Piórkiem i węglem godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Profesor Zin w przedświątecznym nastroju podziwia Kraków w jego majestacie trwania. Z nieodłącznym szkicownikiem zmierza Pod Krzysztofory do Muzeum Historycznego. Tu oglądamy wspaniałą kolekcję szopek krakowskich, które są niezwykłymi wariacjami na temat architektury miasta. Profesor pokazuje jak architektura się zmienia na przestrzeni lat. Sięga po szkicownik Brodowskiego i widzimy rysunek Dworu Łowczego na Zwierzyńcu. Budynek ten stoi po dziś dzień, na jego tyłach był niegdyś ogród, z którego pozostała jedna samotna grusza. Dalej był staw, teraz widzimy nowoczesne budynki ze stali i betonu. Nie ma już mokradeł. Od strony południowej była wiślana łacha, tam flisacy mieli swoje chałupy. Profesor rysuje ten widok, a następnie przenosimy się na Salwator pod kościół Norbertanek, gdzie zachowała się jeszcze drewniana chałupa grabarza. Jeden z najstarszych obiektów Zwierzyńca. Profesor zwraca uwagę widzów na bieg Wisły. Kiedyś ląd łączył się z wodą poprzez trzciny, rozlewiska, urwiste brzegi. Teraz zabudowania są oddzielone od Wisły murem lub wałem, chroniącymi przed powodzią. Profesor Zin zachęca do wędrówki w przeszłość, cofnięcie się choćby o jeden wiek. Nocna akwarela przedstawia rynek krakowski jakże inny od współczesnego, na przykład przy Sukiennicach stały drewniane, podłużne budynki, a po płycie rynku jeździły tramwaje i autobusy. Podczas świątecznych spacerów ulicami miasta spójrzmy na otoczenie, bo za parę lat ta architektura będzie odmieniona.

Opis (streszczenie): Od 1937 r. pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Krakowie odbywa się konkurs szopek krakowskich. Jego pomysłodawcą był dyrektor Muzeum Historycznego, dr Jerzy Dobrzycki. Ta papierowo - złota architektura zaczyna konkurować z ceglaną i kamienną. O rodowodzie szopki opowiada w programie prof. Wiktor Zin, prezentując jednocześnie XIV - wieczne figurki Madonny i św. Józefa, dar Elżbiety Łokietkówny dla klasztoru sióstr klarysek w Krakowie. Tutaj na przestrzeni wieków zachowały się stroje różnych figurek. W XVIII wieku zaczęła powstawać architektoniczna obudowa i tworzono szopki. Najstarsza z nich pochodzi z 1808 r. 100 lat później inicjatywę budowy szopek przejęli mistrzowie murarscy, mieszkający na Krowodrzy i Zwierzyńcu. Prof. Karol Estreicher w zaciszu swojego domu, przy kominku opowiada wnukom o czasach swojego dzieciństwa, gdy mama zamawiała najlepszy zespół szopkarzy majstra Michała Ezenekiera, żeby zagrał w domu przedstawienie. Następnie przenosimy się do pracowni współczesnych szopkarzy, Zdzisława Dudzika, inż. Macieja Moszewa i najmłodszego Piotra Węglarza, ucznia liceum, miniaturzysty. Kulminacją dorocznego konkursu szopek jest pochód, przy dźwiękach kapeli krakowskiej, bryczkami lub pieszo artyści niosą swoje dzieła do jednej z sal Muzeum Historycznego w Krakowie. Na zakończenie prof. Zin, rysując zwieńczenie wyższej wieży mariackiej i detale architektoniczne, tłumaczy że tworzenie szopek nie jest jakąś zabawą. Jesteśmy w świecie zmiennych wariantów na tematy polskiej architektury. W szopkach można odnaleźć kształty z Bielan, z Bernardynów, ostry łuk z Barbakanu, attykę Sukiennic. Czy można łączyć style? W polskiej architekturze one też się łączą, np. jedna z wież mariackich jest gotycka, a druga barokowa.

Opis (streszczenie): Audycja cykliczna, w której prowadzący prof. Wiktor Zin przybliża widzom osiągnięcia architektury polskiej i zagranicznej, ilustrując swój wykład rysunkami węglem. Tematem odcinka jest Kościół Mariacki w Krakowie. Plany ogólne i zbliżenia wielu dzieł zgromadzonych przez wieki w świątyni ukazane są wieczorem, przy świetle czerwonych lampek i świec. Wiktor Zin opowiada o wnętrzu świątyni, detalach widocznych w mroku, grobowcach znamienitych rodzin, błyszczących marmurach i przyćmionych złoceniach, krucyfiksie Wita Stwosza. Następnie Wiktor Zin rysuje prezbiterium Kościoła Mariackiego z zewnątrz, opowiada o wnętrzu prezbiterium i stara się odtworzyć jak mistrz Stwosz wkomponował ołtarz w istniejącą przestrzeń. Barwna opowieść o Ołtarzu Wita Stwosza, jego wymiarach, budowie, postaciach przedstawionych w dziele, ornamentach roślinnych i wyrazie twarzy rzeźbionych postaci. Następnie profesor rysuje fragment krakowskiego mieszkania - pulpit średniowieczny, na którym oparto księgę i stojący obok dzban z wodą, następnie zwraca uwagę na ten element umieszczony na Ołtarzu Wita Stwosza. Drugim artystą, który nadał charakter wnętrzu kościoła Mariackiego był Jan Matejko. Prof. Zin rysuje herb Odrowąż i pokazuje fragmenty polichromii Jana Matejki, gdzie są wykorzystane elementy tego herbu.

Opis (streszczenie): Opowieść o dawnym XVI - wiecznym Zamościu, ilustrowana rysunkami węglem profesora Wiktora Zina. Program poświęcony pałacowi kanclerza i hetmana, Jana Zamoyskiego. Profesor rysuje renesansową fasadę pałacu i jego dawne wnętrza, bogate we wspaniałe wyposażenie; makaty, altembasy, malowane fryzy, kamienne detale. Kiedy pałac przestał być siedzibą ordynacji, zamieniono go na lazaret i koszary. W chwili powstawania materiału filmowego w pałacu miał swą siedzibę sąd i archiwum. W związku ze zbliżającą się w 1980 roku 400. rocznicą lokacji Zamościa, pałac został poddany renowacji. To pozwoli na rozwarstwienie obiektu i poznanie pierwotnego kształtu architektury budynku. Profesor Zin odwiedza również przedmieścia Zamościa, gdzie znajduje w zaskakującym miejscu fragment obramienia okna zamkowego. Zwraca uwagę na piękno i kunszt kamiennych detali. Następnie przenosimy się do wnętrza zamoyskiej kolegiaty, która zachowała swój niezmieniony wygląd od czasów fundatora Jana Zamoyskiego i jego architekta, Bernarda Morando.

Opis (streszczenie): Profesor Zin odwiedza słynne miasto Płock, malowniczo położone na wyniosłym prawym brzegu Wisły. Na Wzgórzu Tumskim wznosi się zamek, obok wieże katedry i jej kopuła. Profesor odwiedza najciekawsze architektonicznie miejsca w mieście i rysując najciekawsze elementy zabudowy objaśnia ich funkcję i rozmieszczenie. W ten sposób widzimy południową absydę katedry, powstałą w XII wieku, a odkrytą dzięki pracom archeologów. Na dziedzińcu Zamku Płockiego zorganizowano spotkanie z profesorem, który mając do dyspozycji trzy sztalugi rysuje najpierw wzgórze z okresu przedlokacyjnego miasta, następnie aksonometrię katedry romańskiej, opowiadając jednocześnie o jej losach. Potem profesor zachwyca się znakomitą ekspozycją Działu Secesji w Płockim Muzeum. Naszkicowany również zostaje Mazowiecki Kombinat Petrochemiczny, który jest mecenasem odnowy zabytków w Płocku. Na koniec spotkania odbywa się uroczystość złożenia przyrzeczenia przez nowych przewodników PTTK.

Opis (streszczenie): Spotkanie z prof. Wiktorem Zinem we wsi Stary Otwock, na trójkątnie sztucznie uformowanej wyspie pomiędzy rozlewiskami jeziora, którego wody łączą się z Wisłą. Tutaj znajduje się pałac wybudowany na przełomie XVII i XVIII w. o pięknym monumentalnym założeniu. Profesor maluje korpus główny pałacu z wyniosłym krytym czerwoną dachówką dachem. Jednocześnie kamera telewizyjna pokazuje oryginalny wieloboczny ryzalit i alkierz. Następnie przenosimy się na początek kwitnącej alei lipowej, która pierwotnie prowadziła do mostu przerzuconego nad wiślanymi zalewami. Tutaj oglądamy staropolski dworek, porośnięty dzikim winem i porównujemy go z akwarelą Wiktora Zina. Następnie profesor, siedząc w łódce na wodach jeziora, prezentuje pałac na rysunku Andriollego. Poznajemy historię budowy obiektu, oglądamy z bliska prace sztukatorów. Dobudowano łączniki i oficynę. Dachy kryje się nowymi dachówkami, trwają prace kanalizacyjne i elektryczne. W pałacu możemy zobaczyć polichromię na ścianach Komnaty Morskiej, profesor szkicuje supraport, który będzie zdobił ścianę ponad późnobarokowymi drzwiami i marynistyczny kominek, który na razie jest w opłakanym stanie. Profesor Zina zapewnia, że za rok pokaże to miejsce już odmienione, gotowe służyć społeczeństwu.

Opis (streszczenie): Tematem audycji jest najstarsza arteria Krakowa - rzeka Wisła, nad której brzegami znajdują się wspaniałe zabytki; klasztor sióstr Norbertanek, Wawel i Skałka. W urbanistyce miasta rzeka odegrała ważną rolę. Od XIV wieku oddzielała od siebie prastary Kraków i młodszy, bo przez Kazimierza Wielkiego ufundowany, Kazimierz. Jedynie mosty łączyły obydwa miasta, a w okresie wiosny często były nieprzydatne, ponieważ rzeka wylewała. Wtedy miasto podobne było do Wenecji. Profesor Zin rysuje brzegi Wisły i opowiada jak pierwotnie wyglądało zakole rzeki. Po tamtych czasach została nazwa jednej z dzielnic Krakowa, Dębniki, od dorodnych dębów porastających to miejsce. Krajobraz pozbawiony wszelkiej architektury z biegiem lat zaczął się zmieniać i XVII - wieczna panorama Krakowa przedstawia baszty, mury, bramy, piętrzące się dachy i wieże kościelne, a nad miastem króluje potężna bryła Wawelu. Wiktor Zin rysuje fortyfikacje z basztami i drewnianymi hurdycjami. Oglądamy współczesne ujęcia filmowe warownego klasztoru sióstr Norbertanek, czynszowe kamienice nad brzegiem rzeki, wspaniałą zabudowę Wawelu i zespół sakralny Skałki. Profesor Zin szkicuje kompleks Skałki w nastroju nocy księżycowej, zachęcając do podziwiania tej pięknej architektury nie tylko w dzień i koniecznie od strony rzeki, odbijającej jej kształty. Materiał, kończący audycję pokazuje budowany Most Grunwaldzki i przekształcane bulwary wiślane.

Opis (streszczenie): Profesor Wiktor Zin barwnie opowiada o urokach jesieni w Krakowie, jednocześnie ilustrując wykład rysunkami węglem. Widzowie są goszczeni w pracowni profesora, znajdującej się nad płytą Rynku Krakowskiego. Z góry roztacza się widok na kuliste parasole kwiaciarek, sylwetkę Sukiennic, przechodniów i gołębie. Profesor Zin nazywa kolejne rysowane przez siebie elementy architektoniczne krakowskich fortyfikacji. Opowiada o Bramie Rzeźniczej, która prowadziła do zabudowań kościoła św. Mikołaja, potem dalej na Mogiłę w kierunku Kijowa. Był to tzw. ruski trakt. Wiktor Zin podkreśla, że nastroju jesieni nie odda żaden rysunek i chwali ujęcia filmowe operatora Wiesława Kielara. Widzimy jak wspaniale wygląda wawelska architektura w jesiennym słońcu. Nie ma silnych kontrastów, wszystko jest bardziej zamazane, kontury giną. Profesor rysuje wieżę zegarową na Wawelu i zaznacza romańską wieżę Srebrnych Dzwonów. Białą farbą zaznacza śnieg, który znów stworzy nową jakość plastyczną i nowy nastrój.

Opis (streszczenie): Efektowny proces produkcji szklanych wyrobów w krośnieńskich Hutach Szkła, dopełnia opowieść profesora Zina o historii szkła zobrazowana rysunkami węglem. Wiktor Zin przedstawia głównemu projektantowi w Ośrodku Wzornictwa projekt szklanego pucharu, który zostaje zaakceptowany i po przygotowaniu dokumentacji technicznej przekazany do produkcji. Najpierw powstaje drewniana forma, potem formowane jest szkło i prawie gotowy produkt odstawiany jest do specjalnego pieca, by dojrzeć. W tym czasie widzowie usłyszą legendę, przypisywaną Pliniuszowi o narodzinach szkła. Profesor Zin rysuje Egipcjankę z czasów Tutmozisa III, z naszyjnikiem ze szklanych paciorków, który można podziwiać w Muzeum w Kairze. Oglądamy sfilmowane formy szkła rzymskiego, będące eksponatami z Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Profesor Zin rysuje bogato zdobiony puchar wenecki i tłumaczy, dlaczego w wieku XV Wenecjanie zachowywali wiedzę o technologii wyrobów szklanych w wielkiej tajemnicy. Zakładowa wzorcownia, w której zgromadzono cały dorobek krośnieńskiego zakładu pokazuje różnorodność form i ciekawe efekty plastyczne podświetlonych naczyń. Te szklane wyroby można znaleźć w największych domach handlowych świata. Na zakończenie audycji profesor Zin rysuje stół wielkanocny urządzony krośnieńskimi wyrobami, a następnie przenosimy się do piwnicy kamienicy Wójtowskiej w Krośnie, gdzie na autentycznym stole staje kielich projektu profesora i jest napełniany czerwonym winem.

Opis (streszczenie): Malowana pastelami gawęda o związkach wiosny z drewnem i palmami. Profesor Zin, rysując podkreśla, że żaden obraz nie odda nastroju wiosennego krajobrazu, który tak jak architektura ma swoje detale. Poza wrażeniami wzrokowymi dochodzą dźwiękowe i wonne. W regionie krakowskim interferują różne style. Zdarza się, że pod Jordanowem lub w powiecie myślenickim sąsiadują ze sobą dwa typy chat - krakowska i góralska. Profesor znajduje się we wnętrzu izby góralskiej i opisuje, podążając za kamerą pokazującą poszczególne elementy jej wystroju; polerowane, kolorowe i pokryte ornamentem garnki, święte obrazy malowane na szkle ustawione pod belkami stropu w rzędzie, okazały piec. Następnie Wiktor Zin opowiada o architekturze drewnianej i rysuje wieżę obronną wtopioną w pejzaż z błękitem nieba. Przypomina o drewnianych kościółkach, znanych na całym świecie, jak XV - wieczny obiekt w Dębnie. Te kościółki przez cały rok stoją ciche, nic w nich się nie dzieje. Aż przychodzi czas odpustów czy uroczystości wielkanocnych. Telewizja przenosi nas do Tokarni w święto Niedzieli Palmowej. Najpierw profesor Zin rysuje anatomię palmy, a następnie materiał filmowy pokazuje młodzież w strojach ludowych, niosącą wysokie kilkumetrowe palmy, ozdobione kolorowymi kwiatami z papieru i wielobarwnymi wstęgami. W obrębie kościelnego ogrodzenia formuje się procesja. Palmy ustawiane są przy drewnianym kościele i wtedy można zobaczyć jak przerastają budynek, sięgają aż do kalenicy. W Tokarni zachowała się prastara, wywodząca się ze średniowiecza tradycja procesji z udziałem zwykłego skrzypiącego wózka z nieporadnie wyrzeźbionym osiołkiem, na którym siedzi błogosławiący ludzi Chrystus z lipowego drewna. Profesor Zin pokazuje nam szkicownik, z którym od lat jeździ do Tokarni by studiować wielkość ludzkich sylwetek, ogrom palm i ich rytm, rozmiar architektury, ozdób, rozedrganie wstęg. Malarz na płótnie, operator kamery na taśmie filmowej próbują uchwycić ulotny urok tego plenerowego widowiska, niezwykłego teatru.

Opis (streszczenie): Audycja z cyklu Piórkiem i węglem. Prowadzący, profesor Wiktor Zin, przybliża widzom osiągnięcia architektury polskiej i zagranicznej, ilustrując swój wykład rysunkami węglem. W tym odcinku profesor przedstawia widzom historię rozwoju architektury dachów. Prezentowane są sklepienia krakowskich kamienic i kościołów, widzianych z jego pracowni.

Opis (streszczenie): Tematem odcinka jest Kościół Mariacki w Krakowie. Plany ogólne i zbliżenia wielu dzieł zgromadzonych przez wieki w świątyni ukazane są wieczorem, przy świetle czerwonych lampek i świec. Wiktor Zin opowiada o wnętrzu świątyni, detalach widocznych w mroku, grobowcach znamienitych rodzin, błyszczących marmurach i przyćmionych złoceniach oraz krucyfiksie Wita Stwosza.

Opis (streszczenie): Malowana pastelami, gawęda o związkach wiosny z drewnem i palmami. Profesor Zin, rysując podkreśla, że żaden obraz nie odda nastroju wiosennego krajobrazu, który tak jak architektura ma swoje detale.