Którędy po sztukę godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Dama z Gronostajem Leonarda da Vinci to najcenniejszy obraz znajdujący się w Polsce. Dziś jest częścią kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Kim jest tajemnicza dama i co symbolizuje przedstawione zwierzątko opowie dr Katarzyna Płonka Bałus - kurator Muzeum Czartoryskich Da Vinci i Wilhelm Sasnal, Wit Stwosz i Maria Jarema. O tym jak różnorodne dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie dowiemy się z siódmego sezonu cyklu Którędy po sztukę. Trzydzieści odcinków przygotowywanego programu opowie o wyjątkowych obiektach znajdujących się w jednym z najstarszych krajowych muzeów. 7 października Muzeum będzie obchodziło 140 rocznice powstania z tej okazji opowiemy o pierwszym obrazie, który trafił do jego kolekcji, czyli słynnych Pochodniach Nerona Henryka Siemiradzkiego. Z kolei analiza arcydzieła Leonarda Da Vinci Dama z Gronostajem wpisze się w obchody 500 rocznicy śmierci geniusza renesansu. Wybitni kuratorzy związani z Muzeum odkryją tajemnice również najnowszych nabytków w kolekcji jak obraz Romana Opałki czy Marcina Maciejowskiego.

Opis (streszczenie): Prezentacja kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi, jednej z najważniejszych i najstarszych kolekcji sztuki nowoczesnej w Europie. Przewodnikami po świecie obrazów, instalacji, filmów wideo i rzeźb są najbardziej uznani krytycy sztuki, którzy w przystępny sposób pokazują widzom jak rozumieć dzieła sztuki współczesnej, opowiadają o technice, w której powstały, o kontekście historyczno - politycznym, tłumaczą na czym polega wyjątkowość poszczególnych artystów.

Opis (streszczenie): "Pejzaż w zieleni z czerwonymi elementami" to dzieło Paula Klee, które wymyka się jednoznacznemu podziałowi na sztukę figuratywną i abstrakcję. Jest to gwasz namalowany na papierze w 1922 roku, który stanowi świadectwo poszukiwań formalnych artysty i badania stosunku form geometrycznych i rytmiczność użytych barw. Podobnie jak wielu innych twórców tego okresu, artysta zrywa z tradycyjnym, charakterystycznym jeszcze dla XIX wieku nurtem akademickim. Odwołuje się natomiast do emocji, intuicji i wrażliwości widza, oczekując od niego pełni zaangażowania. Choć w nazistowskich Niemczech sztuka Klee została uznana za zdegenerowaną, a jego prace usuwano z muzeów, to proceder ten ominął Muzeum Miejskie w Gdańsku i dzieło udało się ocalić. O wyjątkowym pejzażu Paula Klee opowie Maja Mociewicz z Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): "To jest film o przypominaniu sobie." Tymi słowami Artur Żmijewski skomentował zrealizowane przez siebie w 2003 r. dokumentalne wideo "Nasz śpiewnik'. Jego bohaterowie to starzy Żydzi polskiego pochodzenia, dla których po traumatycznych przeżyciach II wojny światowej nową ojczyzną stał się Izrael. Język polski był niegdyś ich pierwszym językiem, z Polską wiąże się ich dzieciństwo i młodość - czas, do którego podchodzą z sentymentem i wzruszeniem, a który nierzadko jest wypierany z emigracyjnej świadomości. Artysta poprosił ich o zaśpiewanie, przypomnienie sobie polskich piosenek z tamtych lat. Niektórzy z oporem, inni z satysfakcją, choć nie bez trudu wydobywali z pamięci melodie, fragmenty zwrotek i pogubione słowa przedwojennych szlagierów, hymnu narodowego, pieśni patriotycznych, a nawet katolickich pieśni religijnych.

Opis (streszczenie): Najwcześniejszy związany z rodzimym mecenatem i zachowany w polskich zbiorach renesansowy obraz batalistyczny, stanowi rzadkość także w skali europejskiej. Malowidło w sposób unikalny łączy monumentalny format i epicką narrację (ponad tysiąc postaci) z maestrią opracowania kompozycji ilustrującej niemal współczesny dziełu temat bitewny. Obraz przedstawia jedno z największych starć zbrojnych XVI - wiecznej Europy: bitwę pod Orszą, stoczoną dnia 8 września 1514 r. i stanowiącą kulminacyjny moment w dziesięcioletniej wojnie Rzeczypospolitej z Wielkim Księstwem Moskiewskim. W zakolu Dniepru w pobliżu twierdzy Orsza siły polsko - litewskie liczące około 35 tysięcy jazdy, piechoty i artylerii pod dowództwem hetmana Konstantego Ostrogskiego pokonały wówczas ponad dwukrotnie większe wojska moskiewskie.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. Tym razem dr Katarzyna Mieczkowska opowiada o obrazie Tamary Łempickiej "Holenderka II" powstałym ok. roku.

Opis (streszczenie): Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks, odwiedzają kolejne muzea w Polsce, przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. Tym razem ikona "Zaśnięcie Maryi" przedstawiająca opisywany w apokryfach moment zakończenia ziemskiego etapu Jej życia.

Opis (streszczenie): W związku z obchodami setnej rocznicy odzyskania Niepodległości kolejne sezony cyklu "Którędy po sztukę" będą miały specjalny charakter i dotyczyły kolekcji Muzeów o statusie Narodowym. Nie zabraknie tu płócien najsłynniejszych - jak "Żydówka z pomarańczami" Aleksandra Gierymskiego czy "Kolejka trwa" Andrzeja Wróblewskiego. Postaramy się równieżopowiedzieć o mniej znanych skarbach np. obrazie "Bitwa pod Orszą" powstałym w kręgu Cranach. Poza szczegółową analizą warstwy artystycznej, skupimy się również na opowiadaniu o polskiej historii, która często jest tematem dzieł. W cyklu będzie również mowa o skomplikowanych, często dramatycznych przejściach, jakich prace te doświadczyły - jak ukrywanie eksponatów w czasie wojny czy powojenne ich odzyskiwanie. Najwybitniejsze autorytety z zakresu historii sztuki opowiedzą także o szczególnie ważnej w kulturze odmianie postawy patriotycznej, tj. o gromadzeniu przez prywatne osoby kolekcji, by później przekazać je do instytucji publicznych.

Opis (streszczenie): Madonna z Krużlowej to jedna z najpiękniejszych rzeźb średniowiecznych znajdujących się w polskich kolekcjach muzealnych. Dzieło skrywa wiele tajemnic: Czemu Madonna jest tak mocno wygięta? Dlaczego Chrystus trzyma jabłko i dlaczego ma tak wielkie uszy? Na te i inne pytania odpowie kurator Muzeum Narodowego w Krakowie, doktor Wojciech Marcinkowski.

Opis (streszczenie): Hans Vredeman de Vries był architektem, rysownikiem i malarzem. Jego wzorniki znane były wśród architektów działających od Niderlandów przez północne Niemcy, aż po Rygę i Sztokholm. Były one swego rodzaju katalogiem, który zawierał projekty ornamentów i architektoniczne wzory. O ich popularności świadczyć może chociażby fakt, że wiele motywów "vredemanowskich" do dzisiaj odnaleźć można na kamienicach, ratuszach, odrzwiach miast północnej Europy, także Gdańska. W historii miasta Hans Vredeman de Vries zapisał się jednak przede wszystkim jako twórca obrazu ołtarzowego dla Kościoła Bożego Ciała. Zlecenie to było o tyle szczególne, że miał być to pierwszy w Gdańsku ołtarz luterański. O ikonografii "Alegorii grzechu i zbawienia", obrazu, który obecnie znajduję się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku opowie Dyrektor Muzeum Jacek Friedrich.

Opis (streszczenie): Jacob Isaacsz. Swanenburgh pochodził z lejdejskiej, patrycjuszowskiej rodziny. Techniki malarskiej uczył się u swojego ojca, który z kolei był uczniem Fransa Florisa, jednego z najznamienitszych artystów manieryzmu północnoeuropejskiego. Około 1591 roku artysta wyruszył w podróż do Italii. Trasa obejmowała Wenecję, Rzym i Neapol. Właśnie z tym ostatnim ośrodkiem i jego sztuką należy wiązać inspirację dla obrazu "Eneasz i Sybilla w świecie podziemnym (Łódź Charona)". W nurcie niderlandzkiego malarstwa krajobrazowego już pod koniec XVI wieku wyobrażano sobie zaświaty przez pryzmat mitologii i wizyjnych scenografii. Malowano chętnie kuźnie Wulkana, sceny piekielne i podziemne przepełnione widmowymi postaciami wśród pożarów i ciemności. Na początku XVII wieku tego typu przedstawienia należały do ważniejszych tematów malarskich we Flandrii, realizowanych pod wpływem włoskim. W wizji Swanenburgha obserwujemy ciekawe połączenie elementów zaczerpniętych z mitologii i chrześcijańskiej wizji piekła. Wyobrażenie nabiera religijnego i dydaktycznego sensu, będąc zarazem niepowtarzalnym konceptem artysty. O obrazie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku "Eneasz i Sybilla w świecie podziemnym (Łódź Charona)" opowie Beata Purc.

Opis (streszczenie): "Odbudowa świątyni" Antonego Möllera z 1602 roku, to znakomity obraz malarza, który popadł w zapomnienie. Jedną z przyczyn jest to, że większość jego najważniejszych dzieł nie zachowała się do naszych czasów. "Sąd Ostateczny" zdobiący Dwór Artusa w Gdańsku, który przyniósł mu sławę i uznanie, przepadł w czasie wojny, podczas pożaru Gdańska w 1945 roku. Stworzone dla rady miejskiej w Toruniu - wielkiego, pruskiego miasta, obok Gdańska perły Prus Królewskich -malowidła spłonęły jeszcze wcześniej, w roku 1703 podczas szwedzkiego oblężenia. Wśród zachowanych prac "Odbudowa świątyni" jest prawdziwą perłą. O tym, dlaczego artysta, a w zasadzie Rada Miejska Gdańska, czyli zleceniodawca dzieła zdecydowała się przedstawić ten temat gdańszczanom, opowie Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Opis (streszczenie): Od początku XVII w. trwały ożywione kontakty artystyczne Gdańska z Holandią i Flandrią. Ambicje Andreasa Stecha, gdańskiego malarza, kazały mu się mierzyć z najlepszymi przykładami sztuki obu tych regionów. Namalowany przez artystę w 1657 roku obraz zatytułowany "Martwa natura z wiewiórką" jednoznacznie budzi skojarzenia z malarstwem niderlandzkim, w którym temat ten zajmował wyjątkowe miejsce. Wczesne, siedemnastowieczne martwe natury niderlandzkie, które eksponowały obfitość jadła, przywoływały przede wszystkim ideę dobrego zaopatrzenia gospodarza, pomyślność i zdrowie. Świadczyły o statusie fundatora. Były z jednej strony popisem malarskiego kunsztu w zakresie komponowania form, doboru kolorów i precyzyjnie odtworzonej rzeczywistości, z drugiej popisem erudycji twórcy. Zgrupowane na płótnie przedmioty związane z codziennym życiem zawierały bowiem złożone, symboliczne treści będące przestrogą lub wskazówką, jak należy żyć. O obrazie znajdującym się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, opowie Alicja Andrzejewska - Zając

Opis (streszczenie): W odcinka będzie mowa o dziele Yael Bartany "Mur i Wieża", o którym opowie Anda Rottenberg. Głównym tematem polskiej filmowej trylogii Yael Bartany, w skład której wchodzą prace "Mary koszmary" (2007), "Mur i wieża" (2009) i "Zamach" (2011), jest idea Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce stworzonego przez artystkę ruchu społeczno - politycznego stawiającego sobie za cel powrót ponad trzech milionów Żydów do ojczyzny ich przodków. Splatają się tu ze sobą wątki dotyczące syjonistycznych marzeń, antysemityzmu, Holokaustu, izraelskiego ruchu osadniczego i palestyńskiego prawa do ziemi. Artystka bada reakcje na możliwośćpowrotu dawno niewidzianego sąsiada i wskrzesza zapominany motyw alternatywnych lokalizacji państwa Izrael (np. w Ugandzie), rozważanych niegdyś przez syjonistów.

Opis (streszczenie): O pracy Roberta Kuśmirowskiego "Portiernia" opowie Monika Kozioł. Praca po raz pierwszy była prezentowana w dawnej siedzibie Gazety Wyborczej w Lublinie. W tym celu zaadaptowano nieużywaną portiernię. Obok standardowego wyposażenia z czasów PRL - u w pomieszczeniu znalazły się rekwizyty wyglądające jak przedmioty osobiste pracujących tam portierów. Miejsce, które w dzień pełni funkcję udzielania chłodnej i formalnej informacji, w nocy staje się przestrzenią wolności niepoddanej niczyjemu nadzorowi. Praca porusza temat ograniczania i zamknięcia, na które człowiek się godzi, podejmując określoną pracę. Robert Kuśmirowski (ur. 1973) - performans, instalacja, obiekt, fotografia, rysunek. Przez krytyków nazywany genialnym imitatorem, fałszerzem i manipulatorem rzeczywistości. Z niezwykłą pieczołowitością i skrupulatnością odtwarza przedmioty z przeszłości, wzbudzając przy tym u odbiorcy poczucie niepokoju, zaburzenia chronologii i linearności czasu. Odwołuje siędo pamięci oraz historii, rekonstruując jej nietrwałe obiekty, porusza wątek przemijania.

Opis (streszczenie): Pochodząca z początku XVIII wieku szafa sieniowa jest przykładem mebla gdańskiego. Był to typ mebla późnorenesansowego i barokowego. Charakteryzował się ciężkimi, masywnymi proporcjami i bogatą dekoracją rzeźbiarską. Meble te od stuleci zajmują ważną pozycję wśród artystycznych mebli stylowych. Były częścią wyposażenia dworów i kamienic mieszczańskich. Szafy tego typu umieszczano w sieni, przestrzeni reprezentacyjnej jako ważny wyznacznik statusu społecznego właściciela. O szafie sieniowej i gdańskich meblach na przestrzeni wieków opowie wicedyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku Franciszek Skibiński.

Opis (streszczenie): Jest jednym z najlepiej znanych obrazów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Jego autor - jeden z najwybitniejszych polskich symbolistów - Józef Mehoffer, w 1897 roku pisał tak: Mam szereg pomysłów obrazów jasnych, bardzo słonecznychi kolorowych. Nie powiem, żebym wiedział, co mam malować, idea ogólna jest: idea życia, rozkoszy, użycia, uciechy, światła, słońca i ciepła. Obraz "Dziwny ogród" z jednej strony wydaje się spełnieniem tej idei, z drugiej zawiera szereg elementów, które są wieloznaczne i mogą niepokoić. O różnych odczytaniach i interpretacjach obrazu opowie Wojciech Głowacki.

Opis (streszczenie): Aleksander Gierymski namalował "Żydówkę z pomarańczami", zwaną także "Pomarańczarką", około 1881 r. w Warszawie. Obraz olejny przedstawia starą kobietę, uliczną handlarkę, opartą plecami o balustradę na tle zamglonej, odległej panoramy Warszawy w rejonie Uniwersytetu Warszawskiego, z charakterystycznymi wieżami kościoła Świętego Krzyża oraz bryłą Pałacu Kazimierzowskiego. Kobieta, zajęta robieniem na drutach, ma przewieszone dwa wiklinowe kosze z pomarańczami. "Żydówka z pomarańczami" pierwotnie znajdowała się w posiadaniu rodziny Szlenkierów. Do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie została zakupiona w 1928 r. Obraz został zrabowany przez Niemców prawdopodobnie w 1944 r. po upadku Powstania Warszawskiego. Od 1945 r. dzieło wymieniane było w kolejnych publikacjach prezentujących dobra kultury wywiezione z Polski podczas II wojny światowej. (culture.pl)

Opis (streszczenie): Obraz Simona Luttichuysa "Martwa natura z czaszką" jest niezwykłą pochwałą malarstwa, swego rodzaju kalamburem, który w czasach XVII wieku można było odczytać jako triumf sztuki, która potrafi pokazać wszystko. Styl obrazu twórcy mieszkającego w Londynie naśladuje manierę malarzy pracujących w Niderlandach. Rzeczy zwyczajne, poprzez użyte laserunki i srebrno - złocistą poświatę czyni drogocennymi. Pokazany zostaje warsztat pracy i wartość wysiłku intelektualnego malarza, tak naprawdę w sposób symboliczny pracownia z czasów Rembrandta i Jana Lievensa z Leiden w latach 1628 - 1631. W tamtych czasach ten, kto był erudytą, kto czytał książki, oglądał sztuki teatralne i rozumiał, w jaki sposób funkcjonuje poezja, mógł z obrazów wyczytać więcej. Dziś w rozwikłaniu zagadek ukrytych w obrazie z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku pomoże Beata Purc.