Pałace i rezydencje Lubelszczyzny godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Zespół dworski w Gardzienicach leży na wzgórzu, nad rzeką Giełczew. Rzeka od strony południowej i zachodniej oraz wielki staw, jak podają źródła archiwalne, otaczały dwór oblany wodą i dostępny przez zwodzony most. Budynek otoczony był również wysokim murem ze strzelnicami. Nazwa Gardzienice występuje po raz pierwszy w roku 1409. W wieku XV i XVI Gardzienice były własnością różnych rodzin szlacheckich. Od roku 1578 Gardzienice należały do Jakuba Snopkowskiego, wojskiego chełmskiego. W roku 1614, jego syn Stefan sprzedał majątek arianinowi Krzysztofowi Spinkowi, który rozpoczął budowę murowanego dworu. Śmierć Spinki w roku 1618 przerwała budowę dworu. Kolejnymi właścicielami Gardzienic były ariańskie rodziny szlacheckie m.in. Zbąscy i Orzechowscy. W roku 1637 majątek stał się własnością Andrzeja Suchodolskiego, a następnie jego syna i patrona zboru kalwińskiego w Piaskach, Adama Suchodolskiego. W roku 1648 podczas najazdu wojsk tatarsko - kozackich Chmielnickiego dwór został zniszczony.

Opis (streszczenie): W XIX wieku mieściła się tu fabryka tytoniu i tabaki, na początku XX wieku tor do jazdy na wrotkach. W 1912 roku ulokowano tu kinematograf Oaza, a w okresie międzywojennym działało popularne kino Corso. Po zniszczeniach dokonanych w czasie II wojny światowej budynek został odremontowany według projektu Czesława Dorii - Dernałowicza. Pałac został wzniesiony w II połowie XVII wieku według projektu Tylmana z Gameren. Jest to typowa barokowa budowla pałacowa. Pierwszymi właścicielami obiektu byli Lubomirscy. Za inwestora uważa się Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, po nim dwór przejął syn, Stanisław Herakliusz. Posiadłość przeszła w ręce Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, która w latach 17251728, przy współpracy z architektem Franciszkiem Mayerem z Moraw, przeprowadziła przebudowę obiektu. Z listów miedzy nimi wynika, że architekt pracował przy ryzalicie frontowym pałacu mieszczącym klatkę schodową i główne wejście. Opracował także zewnętrzne elewacje, nawiązując do aktualnych tendencji w architekturze, poprzez wprowadzenie zaokrąglonych narożników ujętych w pseudopilastry. Wykonał także wiele prac we wnętrzu między innymi wybudował kręcone schody i wyremontował wielkie schody drewniane. Mimo przeprowadzenia gruntownego remontu Sieniawscy w pałacu nie zamieszkali, a opiekę nad posiadłością zlecili rezydentom. W 1731 roku pałac przeszedł w ręce Czartoryskich poprzez małżeństwo Marii Zofii Sieniawskiej primo voto Dönhoffowej z Augustem Aleksandrem Czartoryskim, wojewodą ruskim. Związani z Puławami Czartoryscy nie mieszkali w Lublinie, traktowali posiadłość jako jeden z wielu pałaców, powierzając go opiece kolejnym rezydentom. Spisany przez nich w 1738 roku inwentarz stanowił cenne źródło informacji o pałacu i jego otoczeniu. Dzięki niemu wiemy, że główny wjazd do posiadłości był usytuowany od południa (od ulicy Krakowskie Przedmieście). Wśród najbliższych zabudowań otaczających pałac wymieniono karczmę, drewnianą komórkę, budynek kuchenny z wielkim kominem, dwie wozownie i dużą stajnię. Wspomniano także o ogrodzie i piętrowych arkadowych krużgankach, otwartych w fasadzie i mieszczących klatkę schodową na I piętro.

Opis (streszczenie): Zespół pałacowo - parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej. Powstał dla uczczenia zwycięstwa wojsk polskich w bitwie pod Chocimiem w 1673 r. Fundatorem przedsięwzięcia był Aleksander Ludwik Radziwiłł. Jego następcy przebudowywali i rozbudowywali zespół pałacowy, który swój ostateczny wygląd uzyskał w 1736 roku. Pałac w XVII wieku stanowił wzór dla innych rezydencji w Polsce. Początki osadnictwa na terenie obecnego zamkowego parku sięgają X - XII wieku. Pod koniec XIV wieku istniała tu osada targowa położona w dolinie rzeki Krzny, znajdująca się w granicach Wielkiego księstwa Litewskiego. Pierwszym znanym właścicielem Białej był Mikołaj Nasuta.

Opis (streszczenie): Pierwotnie służył jako punkt obronny wysunięty poza mury miasta, później kolejno jako: dwór, pałac, młyn, szkoła czy szpital wojskowy. Pałac Sobieskich - zwany też pałacem Radziwiłłów czy Vetterów - został wybudowany w pierwszej połowie XVI wieku. Pierwsza wzmianka na temat pałacu pochodzi z Lustracji Lublina z 1565 roku, gdzie opisany jest dwór z szynkiem, należący do Marka Sobieskiego. Powstał najprawdopodobniej jako wieża mieszkalna. W pierwszej połowie XVI wieku Sobieski przebudował go na rezydencję, najprawdopodobniej po uzyskaniu tytułu i stanowiska wojewody lubelskiego w 1597 roku. Pałac został uwidoczniony na miedziorycie Hogenberga i Brauna z 1618 roku z wysoką wieżą przykrytą kopułą, latarnią oraz późnogotyckim szczytem. Na odwrocie znajduje się opis przetłumaczony przez Henryka Łopacińskiego: Niemałą też ozdobą Lublina jest wspaniały pałac JW - go Pana Marka Sobieskiego, wojewody lubelskiego, w miejscu widocznym zbudowany z wielką starannością i niemałym kosztem. Sztych został wydany w 1618 roku. Sam obraz miasta Lublina został stworzony wcześniej, powstał za życia Marka Sobieskiego, który zmarł w 1606 roku. W tym okresie budynek otaczał ogród na krawędzi skarpy, opadający ziemnymi tarasami ku dolinie. Lustracja z 1661 roku przedstawia pałac z folwarkiem i trzema domami. W okresie tym należał do Jana III Sobieskiego. Po jego śmierci w 1696 roku do Lublina przybyli synowie, by dopełnić podziału po ojcu.

Opis (streszczenie): Pałac Stoińskiego w Mełgwi. Funkcjonował tu hotel robotniczy, następnie spółdzielnia rolnicza, szkoła podstawowa. Z obronnego ośrodka dworskiego w czasach, gdy właścicielem dóbr mełgiewskich był Jacek Stoiński, miejsce to przekształciło się w rezydencję pałacową otoczoną przepięknym założeniem parkowym. Pałac wzniesiono w XVIII wieku (może około 1730) dla Jacka Stoińskiego, sędziego ziemskiego lubelskiego, zapewne na starszym zrębie. Został on znacznie przebudowany w 2. połowie XIX wieku i przed 1922 (wtedy między innymi podwyższono środkowy ryzalit w elewacji frontowej), przez co prawie całkowicie stracił charakter barokowy. Zabudowania pałacowe wraz z parkiem tworzą barokowy układ entre cour et jardin (między dziedzińcem a ogrodem). Główna oś założenia przebiega z północy na południe przez bramę wjazdową, mostek, owalny dziedziniec, środek pałacu oraz aleję parkową na jego tyłach. Od zachodu ograniczone jest ono stawami i łąkami, od wschodu pierwotnie pawilonami (zachował się tylko ten od strony pałacu, narożny już nie istnieje - notował go jeszcze Katalog zabytków, trzeci również nieistniejący znajdował się na północ od narożnego). Dalej ku północy, wzdłuż wschodniego boku dziedzińca ulokowana jest prostopadła do pałacu oficyna.

Opis (streszczenie): Funkcjonował tu hotel robotniczy, następnie spółdzielnia rolnicza, szkoła podstawowa. Z obronnego ośrodka dworskiego w czasach gdy właścicielem dóbr mełgiewskich był Jacek Stroiński miejsce to przekształciło się w rezydencję pałacową otoczoną przepięknym założeniem parkowym.

Opis (streszczenie): Był własnością wielu znakomitych polskich rodów. 7 listopada 1918 roku obradował tu nowo powołany Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Pałac Lubomirskich, mylnie zwany pałacem poradziwiłłowskim, jest jednym z najciekawszych architektonicznie i historycznie budynków w Lublinie.