, doboru kolorów i precyzyjnie odtworzonej rzeczywistości, z drugiej popisem erudycji twórcy. Zgrupowane na płótnie przedmioty związane z codziennym życiem zawierały bowiem złożone, symboliczne treści będące przestrogą lub wskazówką, jak należy żyć. O obrazie znajdującym się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, opowie Alicja Andrzejewska - Zając

Opis (streszczenie): W odcinka będzie mowa o dziele Yael Bartany "Mur i Wieża", o którym opowie Anda Rottenberg. Głównym tematem polskiej filmowej trylogii Yael Bartany, w skład której wchodzą prace "Mary koszmary" (2007), "Mur i wieża" (2009) i "Zamach" (2011), jest idea Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce stworzonego przez artystkę ruchu społeczno - politycznego stawiającego sobie za cel powrót ponad trzech milionów Żydów do ojczyzny ich przodków. Splatają się tu ze sobą wątki dotyczące syjonistycznych marzeń, antysemityzmu, Holokaustu, izraelskiego ruchu osadniczego i palestyńskiego prawa do ziemi. Artystka bada reakcje na możliwośćpowrotu dawno niewidzianego sąsiada i wskrzesza zapominany motyw alternatywnych lokalizacji państwa Izrael (np. w Ugandzie), rozważanych niegdyś przez syjonistów.

Opis (streszczenie): O pracy Roberta Kuśmirowskiego "Portiernia" opowie Monika Kozioł. Praca po raz pierwszy była prezentowana w dawnej siedzibie Gazety Wyborczej w Lublinie. W tym celu zaadaptowano nieużywaną portiernię. Obok standardowego wyposażenia z czasów PRL - u w pomieszczeniu znalazły się rekwizyty wyglądające jak przedmioty osobiste pracujących tam portierów. Miejsce, które w dzień pełni funkcję udzielania chłodnej i formalnej informacji, w nocy staje się przestrzenią wolności niepoddanej niczyjemu nadzorowi. Praca porusza temat ograniczania i zamknięcia, na które człowiek się godzi, podejmując określoną pracę. Robert Kuśmirowski (ur. 1973) - performans, instalacja, obiekt, fotografia, rysunek. Przez krytyków nazywany genialnym imitatorem, fałszerzem i manipulatorem rzeczywistości. Z niezwykłą pieczołowitością i skrupulatnością odtwarza przedmioty z przeszłości, wzbudzając przy tym u odbiorcy poczucie niepokoju, zaburzenia chronologii i linearności czasu. Odwołuje siędo pamięci oraz historii, rekonstruując jej nietrwałe obiekty, porusza wątek przemijania.

Opis (streszczenie): Pochodząca z początku XVIII wieku szafa sieniowa jest przykładem mebla gdańskiego. Był to typ mebla późnorenesansowego i barokowego. Charakteryzował się ciężkimi, masywnymi proporcjami i bogatą dekoracją rzeźbiarską. Meble te od stuleci zajmują ważną pozycję wśród artystycznych mebli stylowych. Były częścią wyposażenia dworów i kamienic mieszczańskich. Szafy tego typu umieszczano w sieni, przestrzeni reprezentacyjnej jako ważny wyznacznik statusu społecznego właściciela. O szafie sieniowej i gdańskich meblach na przestrzeni wieków opowie wicedyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku Franciszek Skibiński.

Opis (streszczenie): Jest jednym z najlepiej znanych obrazów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Jego autor - jeden z najwybitniejszych polskich symbolistów - Józef Mehoffer, w 1897 roku pisał tak: Mam szereg pomysłów obrazów jasnych, bardzo słonecznychi kolorowych. Nie powiem, żebym wiedział, co mam malować, idea ogólna jest: idea życia, rozkoszy, użycia, uciechy, światła, słońca i ciepła. Obraz "Dziwny ogród" z jednej strony wydaje się spełnieniem tej idei, z drugiej zawiera szereg elementów, które są wieloznaczne i mogą niepokoić. O różnych odczytaniach i interpretacjach obrazu opowie Wojciech Głowacki.

Opis (streszczenie): Aleksander Gierymski namalował "Żydówkę z pomarańczami", zwaną także "Pomarańczarką", około 1881 r. w Warszawie. Obraz olejny przedstawia starą kobietę, uliczną handlarkę, opartą plecami o balustradę na tle zamglonej, odległej panoramy Warszawy w rejonie Uniwersytetu Warszawskiego, z charakterystycznymi wieżami kościoła Świętego Krzyża oraz bryłą Pałacu Kazimierzowskiego. Kobieta, zajęta robieniem na drutach, ma przewieszone dwa wiklinowe kosze z pomarańczami. "Żydówka z pomarańczami" pierwotnie znajdowała się w posiadaniu rodziny Szlenkierów. Do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie została zakupiona w 1928 r. Obraz został zrabowany przez Niemców prawdopodobnie w 1944 r. po upadku Powstania Warszawskiego. Od 1945 r. dzieło wymieniane było w kolejnych publikacjach prezentujących dobra kultury wywiezione z Polski podczas II wojny światowej. (culture.pl)

Opis (streszczenie): Dama z Gronostajem Leonarda da Vinci to najcenniejszy obraz znajdujący się w Polsce. Dziś jest częścią kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Kim jest tajemnicza dama i co symbolizuje przedstawione zwierzątko opowie dr Katarzyna Płonka Bałus - kurator Muzeum Czartoryskich Da Vinci i Wilhelm Sasnal, Wit Stwosz i Maria Jarema. O tym jak różnorodne dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie dowiemy się z siódmego sezonu cyklu Którędy po sztukę. Trzydzieści odcinków przygotowywanego programu opowie o wyjątkowych obiektach znajdujących się w jednym z najstarszych krajowych muzeów. 7 października Muzeum będzie obchodziło 140 rocznice powstania z tej okazji opowiemy o pierwszym obrazie, który trafił do jego kolekcji, czyli słynnych Pochodniach Nerona Henryka Siemiradzkiego. Z kolei analiza arcydzieła Leonarda Da Vinci Dama z Gronostajem wpisze się w obchody 500 rocznicy śmierci geniusza renesansu. Wybitni kuratorzy związani z Muzeum odkryją tajemnice również najnowszych nabytków w kolekcji jak obraz Romana Opałki czy Marcina Maciejowskiego.

Opis (streszczenie): Obraz Simona Luttichuysa "Martwa natura z czaszką" jest niezwykłą pochwałą malarstwa, swego rodzaju kalamburem, który w czasach XVII wieku można było odczytać jako triumf sztuki, która potrafi pokazać wszystko. Styl obrazu twórcy mieszkającego w Londynie naśladuje manierę malarzy pracujących w Niderlandach. Rzeczy zwyczajne, poprzez użyte laserunki i srebrno - złocistą poświatę czyni drogocennymi. Pokazany zostaje warsztat pracy i wartość wysiłku intelektualnego malarza, tak naprawdę w sposób symboliczny pracownia z czasów Rembrandta i Jana Lievensa z Leiden w latach 1628 - 1631. W tamtych czasach ten, kto był erudytą, kto czytał książki, oglądał sztuki teatralne i rozumiał, w jaki sposób funkcjonuje poezja, mógł z obrazów wyczytać więcej. Dziś w rozwikłaniu zagadek ukrytych w obrazie z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku pomoże Beata Purc.

Opis (streszczenie): W 1918 roku do Muzeum Narodowego w Gdańsku trafił zbiór haftów Marii Schumann. Była to donacja familii Schumannów, którzy w ten sposób chcieli zachować pamięć o wybitnej przodkini, jaką była Maria. Rodzina Schumanów przeprowadziła bardzo dogłębne badania archiwalne, dzięki czemu wiemy dziś więcej o tej fascynującej artystce. Początkowo jej zachowana spuścizna to siedem obrazków i wielki obrus. Druga Wojna Światowa zweryfikowała niestety ilość tych zabytków i w tej chwili w zbiorach muzeum jest pięć haftowanych obrazków. Szukając malarskich źródeł do tych haftów, widać wyraźnie wzory malarstwa niderlandzkiego i włoskiego. W Gdańsku patrycjusze mieli zwyczaj kolekcjonować dzieła sztuk i prawdopodobnie Maria, widząc oryginalne płótna, przeniosła je na miniaturowe obrazy haftowane. Dzięki temu mamy wgląd przynajmniej w niektóre dzieła sztuki, jakie w nowożytnym Gdańsku cieszyły gdański patrycjat.