W kotle historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Uwielbiany przez warszawian pamiętających jego rolę w wojnie z bolszewikami, generał Charles de Gaulle zawitał nad Wisłę w 1967 r. On był kończącym służbę prezydentem ze spadającym poparciem, Polska była satelickim krajem Sowietów w nowych granicach, a jego władze potrzebowały dyplomatycznego wzmocnienia, Polacy zaś chcieli zobaczyć jakiegoś prawdziwego męża stanu. Ta wizyta wszystkim była na rękę. Nie zardzewiała stara polska miłość do de Gaulle’a, ani miłość de Gaulle’a do pączków od Bliklego.

Opis (streszczenie): W 1694 roku pod Hodowem spotkały się wojska polskie i tureckie. Bitwa zakończyła się wygraną strony polskiej, dzięki skutecznej obronie husarii, pomimo stosunku sił wynoszącego w przybliżeniu 100:1. Około 40 tys. Tatarów stanęło przeciwko 400 Polakom. Ze względu na proporcje sił, przez wielu bitwa ta nazywana jest polskimi Termopilami. Oddziały Zahorowskiego i Tyszkowskiego zetknęły się ze strażą przednią liczącą około 500 - 600 jeźdźców, wówczas do niewoli miał trafić dowodzący jednym z oddziałów, Tyszkowski. Orientując się w sytuacji, Polacy cofnęli się do Hodowa, gdzie mogli liczyć na skuteczną obronę. Chłopi we wsi często odwiedzanej przez zagony tatarskie mieli przygotowane środki do obrony - kobylice, a oprócz tego użyto jako osłony płotów, dylów, stołów, drzwi czy nawet beczek z chłopskich chałup. Innym atutem Hodowa było to, że z jednej strony znajdował się staw, co ograniczało pole ruchu atakujących. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią obozu wojskowego z XVII wieku.

Opis (streszczenie): W tym odcinku programu Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, przypomni dzieje Powstania Wielkopolskiego i odtworzy wielkopolskie potrawy z dziewiętnastowiecznej oryginalnej książki kucharskiej: "Wielkopolski kucharz: 600 praktycznych przepisów kucharskich z własnego doświadczenia jako to: przepisy smacznych a tanich potraw, smażenia konfitur, przysmaków i ciast, przyrządzania lodów, kremów, galaret, deserów, konserwów i wędlin oraz sekreta gospodarskie etc". Nie będzie stereotypowych pyrów, czyli ziemniaków. Przepisy na szparagi w oryginalnym sosie i duszonego szczupaka z chrzanem oddają esencję wielkopolskiego charakteru, podobnie jak jedyne zwycięskie powstanie w walce o Niepodległą, które wybuchło 28 grudnia 1918 roku w Poznaniu.

Opis (streszczenie): 31 maja 1906 roku miał miejsce zamach na króla Hiszpanii Alfonsa XIII. Jak informowała prasa, w chwili gdy przejeżdżał powóz wiozący króla i królową, ręka przestępcy rzuciła bombę z dynamitem. Król, gdy bomba wybuchła, spowijając samochód dymem i krwawym pyłem, objął i ucałował młodą pannę młodą, w sposób żywiołowy i naturalny. To, co jest smutne, co jest bolesne, co sprawia, że wszyscy uczciwi ludzie drżą z przerażenia i oburzenia, to rzesze ofiar, które padły na Calle Mayor pod wpływem ogromnego impulsu, jakim była śmiertelna eksplozja. Wiele kobiet bez mężów, wiele dzieci bez ojców, wiele domów pogrążonych w żałobie? Jest to dzieło tej nikczemnej rasy zwyrodnialców, którzy żyją dla nienawiści, dla kłamliwych teorii, które rzekomo opierają się na miłości; tego tłumu szaleńców, którzy każą myśleć o krwawych eksterminacjach. Alfons XIII z zamachu bombowego wyszedł bez szwanku. Jest bardzo prawdopodobne, że życie ocaliła mu specjalna kamizelka, którą dwór w Madrycie zakupił od polskiego wynalazcy Jana Szczepanika. W dowód wdzięczności za ochronę królewskiego życia został on odznaczony orderem Izabeli Katolickiej. Nie było to znów takie dziwne, bo Szczepanik był niezwykle znanym na świecie wynalazcą. Wspominając triumf Szczepanika, Łukasz Modelski ugotuje po madrycku i po galicyjsku.

Opis (streszczenie): 14 kwietnia 1900 r. w Paryżu otwarta została Międzynarodowa Wystawa Powszechna. Co ciekawe, zdecydowano się na to mimo nieukończenia prac budowlanych. Wystawa miała być swoistym bilansem odchodzącego w przeszłość XIX wieku. Trwała do 12 listopada 1900 r. Na powierzchni 120 hektarów w Paryżu i 110 hektarów w Vincennes prezentowano osiągnięcia kolei żelaznej, ogrodnictwa, zawody sportowe i pokaz automobili. Na zwiedzających, a było ich grubo ponad 50 milionów, czekały atrakcje przygotowane przez 58 krajów, które zaprezentowały swoje osiągnięcia w 18 grupach tematycznych i w 121 kategoriach. W Paryżu uhonorowano także Polaków, mimo że nie mogli reprezentować wówczas Polski. Złotym medalem uhonorowano Józefa Mehoffera i Feliksa Stanisława Jasińskiego. Srebrne medale otrzymali: Julian Fałat, Jacek Malczewski, Józef Pankiewicz i Leon Wyczółkowski. Przygotowane atrakcje miały zachwycić odwiedzających. Paryż rzeczywiście stał się stolicą świata. Ale najbardziej chyba spektakularnym wydarzeniem w czasie trwania wystawy był zorganizowany 22 września 1900 r. przez prezydenta Francji pamiętny bankiet merów. Łukasz Modelski gotuje niektóre z dań, jakie zostały podane na tym bankiecie.

Opis (streszczenie): 15 września 1463 roku rozegrała się krwawa bitwa morska w Zatoce Świeżej. Nazywana jest ona także bitwą na Zalewie Wiślanym. Z samego rana, w absolutnej ciszy, okręty gdańszczan i elblążan ustawiły się szerokim półksiężycem wokół jednostek krzyżackich. Na rozkaz do ataku, kaprzy ruszyli ze wszystkich stron na krzyżackie okręty. Krzyżacy i ich marynarze byli kompletnie zaskoczeni. Starcie rozpoczęło się od wymiany ognia. Żadna ze stron, poza paroma działami, nie posiadała artylerii pokładowej z prawdziwego zdarzenia, więc w ruch poszły hakownice, samopały, a także kusze i łuki. Najskuteczniejsze okazały się być strzały i bełty owinięte zapalonymi szmatami. Dzięki ich użyciu, marynarze gdańsko - elbląscy podpalili wiele okrętów zakonnych. Starcie to miało istotne znaczenie dla dalszego przebiegu wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim. Flota kaperska Gdańska i Elblągai wojska Królestwa Polskiego posłały na dno znacznie liczniejszą flotę krzyżacką, zmuszając Wielkiego Mistrza do nieprzynoszącej chluby ucieczki do Królewca. Opowiadając o bitwie w Zatoce Świeżej, Łukasz Modelski ugotuje po krzyżacku i królewiecku.

Opis (streszczenie): Granica z Rumunią była jedyną granicą, o którą po odzyskaniu niepodległości Polska nie musiała toczyć krwawych bojów. Prace związane z wytyczeniem i oznakowaniem jej w terenie zakończono latem 1929 roku. Granica rozpoczynała się od trójstyku polsko - czechosłowacko - rumuńskiego, położonego na szczycie góry Stóg (Stoh) w Karpatach Marmaroskich. Dalej podążała na południowy wschód grzbietem Gór Czywczyńskich aż do źródeł Białego Czeremoszu. Od tego miejsca granica skręcała na północ i wiodąc doliną Czeremoszu, dochodziła do jego ujścia do Prutu. Potem wędrowała na północ, wprost do Dniestru. Trójstyk polsko - rumuńsko - radziecki, będący ostatnim punktem granicy polsko - rumuńskiej, znajdował się u ujścia Zbruczu do Dniestru. 255 z 349 km biegło wzdłuż potoków i rzek. Stąd szum Prutu, Czeremoszu w śpiewanej do dziś piosence, niemijająca popularność cyklu książek "Na wysokiej połoninie" Stanisława Vincenza, który dla Huculszczyzny był tym, kim Tetmajer dla Podhala, i huculskie tradycje kulinarne, które są tematem tego odcinka programu. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich" i "Kuchnia dwudziestolecia" przyrządzi banusz, ze śmietany z owczego mleka i kukurydzy, znany jako huculska mamałyga, i pstraga duszonego w śmietanie.

Opis (streszczenie): Założona w 1825 roku kawiarnia była z początku miejscem rozrywki, potem klubem dyskusyjnym, wreszcie gniazdem rewolucji. Pod przywództwem Joachima Lelewela zbierali się tu młodzi i zbuntowani: Maurycy Mochnacki, Fryderyk Chopin, Seweryn Goszczyński, Ludwik Nabielak czy Piotr Wysocki, którzy przemawiali pod miniaturką gilotyny. Kawiarnię zamknęły władze powstańcze. Za radykalizm i wzywanie do samosądów. Nim to nastąpiło, coś jednak musiano tam podawać. Przyglądamy się kawiarnianym daniom z epoki.

Opis (streszczenie): Lucjan Rydel był obrażony za to, jak została opisana jego żona. Za to Włodzimierz Tetmajer nie krył podziwu: Jak Archanioł, zatknął pan chorągiew z napisanym na niej hasłem miłości Ojczyzny i wielkiej, nieśmiertelnej sztuki - pisał do Stanisława Wyspiańskiego po premierze "Wesela". Dramatu, który w każdym kolejnym pokoleniu budził emocje i refleksje, a krytycy i historycy literatury zęby na nim połamali, bo kryje w sobie bez liku możliwych interpretacji i zagadek. Choć na pozór sprawa jest prosta. Stanisław Wyspiański uczestniczył w bronowickim weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, pięknej chłopki, nawiasem mówiąc siostry żony Włodzimierza Tetmajera i tak to się zaczęło. Jak wesele to wesele, trza być w butach - jak pisał Wyspiański - ale i stoły uginać się muszą. Jakie było menu bronowickiego wesela? O tym annały milczą, a w tym odcinku programu zagadkę stara się rozwikłać Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia". Łukasz Modelski idzie tropem jadłospisów z galicyjskich wesel początku XX wieku. Kuchni chłopskiej, ale bogatej. Będą więc przepisy na sztukę mięsa z wieprzowiny (szynki) i zupę kminkową.

Opis (streszczenie): W lipcu 1246 r. dwaj franciszkanie legat papieski Włoch Carpini i tłumacz z Wrocławia Benedykt Polak stanęli przed obliczem wielkiego chana. Był to pierwszy kontakt z imperium Mongołów, na długo przed wyprawą Marco Polo, która przypadła dopiero w czasach panowania następnego władcy. Z tej wyprawy franciszkanie przywieźli nie tylko list chana do papieża, lecz także zaskakujące wieści o smakach i obyczajach panujących w imperium mongolskim. Choć Benedykt Polak jest mniej znany niż Marco Polo, to spisana przez niego "Historia Tatarów" (Historia Tartarorum) jest uznawana przez historyków za bardziej rzetelną niż "Opisanie świata" Marco Polo. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, przypomni tradycyjne smaki kuchni mongolskiej, gotując cujwan składający się z rosołu, ciasta i mięsa.

Opis (streszczenie): Śląsk końca XIII wieku. Książę wrocławski Henryk IV Probus jest władcą prawdziwie europejskim. Zna języki, świetnie radzi sobie na turniejach, ma możnych przyjaciół na innych dworach, układa poezję, a najpewniej także sam ją śpiewa. Pokonawszy Łokietka, zasiada na tronie krakowskim. Ambicja pcha go po koronę nieistniejącego Królestwa Polskiego. Miałby wielkie szanse ją zdobyć, gdyby nie nagła śmierć. Kronikarze piszą o otruciu. Dlatego zachowując ostrożność, przygotujemy najbogatsze dania końca XIII wieku.

Opis (streszczenie): Jego międzynarodową karierę można było przewidzieć już kiedy studiował w Szkole Rycerskiej. Koledzy wołali na niego Szwed. Wprawdzie pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej z Polesia, jednak wyróżniał się pilnością, postępami w nauce, a także sprawnością i siłą fizyczną. Ponadto fascynował się postacią króla Szwecji Karola XII, co przełożyło się na jego przydomek Szwed, czyli Tadeusz Kościuszko. Paryż, Drezno, europejskie doświadczenia poprzedziły jego drogę na wojnę do Ameryki, gdzie stanął po stronie zbuntowanych kolonizatorów walczących o swoją niepodległość i tożsamość amerykańską z Wielką Brytanią. To za oceanem zdobył szlify generalskie i zaprzyjaźnił się z indiańskim wodzem. Doświadczenia walki o wolność sprawiły, że kiedy stanął na czele Insurekcji, oznajmił, że za samą szlachtę bić się nie będzie. Jego kosynierzy spod Racławic stali się ikonami walki o wolną Polskę. Nigdy się nie ożenił. Przepisy na proste żołnierskie dania, w których gustował Tadeusz Kościuszko na dwóch kontynentach, a które znakomicie łączą się ze sobą: amerykańskie pulled pork z łopatki wieprzowej, polskie inaczej kurczęta, a do tego kiszone ogórki, pomidory i kapustę w tym odcinku programu prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów i"Kuchnia Żydów polskich oraz "Kuchnia dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): W tym odcinku programu Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, odtworzy potrawy według przepisów ze "Zbioru dla kuchmistrza" - książki odnalezionej niedawno przez prof. Jarosława Dumanowskiego. Znajduje się w niej kopia "Kuchmistrzostwa" - najstarszej polskiej książki kucharskiej spisanej ok. 1540 roku. Zachowało się aż 221 przepisów. Powstałaponad ćwierć wieku przed Konfederacją Warszawską w 1757 roku. To kulinarny wymiar różnorodności i kontrastów polskich realiów XVI w. Konfederacja Warszawska w 1573 roku odniosła się do ich fundamentalnej części, różnic wyznań i ustanowiła pokój między wyznaniami na terenie Rzeczpospolitej. Została uznana za pierwszy dokument prawnie regulujący tolerancję wyznaniową. Dlatego w 2003 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury. "Kuchmistrzostwo" zaś stało się podwalinami tradycyjnej polskiej kuchni. Prostej smacznej i zaskakującej. Z tego zbioru Łukasz Modelski odtworzy przepisy na ptaki z gruszkami lub jabłkiem oraz kaszę z ryżu. Czy znanym z dzieciństwa współczesnym specjałem ryżem z cukrem i cynamonem raczyli się także uczestnicy Konfederacji Warszawskiej?

Opis (streszczenie): Niezwykły eksperyment pedagogiczny (ale i snobistyczna szkoła dla elity), jakim było Liceum Krzemienieckie, był nowoczesny pod każdym względem. Także w dziedzinie tzw. zbiorowego żywienia. Licealna stołówka musiała być ważnym elementem projektu, skoro dyrektor Tadeusz Czacki osobiście i szczegółowo opisywał jej codzienne menu. Ugotujemy, jak każe zwierzchność szkolna.

Opis (streszczenie): Ona twarda sufrażystka paląca papierosy, występująca w stylizowanym na męski surducie, on wrażliwy, chorowity czczony przez salony kompozytor, wiecznie borykający się z problemami codzienności i tęskniący za utraconą Ojczyzną. George Sand i Fryderyk Chopin. Ikony romantycznej miłości, nieakceptowanej przez współczesnych, jako nieobyczajna. Wielka sztuka, wielkie emocje i niezwykłe smaki. George Sand wbrew stereotypom dotyczącym sufrażystek stworzyła cudowny, ciepły i dostatni dom w Nohant, w regionie Berry. W wiejskim dworku spędzała długie wakacje ze swoimi dziećmi ku zgrozie współczesnych wychowywanymi bez ojca i Fryderykiem Chopinem. Każdego lata między 1839 a 1846 rokiem Camille Pleyel przysyłał do Nohant swój fortepian, który stawał w pokoju Fryderyka Chopina. W przesyconym sielskimi zapachami łąk Nohant, rozgrzanym powietrzu, drżały nuty misternie komponowane przez geniusza fortepianu i unosiły się smakowite wonie. George Sand wbrew stereotypom była znakomitą kucharką, a tworzone przez nią smaki weszły do kanonu romantycznej kuchni. W tym odcinku programu przepisy na: placek z ziemniakami i białym serem George Sand z Berry, który znamy dzięki jej wnuczce, Aurorze Sand, oraz potage a la reine. Przepisy prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiejkuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich i"Kuchnia dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): Wielki wojennik - pisałby o Jerzym Sebastianie Lubomirskim Sienkiewicz, gdyby jedynemu magnatowi, który nie przysiągł wierności Szwedom, poświęcił więcej uwagi. Hetman polny koronny, mimo wielkich zasług dla kraju, był postacią zbyt samodzielną jak dla słabego Jana Kazimierza. Historia jak z serialu: król i królowa postanawiają zabić hetmana, ten nie ma na to ochoty i powstaje przeciwko monarsze. Jan Kazimierz i francuska ekspozytura w Polsce wysyłają przeciw hetmanowi skuszonego urzędem ambitnego Jana Sobieskiego. Pod Mątwami Lubomirski rozbija w puch armię królewską, Sobieski popełnia błąd za błędem i omal nie traci życia. Zderzenie oręża, tak się składa, jest także zderzeniem pierwszych stołów Rzeczypospolitej Lubomirskich i Wazów. Menu z II połowy XVII wieku.

Opis (streszczenie): Menu imigracyjne zazwyczaj bywało Polakom gorzkie. Słowacki po przyjeżdzie do Genewy konstatował, że jest tu bardzo drogo, Chopin jest na utrzymaniu Georhe Sand, a Norwid umiera w nędzy. Królowa Marysieńka, kiedy po śmierci męża Jana III Sobieskiego zdecydowała się na emigrację, miała zgoła inne doświadczenia. Orszak Marii Kazimiery był z założenia królewski, chciała bowiem wjechać do Rzymu jako królowa i jak królowa. Jej podróż do Wiecznego Miasta, choć skromnie określana pielgrzymką, była nie tylko triumfem towarzyskim, ale także wykwintną ucztą. Kanonik warmiński, Antonio Bassani z upodobaniem opisywał biesiady i dary, jakie dostawała królowa, m.in. kwiaty, owoce, ryby, dziczyznę, kosztowną biżuterię, w tym rarita pretiose (cenne osobliwości). Najobfitsze i najbardziej wyrafinowane kulinaria oraz słodycze (m.in. pistacje w konfiturze, kandyzowane pomarańcze, marcepany sieneńskie) ofiarował królowej kard. Carlo Barberini. O tej triumfalnej emigracji i przysmakach, którymi się wówczas raczono w tym odcinku programu. Nie zabraknie przepisów na niektóre z nich, choćby: kandyzowane pomarańcze zanurzone w czekoladzie czy pieczone przepiórki w ziołach. Przepisy przentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia Dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): Październik ’56 przynosi Polakom poluzowanie stalinowskiego uścisku. "Wiesław" oględnie zapowiada co bardziej stalinistów i wycofanie Armii Czerwonej spod Warszawy. Zaczynają się amnestie. Ale to jednak PRL, podstawowe produkty nadal są przedmiotem pożądania. Wraz z Leopoldem Tyrmandem podążamy tropem dań ze schabu.

Opis (streszczenie): W roku 1768 zawiązała się konfederacja barska. Jednym z dowódców konfederacji był Kazimierz Pułaski, który pojawia się również jako bohater książki Henryka Rzewuskiego "Pamiątki Soplicy". Książka stała się inspiracją przepisów kulinarnych w kolejny odcinku programu. Innym bohaterem jest Wojciech Wielądko, autor opublikowanej w 1783 roku książki "Kucharz doskonały". Z niej pochodzi przepis na skopowinę w pietruszce. Drugą potrawą prezentowaną przez Łukasza Modelskiego jest sztukamięs.

Opis (streszczenie): Kardynał Aldobrandini jako nuncjusz apostolski w Rzeczpospolitej bardzo się Polsce przysłużył. Nieufni początkowo Polacy, bardzo szybko zaufali przyszłemu papieżowi. Sympatia musiała być wzajemna, bo piwo z Warki stało się bohaterem słynnej na świecie anegdoty o papieskich pragnieniach. Badamy, jak było naprawdę i uprawiamy kuchnię papieską końca XVI wieku.

Opis (streszczenie): "Chociaż otok ma różowy, jest to jednak pułk bojowy" śpiewano o 13. Pułku Ułanów Wileńskich. O bojowym duchu litewskiej formacji przekonała się bolszewicka kawaleria idąca na Warszawę w lipcu 1920 roku, ponosząc pod Janowem na Podlasiu całkowitą klęskę. Kuchnia znad Wilejki.

Opis (streszczenie): 21 marca 1543 rok to data pierwodruku dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach ciał niebieskich". Droga Mikołaja Kopernika do astronomii była dosyć długa. Doktor praw, ekonomii, był czlowiekiem wielu zawodów. Zajmował się także dyplomacją na dworze swego wuja, biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. W marcu 1506 roku Mikołaj Kopernik towarzyszył wujowi w drodze do Wilna. Po drodze zatrzymali się w Krolewcu. Co wówczas jadano? Jedną z potraw serwowanych przez gospodarza z Królewca była ryba z dobrym sosem, na którą poznamy przepis w tym odcinku. A ponadto poznamy również przepis na leczniczy napój z wina sublimowanego.

Opis (streszczenie): W 1920 roku Polska powróciła nad Bałtyk. Wybrzeże i Kaszuby tak zafascynowały generała Hallera (i kilku innych dostojników), że niemal natychmiast po ceremonii zaślubin z morzem, nabyli nad Bałtykiem nieruchomości. Co jadano we Władysławowie, zanim wyrosły tam smażalnie? Szukamy klasycznych kaszubskich przepisów.

Opis (streszczenie): W czerwcu 1815 roku odbywał się Kongres Wiedeński. Do Wiednia przybyli w tym czasie wszyscy najważniejsi politycy, wśród nich był minister spraw zagranicznych Francji Charles - Maurice Talleyrand. Towarzyszył mu pracjący dla niego kucharz Marie - Antoine Careme. Zawdzięczamy mu wiele książek kucharskich, nowych zwyczajów w kuchni, a także słynną czapkę kucharską - tok. W kolejnym odcinku programu poznamy potrawy z menu Careme'a. Poznamy przepis na przyrządzenie kurczaka po wiedeńsku i zająca po królewsku.

Opis (streszczenie): 17 października 1973 roku na Stadionie Wembley w Londynie reprezentacja Polski zremisowała w meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej z drużyną Anglii 1:1. Tym samym awansowała do rozgrywanego w 1974 roku turnieju finałowego Mistrzostw Świata. Później trener Kazimierz Górski podkreślał, że mecz na Wembley był jednym z najważniejszychw dziejach polskiego futbolu. Podczas Mistrzostw Świata w 1974 roku w RFN i Berlinie Zachodnim reprezentacja Polski była jedną z największych niespodzianek. Ostatecznie zajęła w turnieju trzecie miejsce, po RFN i Holandii. Jakie śniadanie przygotował dla grających na Wembley zawodników specjalnie przywieziony kucharz z Polski? O tym w programie Łukasza Modelskiego.

Opis (streszczenie): Henryk Walezy w chwili objęcia władzy w Polsce miał 23 lata i niewiele doświadczenia politycznego. Koronowany 21 lutego 1574 roku, panował zaledwie do czerwca 1574 roku. Na wieść o śmierci brata we Francji, nocą z 18 na 19 czerwca 1874 roku uciekł z Polski, aby objąć tron po zmarłym bracie. Co jadał Henryk Walezy, dowiemy sięz kolejnego odcinka programu. Poznamy przepis na kaczkę w pomarańczach oraz na naleśniki ze szpinakiem i ricottą.

Opis (streszczenie): We wrześniu 1828 roku w warszawskiej winnicy rządowej butelkowano pierwsze wina. Za tym projektem stał minister skarbu Królestwa Polskiego Franciszek Ksawery Drucki - Lubecki. Jest to jedna z tych postaci w historii Polski, które trudno jednoznacznie ocenić. W grudniu 1830 roku wraz z posłem Janem Jezierskim pojechał do cara Mikołaja I, któremu przedłożył petycję wzywającą do przestrzegania konstytucji Królestwa i wycofania wojsk rosyjskich z kraju. Jako Minister Skarbu upłynnił, znajdujące się w tragicznym stanie, finanse Królestwa Polskiego. Bezwzględnie ściągał podatki, nawet takie, które powinny być zapłacone jużwiele lat wstecz, co nie przyniosło mu sympatii wśród mieszkańców Królestwa. Rozpoczął budowę Kanału Augustowskiego, wydał decyzję o budowie warzelni soli w Ciechocinku, położył podwaliny pod przemysł włókienniczy w Łodzi. Zmodernizował zacofane technicznie Zagłębie Dąbrowskie i Staropolskie. To z jego inicjatywy powstał Bank Polski i Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, finansujące rozwój rolnictwa. Był zagorzałym zwolennikiem ugody z Rosją. To księciu zawdzięczamy pierwszy, wspierany przez państwo projekt polskiej winnicy. W 1823 Ludwik Leraud, ogrodnik warszawskiego Ogrodu Botanicznego założył winnicę rządową. Już w 1828 roku z zebranych winogron, białych i czerwonych odmian sprowadzonych znad Mozeli, wytłoczono pierwsze wino, co było wydarzeniem na tyle niezwykłym, że odnotowano je w ówczesnej prasie. Winnica rządowa była częścią szerszego planu propagowania uprawy winorośli w Polsce, realizowanego przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych i policji Królestwa Polskiego, Tadeusza hr. Mostowskiego do spółki z ministrem Druckim - Lubeckim. Jak można było wykorzystać wino? O tym w programie Łukasza Modelskiego.

Opis (streszczenie): W 1860 roku ukazało się pierwsze wydanie książki Lucyny Ćwierczakiewiczowej "365 obiadów za 5 złotych" i właśnie z tej książki pochodzi pierwszy przepis kolejnego odcinka programu "W kotle historii", a jest to bigos mięsny. Rok 1861 to rok wydania kolejnej książki autorstwa Jeleny Mołochowiec; wydana w Rosji, po rosyjsku, doskonale znana w zaborze rosyjskim. W Polsce powszechnie stosowano przepisy z tej książki. Pierwsze polskie wydanie tej książki miało miejsce w 1929 roku. Z tej książki pochodzi drugie danie prezentowane w tym odcinku - zupa na kaczce.

Opis (streszczenie): Befsztyk i "Kordian". Zestawienie paradoksalne? Niekoniecznie. Juliusz Słowacki pisał nie tylko genialną poezję, ale jak lata później pisał Wyspiański - serce śmiało do ogromnych wielkich rzeczy, a tu pospolitość skrzeczy - robił także zestawienia wydatków. Z nich wiemy o jego paryskim zamiłowaniu do bifsztyków u traktierów: bifsztyk tam sam franka bez dwóch sous kosztuje, ale przynajmniej zdrowy i posilny, a zjadłszy zupę, dwie potrawy i deser, można być sytym, obiad zaś taki dwa franki i pół albo trzy franki kosztuje - pisał. "Kordian" jednak powstał w otoczonym ogrodem pensjonacie pani Pattey na przedmieściach Genewy, dokąd poeta musiał uciekać z Paryża po katastrofalnym przyjęciu jego debiutu poetyckiego. Udał się do Genewy. Poza tym wydawał się przegrywać ze swoim odwiecznym rywalem Adamem Mickiewiczem, którego "Dziady" cz. III święciły triumfy na Zachodzie Europy. Niezwykłe widoki Mount Blanc uwiecznił na kartach "Kordiana" podobnie jak rozgoryczenie i tęsknotę. Przepisy na Juliusza Słowackiego paryskie smaki utracone Matelote au cidre i Bifteck a la Gauttement w tym odcinku programu. Zamiłowanie poety do befsztyków nie przeminęło. W liście z podróży na Wschód z 1837 roku pisał do matki: Dziwnie byłem wtedy [w Damaszku] skłonny do improwizacji, bo zazwyczaj głodny od obiadu klasztornego wstawałem. Teraz, Bogu dzięki, co dnia władze imaginacyjne przygaszam i przytłumiam tęgim bifstekiem i wcale jestem niepoetycznym. Smaki według Juliusza Słowackiego prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzomTVP Historia z cykli"Kuchnia Jagiellonów","Kuchnia Żydów polskich","Kuchnia dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu zawiązana została konfederacja przeciwko Konstytucji 3 maja. Jednak dla zachowania pozorów ogłoszono ją 19 maja 1792 r. w przygranicznym mieście Targowica. Dzień wcześniej granice Rzeczypospolitej przekroczyła licząca prawie 100 tys. żołnierzy armia rosyjska. Wojska Katarzyny II wkroczyły do Polski pod hasłami "obrony zagrożonej wolności" i "przyjacielskiej sąsiedzkiej pomocy". Rozpoczęła się wojna w obronie Konstytucji. Jedna z bitew rozegrała się 18 czerwca pod Zieleńcami. Oddziałami koronnymi dowodził królewski bratanek książę Józef Poniatowski, zwany Pepi. Jednym z dowódców był także Tadeusz Kościuszko. To po tej zwycięskiej batalii, za męstwo okazane na polu walki, król Stanisław August Poniatowski po raz pierwszy uhonorował żołnierzy orderem z dewizą "Cnocie wojennej", czyli "Virtuti Militari". Pierwszym nagrodzonym był książę Józef Poniatowski. Bitwa pod Zieleńcami była niewątpliwie ważnym zwycięstwem w historii nie tylko tej wojny. "Od czasów Jana III oto jest pierwsza wstępna bitwa, którą wygrali Polacy bez niczyjej pomocy" - napisał w liście król do swojego bratanka. Jednakże zaproszony do obozu zwycięzców król wymówił się od podróży następującymi słowami: "Czyliż będę miał w obozie wygodę i kuchnię przyzwoitą? Jaką kuchnię preferował książę Pepi? Podobno codziennie jadał szpinak. Co jeszcze gościło na stołach tego wytrawnego żołnierza?

Opis (streszczenie): Zanim w mazowieckim Czersku pojawiła się królowa Bona, nim panował w nim książę Trojden, zamek był jedną z siedzib ambitnego Konrada Mazowieckiego. Ale to już wiek XIII. Prawdziwie elektryzujące teorie dotyczące Czerska opiewają na przełom stuleci XI i XII. Czy olbrzymi szkielet tajemniczego możnowładcy odkryty w zamku w roku 1968 może należeć do syna króla Haralda Godwinsona? Czy odnaleziony w Czersku wojownik to angielski królewicz pozbawiony dziedzictwa przez Wilhelma Zdobywcę? Wraz z naukowcami badamy losy komesa Magnusa i - jak w Anglii - gotujemy z (mazowieckich) jabłek.

Opis (streszczenie): 19 października 1466 roku został zawarty w Toruniu II pokój toruński pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią. Na cześć króla polskiego i wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w Dworze Artusa wydano ucztę. Jan Długosz w swoich kronikach nie wspomina, jakie dania serwowano podczas tej uroczystości, ale Łukasz Modelski prowadzący program "W kotle historii" trochę nam odkryje tajniki kuchni krzyżackiej. Przepisy pochodzą z wydanej pod koniec XV wieku "Królewieckiej Książki Kucharskiej" zawierającej 33 przepisy. Pierwszą potrawą jest kura na zielono, a drugą rybny pasztet en croute.

Opis (streszczenie): 3 czerwca 1838 roku do wybrzeży Chile dopłynął Ignacy Domeyko, zakochany w Wilnie, Litwie, nigdy już tam nie wrócił. Zmarł w 1889 roku w Chile, jako chilijski obywatel, twórca uniwersytetu. W tym odcinku chilijskie menu. Pierwszą potrawą jest ceviche, czyli ryby plus sok z limonek. Potrawa, o którą od wielu lat Peru i Chile toczą spór, kto pierwszy ją wymyślił. Druga potrawa to chłodnik z papaji, popularny zarówno w Chile jak i w Peru.

Opis (streszczenie): Przeniósł stolicę Polski z Krakowa do Warszawy, Swoje panowanie pisał sukcesami wojennymi: zwycięskimi bitwami pod Kłuszynem, Chocimiem i Smoleńskiem. Najbardziej spektakularnym sukcesem było zajęcie Moskwy i uwięzienie carów Szujskich. Inna sprawa, jak te sukcesy zostały wykorzystane. Zygmunt III Waza, wnuk królowej Bony i króla Zygmunta Starego, prywatnie masterkowicz i alchemik połączył obyczaje i smaki Europy i Polski. Hiszpańska etykieta, moda, potrawy i rygorystyczne posty, bo Zygmunt III Waza był żarliwym katolikiem zafascynowanym hiszpańskimi podbojami i dworskimi obyczajami. Lekki wykwintny, pochodzący z Półwyspu Iberyjskiego, deser - bianka, blanca, czyli blanc - manger, czyli blamanż zrobił karierę w kuchni dwudziestolecia międzytwojennego, ale bardzo prawdopodobne jest, że podano go także w czasie Sejmu 1611 roku, a bez wątpienia raczono się nim na dworze Zygmunta III Wazy. Podobnie jak faszerowanymi bakłażanami czy tym, co Hiszpanie nazywają tapas - maleńkimi przekąskami podawanymi na osobnych talerzykach. Przepisy na specjały dworskie Wazów w tym odcinku programu. A zaprasza Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem - podczas toczącej się od 1609 do 1618 roku wojny polsko - rosyjskiej - doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi, dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego, oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła hetmanowi Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. Bitwa pod Kłuszynem to jedno z największych polskich zwycięstw militarnych. Co jadano w okolicy bitwy pod Kłuszynem? O tym opowiada Łukasz Modelski.

Opis (streszczenie): W 1933 roku na skutek melioracji obniżył się poziom wody w Jeziorze Biskupińskim. Spod tafli wody wychynęły regularne drewniane kształty. Tak rozpoczęła się największa przygoda polskiej archeologii pradziejowej i najważniejszy poligon archeologiczny międzywojnia. Biskupin badano w czasie II wojny, w PRL, bada się dziś. Tajemnicza osada kultury łużyckiej wciąż odsłania tajemnice, między innymi kulinarne. Próbujemy rekonstruować pradziejową kuchnię.

Opis (streszczenie): Izabela Dorota z Flemingów Czartoryska - pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych. Utworzyła pierwsze polskie muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach. Była najważniejszą, najbardziej interesującą i najbardziej wpływową Polką swoich czasów. Polką, którą znano na dworach całej Europy. Koniec XVIII i początek XIX wieku to moda na orientalizm. Kultywowano też modę na Turcję i z tego okresu pochodzi pierwszy przepis w tym odcinku programu. Niewielkie ciasteczka tureckie un kurabiyesi, które w Turcji do dzisiaj są bardzo popularne. W puławskim muzeum obok różnych pamiątek znajdują się dwie istotne książki kucharskie. "Compendium Ferculorum" z 1683 roku i "Postny obiad albo zabaweczka" autorstwa jezuity, poety polskiego baroku Hiacynta Przetockiego. Z tego zbioru pochodzi drugi przepis - na rybę duszoną w oliwkach.

Opis (streszczenie): W czasach kiedy na półkach sklepowych był ocet i ocet, a i to nie zawsze, kucharze zamienili się w wynalazców, którzy z zastępników i niczego tworzyli smaki kultowe dla całego pokolenia. Jak zwykle w czasie wojny Ersatz stał się bohaterem sceny gastronomicznej: Jak kawa z cykorii w czasie okupacji, jak Curry wurst w czasie mostu powietrznego nad Berlinem. Dary, polowania w sklepach, kolejki. Ostatnia dekada PRL to stan permanentnego niedoboru. Blok w owym czasie był określeniem nie tylko budynku, ale przede wszystkim czekoladopodobnego przysmaku tworzonego domową metodą. Podobnie czekoladopodobne były owsiane ciasteczka. Hot - dogi, których już sama nazwa nie przystawała do zamkniętych granic zastąpiono swojską bułką z pieczarkami. Przepisy na te kultowe potrawy w tym odcinku programu. Zaprasza Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów Polskich" i "Kuchnia Dwudziestolecia".

Opis (streszczenie): 21 marca 1522 roku Mikołaj Kopernik na Sejmiku Generalnym Prus Królewskich wygłosił traktat o monecie. Chodziło o unifikację systemu monetarnego Prus Królewskich i Korony. Przy okazji najsłynniejszy polski ekonomista stworzył jedno z praw do dziś obowiązujących w tej dziedzinie nauki. Kuchnia kujawska i krzyżacka.

Opis (streszczenie): Bal u senatora opisywany w III części "Dziadów" Adama Mickiewicza to ostry, jaskrawy portret biorącego rosyjskie pieniądze "salonu" i prześladowanego obozu patriotycznego. Gdzie mieścił się, również znany z Dziadów "salon warszawski"? Czy rzeczywiście mówiono tam po francusku? A po jakiemu jadano? Kuchnia generała Wincentego Krasińskiego.