Którędy po sztukę godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Dama z Gronostajem Leonarda da Vinci to najcenniejszy obraz znajdujący się w Polsce. Dziś jest częścią kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Kim jest tajemnicza dama i co symbolizuje przedstawione zwierzątko opowie dr Katarzyna Płonka Bałus - kurator Muzeum Czartoryskich Da Vinci i Wilhelm Sasnal, Wit Stwosz i Maria Jarema. O tym jak różnorodne dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie dowiemy się z siódmego sezonu cyklu Którędy po sztukę. Trzydzieści odcinków przygotowywanego programu opowie o wyjątkowych obiektach znajdujących się w jednym z najstarszych krajowych muzeów. 7 października Muzeum będzie obchodziło 140 rocznice powstania z tej okazji opowiemy o pierwszym obrazie, który trafił do jego kolekcji, czyli słynnych Pochodniach Nerona Henryka Siemiradzkiego. Z kolei analiza arcydzieła Leonarda Da Vinci Dama z Gronostajem wpisze się w obchody 500 rocznicy śmierci geniusza renesansu. Wybitni kuratorzy związani z Muzeum odkryją tajemnice również najnowszych nabytków w kolekcji jak obraz Romana Opałki czy Marcina Maciejowskiego.

Opis (streszczenie): Albrecht Dürer uznawany jest za największego artystę renesansu w Europie Północnej. Malarz, grafik, rysownik oraz teoretyk sztuki przyszedł na świat w Norymberdze. Na przełomie XV i XVI stulecia miasto to zwane Florencją Północy było ważnym ośrodkiem drukarstwa i istotnym centrum myśli humanistycznej. Albrecht Dürer początkowo uczył się w warsztacie złotniczym ojca, później jego nauczycielem był Michael Wolgemut, z którym wykonywał ilustracje drzeworytnicze do książek wydawanych w największej europejskiej drukarni Antona Kobergera. Grafiki Dürera sprawiły, że stał się sławny w całej Europie. Znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku Miedzioryt "Św. Hieronim w pracowni" obok "Melancholii" oraz "Rycerza, diabła i śmierci" uważany jest za jedno z największych osiągnięć artysty w tej dziedzinie. A dlaczego? O tym opowie Alicja Andrzejewska - Zając, kustoszka w Pracowni Grafiki Oddziału Sztuki Dawnej Muzeum Narodowym w Gdańsku.

Opis (streszczenie): Maria Pinińska - Bereś (1931 - 1999) była wybitną rzeźbiarką, autorką asamblaży, instalacji, environments oraz performances, jedną z prekursorek sztuki feministycznej. Artystkę interesowała złożoność kobiecej natury, sytuacja oraz rola kobiety w społeczeństwie. W swojej bardzo osobistej sztuce badała aspekty cielesności, erotyki i przemijania. Poszukując nowychform wypowiedzi, zerwała z tradycyjnym warsztatem rzeźbiarskim i sięgnęła po ostentacyjnie kruche, delikatne materiały oraz subtelne kolory - biel i róż. Miękkie, obłe, pełne lekkości, humoru, doskonale zakomponowane obiekty o poetyckich, surrealnych tytułach stały się znakiem rozpoznawczym jej oryginalnej twórczości.

Opis (streszczenie): Pochodząca z początku XVIII wieku szafa sieniowa jest przykładem mebla gdańskiego. Był to typ mebla późnorenesansowego i barokowego. Charakteryzował się ciężkimi, masywnymi proporcjami i bogatą dekoracją rzeźbiarską. Meble te od stuleci zajmują ważną pozycję wśród artystycznych mebli stylowych. Były częścią wyposażenia dworów i kamienic mieszczańskich. Szafy tego typu umieszczano w sieni, przestrzeni reprezentacyjnej jako ważny wyznacznik statusu społecznego właściciela. O szafie sieniowej i gdańskich meblach na przestrzeni wieków opowie wicedyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku Franciszek Skibiński.

Opis (streszczenie): O pracy "Mandala" Zofii Kulik opowiada Adam Sobota, historyk sztuki związany z Muzeum Narodowym w Warszawie.

Opis (streszczenie): "Odbudowa świątyni" Antonego Möllera z 1602 roku, to znakomity obraz malarza, który popadł w zapomnienie. Jedną z przyczyn jest to, że większość jego najważniejszych dzieł nie zachowała się do naszych czasów. "Sąd Ostateczny" zdobiący Dwór Artusa w Gdańsku, który przyniósł mu sławę i uznanie, przepadł w czasie wojny, podczas pożaru Gdańska w 1945 roku. Stworzone dla rady miejskiej w Toruniu - wielkiego, pruskiego miasta, obok Gdańska perły Prus Królewskich -malowidła spłonęły jeszcze wcześniej, w roku 1703 podczas szwedzkiego oblężenia. Wśród zachowanych prac "Odbudowa świątyni" jest prawdziwą perłą. O tym, dlaczego artysta, a w zasadzie Rada Miejska Gdańska, czyli zleceniodawca dzieła zdecydowała się przedstawić ten temat gdańszczanom, opowie Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): Joanna Rajkowska jest artystką posługującą się wieloma mediami, autorką rzeźb, fotografii, filmów video i instalacji w przestrzeni publicznej. W swojej twórczości odwołuje się zarówno do pamięci zbiorowej, jak i pamięci jednostki, relacji między cielesnością a psychiką człowieka, historii, języka. Często eksploatuje wątki osobiste, jednocześnie dotykając tematów pozostających wciąż w sferze społecznego tabu. W filmie "Mój ojciec nigdy mnie tak nie dotykał"(2014) artystka powraca do wspomnień z dzieciństwa. W bardzo intymnym, wzruszającym obrazie, za pomocą prostych środków formalnych opowiada o niezwykłej, budującej międzyludzkie więzi roli zmysłu dotyku.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. O obrazie "Sąd Midasa" Gerrita van Honthorsta z pierwszej połowy XVII wieku opowiada Magdalena Norkowska.

Opis (streszczenie): Tym razem w programie przenosimy się do XVII - wiecznej Holandii. Urodzony w 1629 roku Pieter de Hooch pochodził z Rotterdamu, ale jako młody człowiek przeprowadził się do Delf. To w tym mieście miało miejsce wzajemne oddziaływanie między jego twórczością a malarstwem Jana Vermeera. Współczesny widz w płótnach obu tych malarzy dojrzy wiele wspólnych elementów. De Hooch jest jednym z najważniejszych przedstawicieli nurtu rodzajowego w malarstwie holenderskim tamtych czasów. Malował mieszczańskie wnętrza, wypełnione subtelnym światłem i portretował bohaterów skoncentrowanych na codziennych czynnościach. Znakomitym przykładem jego twórczości jest obraz z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku "Kobieta skubiąca kaczkę". O dziele i twórczości de Hoocha opowie dyrektor muzeum Jacek Friedrich.

Opis (streszczenie): Sarkofag z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu należy do Iret - hor - iru z ojca Nes - pa - hereda i matki Iret - iru. Ten męski mahoniowy sarkofag w kształcie mumii powstał w Okresie Późnym Starożytnego Egiptu (VIII IV w. przed Chrystusem). Na wieku przebóstwione oblicze zmarłego. Na piersiach znajduje się wielorzędowy naszyjnik usech, dalej postać siedzącej bogini Nut, umieszczona nad wizerunkiem komory grobowej z mumią zmarłego spoczywającą na łożu. O obiekcie i jego znaczeniu, a także o rytuałach pogrzebowych w Starożytnym Egipcie opowie kurator i historyk sztuki, Wojciech Jenerałek.

Opis (streszczenie): Obraz Simona Luttichuysa "Martwa natura z czaszką" jest niezwykłą pochwałą malarstwa, swego rodzaju kalamburem, który w czasach XVII wieku można było odczytać jako triumf sztuki, która potrafi pokazać wszystko. Styl obrazu twórcy mieszkającego w Londynie naśladuje manierę malarzy pracujących w Niderlandach. Rzeczy zwyczajne, poprzez użyte laserunki i srebrno - złocistą poświatę czyni drogocennymi. Pokazany zostaje warsztat pracy i wartość wysiłku intelektualnego malarza, tak naprawdę w sposób symboliczny pracownia z czasów Rembrandta i Jana Lievensa z Leiden w latach 1628 - 1631. W tamtych czasach ten, kto był erudytą, kto czytał książki, oglądał sztuki teatralne i rozumiał, w jaki sposób funkcjonuje poezja, mógł z obrazów wyczytać więcej. Dziś w rozwikłaniu zagadek ukrytych w obrazie z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku pomoże Beata Purc.

Opis (streszczenie): Hans Vredeman de Vries był architektem, rysownikiem i malarzem. Jego wzorniki znane były wśród architektów działających od Niderlandów przez północne Niemcy, aż po Rygę i Sztokholm. Były one swego rodzaju katalogiem, który zawierał projekty ornamentów i architektoniczne wzory. O ich popularności świadczyć może chociażby fakt, że wiele motywów "vredemanowskich" do dzisiaj odnaleźć można na kamienicach, ratuszach, odrzwiach miast północnej Europy, także Gdańska. W historii miasta Hans Vredeman de Vries zapisał się jednak przede wszystkim jako twórca obrazu ołtarzowego dla Kościoła Bożego Ciała. Zlecenie to było o tyle szczególne, że miał być to pierwszy w Gdańsku ołtarz luterański. O ikonografii "Alegorii grzechu i zbawienia", obrazu, który obecnie znajduję się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku opowie Dyrektor Muzeum Jacek Friedrich.

Opis (streszczenie): Nagrobek księcia Henryka IV Probusa jest jednym z najcenniejszych obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu Choć obecnie prezentowany jest w galerii Śląskiej rzeźby kamiennej XIIXVI w. , jeszcze do roku 1944 zdobił prezbiterium górnego kościoła kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu, świątyni ufundowanej zresztą przez samego księcia Henryka IV. Dzieło to szczęśliwie przetrwało wojnę. W roku 1944, podobnie jak wiele innych bezcennych zabytków, sarkofag postanowiono ewakuować w tym celu rozłożono go na części i przewieziono do kościoła parafialnego w Wierzbnej koło Świdnicy. Tam, w 1946 roku został odnaleziony i wkrótce ponownie przewieziony do Wrocławia. O niesamowitym zabytku opowie Agata Stasińska z Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks, odwiedzają kolejne muzea w Polsce, przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. Tym razem ikona "Zaśnięcie Maryi" przedstawiająca opisywany w apokryfach moment zakończenia ziemskiego etapu Jej życia.

Opis (streszczenie): Ołtarz szafiasty z kaplicy świętej Elżbiety w kościele Mariackim w Gdańsku przed II wojną światową znalazł się z w zbiorach Muzeum Miejskiego. Jego polichromowane wapienne rzeźby - import z warsztatu w Pradze - reprezentują wczesny okres stylu pięknego, łączącego elementy kultury dworskiej i mistycyzmu końca XIV wieku w Europie. Zdobiące go malowidła to z kolei najstarszy przykład malarstwa tablicowego z warsztatu gdańskiego, opartego na wzorach czeskich. Powstały na przełomie XIV wieku, jest ołtarzem o tematyce pasyjnej. Jak funkcjonował we wnętrzu sakralnym i liturgii w święta, a jak w dniu zwykłym i jaka była jego dydaktyczna funkcja, opowie Beata Sztyber, kustoszka z Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): "Pejzaż w zieleni z czerwonymi elementami" to dzieło Paula Klee, które wymyka się jednoznacznemu podziałowi na sztukę figuratywną i abstrakcję. Jest to gwasz namalowany na papierze w 1922 roku, który stanowi świadectwo poszukiwań formalnych artysty i badania stosunku form geometrycznych i rytmiczność użytych barw. Podobnie jak wielu innych twórców tego okresu, artysta zrywa z tradycyjnym, charakterystycznym jeszcze dla XIX wieku nurtem akademickim. Odwołuje się natomiast do emocji, intuicji i wrażliwości widza, oczekując od niego pełni zaangażowania. Choć w nazistowskich Niemczech sztuka Klee została uznana za zdegenerowaną, a jego prace usuwano z muzeów, to proceder ten ominął Muzeum Miejskie w Gdańsku i dzieło udało się ocalić. O wyjątkowym pejzażu Paula Klee opowie Maja Mociewicz z Muzeum Narodowego w Gdańsku.