Emisja W kotle historii będzie miała miejsce (premiera, powtórka):
Program TV na 22 stycznia 2025 (Środa)Opis (streszczenie): Befsztyk i "Kordian". Zestawienie paradoksalne? Niekoniecznie. Juliusz Słowacki pisał nie tylko genialną poezję, ale jak lata później pisał Wyspiański - serce śmiało do ogromnych wielkich rzeczy, a tu pospolitość skrzeczy - robił także zestawienia wydatków. Z nich wiemy o jego paryskim zamiłowaniu do bifsztyków u traktierów: bifsztyk tam sam franka bez dwóch sous kosztuje, ale przynajmniej zdrowy i posilny, a zjadłszy zupę, dwie potrawy i deser, można być sytym, obiad zaś taki dwa franki i pół albo trzy franki kosztuje - pisał. "Kordian" jednak powstał w otoczonym ogrodem pensjonacie pani Pattey na przedmieściach Genewy, dokąd poeta musiał uciekać z Paryża po katastrofalnym przyjęciu jego debiutu poetyckiego. Udał się do Genewy. Poza tym wydawał się przegrywać ze swoim odwiecznym rywalem Adamem Mickiewiczem, którego "Dziady" cz. III święciły triumfy na Zachodzie Europy. Niezwykłe widoki Mount Blanc uwiecznił na kartach "Kordiana" podobnie jak rozgoryczenie i tęsknotę. Przepisy na Juliusza Słowackiego paryskie smaki utracone Matelote au cidre i Bifteck a la Gauttement w tym odcinku programu. Zamiłowanie poety do befsztyków nie przeminęło. W liście z podróży na Wschód z 1837 roku pisał do matki: Dziwnie byłem wtedy [w Damaszku] skłonny do improwizacji, bo zazwyczaj głodny od obiadu klasztornego wstawałem. Teraz, Bogu dzięki, co dnia władze imaginacyjne przygaszam i przytłumiam tęgim bifstekiem i wcale jestem niepoetycznym. Smaki według Juliusza Słowackiego prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzomTVP Historia z cykli"Kuchnia Jagiellonów","Kuchnia Żydów polskich","Kuchnia dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): W 1860 roku ukazało się pierwsze wydanie książki Lucyny Ćwierczakiewiczowej "365 obiadów za 5 złotych" i właśnie z tej książki pochodzi pierwszy przepis kolejnego odcinka programu "W kotle historii", a jest to bigos mięsny. Rok 1861 to rok wydania kolejnej książki autorstwa Jeleny Mołochowiec; wydana w Rosji, po rosyjsku, doskonale znana w zaborze rosyjskim. W Polsce powszechnie stosowano przepisy z tej książki. Pierwsze polskie wydanie tej książki miało miejsce w 1929 roku. Z tej książki pochodzi drugie danie prezentowane w tym odcinku - zupa na kaczce.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Menu imigracyjne zazwyczaj bywało Polakom gorzkie. Słowacki po przyjeżdzie do Genewy konstatował, że jest tu bardzo drogo, Chopin jest na utrzymaniu Georhe Sand, a Norwid umiera w nędzy. Królowa Marysieńka, kiedy po śmierci męża Jana III Sobieskiego zdecydowała się na emigrację, miała zgoła inne doświadczenia. Orszak Marii Kazimiery był z założenia królewski, chciała bowiem wjechać do Rzymu jako królowa i jak królowa. Jej podróż do Wiecznego Miasta, choć skromnie określana pielgrzymką, była nie tylko triumfem towarzyskim, ale także wykwintną ucztą. Kanonik warmiński, Antonio Bassani z upodobaniem opisywał biesiady i dary, jakie dostawała królowa, m.in. kwiaty, owoce, ryby, dziczyznę, kosztowną biżuterię, w tym rarita pretiose (cenne osobliwości). Najobfitsze i najbardziej wyrafinowane kulinaria oraz słodycze (m.in. pistacje w konfiturze, kandyzowane pomarańcze, marcepany sieneńskie) ofiarował królowej kard. Carlo Barberini. O tej triumfalnej emigracji i przysmakach, którymi się wówczas raczono w tym odcinku programu. Nie zabraknie przepisów na niektóre z nich, choćby: kandyzowane pomarańcze zanurzone w czekoladzie czy pieczone przepiórki w ziołach. Przepisy przentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia Dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): Henryk Walezy w chwili objęcia władzy w Polsce miał 23 lata i niewiele doświadczenia politycznego. Koronowany 21 lutego 1574 roku, panował zaledwie do czerwca 1574 roku. Na wieść o śmierci brata we Francji, nocą z 18 na 19 czerwca 1874 roku uciekł z Polski, aby objąć tron po zmarłym bracie. Co jadał Henryk Walezy, dowiemy sięz kolejnego odcinka programu. Poznamy przepis na kaczkę w pomarańczach oraz na naleśniki ze szpinakiem i ricottą.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Ona twarda sufrażystka paląca papierosy, występująca w stylizowanym na męski surducie, on wrażliwy, chorowity czczony przez salony kompozytor, wiecznie borykający się z problemami codzienności i tęskniący za utraconą Ojczyzną. George Sand i Fryderyk Chopin. Ikony romantycznej miłości, nieakceptowanej przez współczesnych, jako nieobyczajna. Wielka sztuka, wielkie emocje i niezwykłe smaki. George Sand wbrew stereotypom dotyczącym sufrażystek stworzyła cudowny, ciepły i dostatni dom w Nohant, w regionie Berry. W wiejskim dworku spędzała długie wakacje ze swoimi dziećmi ku zgrozie współczesnych wychowywanymi bez ojca i Fryderykiem Chopinem. Każdego lata między 1839 a 1846 rokiem Camille Pleyel przysyłał do Nohant swój fortepian, który stawał w pokoju Fryderyka Chopina. W przesyconym sielskimi zapachami łąk Nohant, rozgrzanym powietrzu, drżały nuty misternie komponowane przez geniusza fortepianu i unosiły się smakowite wonie. George Sand wbrew stereotypom była znakomitą kucharką, a tworzone przez nią smaki weszły do kanonu romantycznej kuchni. W tym odcinku programu przepisy na: placek z ziemniakami i białym serem George Sand z Berry, który znamy dzięki jej wnuczce, Aurorze Sand, oraz potage a la reine. Przepisy prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiejkuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich i"Kuchnia dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): W czerwcu 1815 roku odbywał się Kongres Wiedeński. Do Wiednia przybyli w tym czasie wszyscy najważniejsi politycy, wśród nich był minister spraw zagranicznych Francji Charles - Maurice Talleyrand. Towarzyszył mu pracjący dla niego kucharz Marie - Antoine Careme. Zawdzięczamy mu wiele książek kucharskich, nowych zwyczajów w kuchni, a także słynną czapkę kucharską - tok. W kolejnym odcinku programu poznamy potrawy z menu Careme'a. Poznamy przepis na przyrządzenie kurczaka po wiedeńsku i zająca po królewsku.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Jego międzynarodową karierę można było przewidzieć już kiedy studiował w Szkole Rycerskiej. Koledzy wołali na niego Szwed. Wprawdzie pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej z Polesia, jednak wyróżniał się pilnością, postępami w nauce, a także sprawnością i siłą fizyczną. Ponadto fascynował się postacią króla Szwecji Karola XII, co przełożyło się na jego przydomek Szwed, czyli Tadeusz Kościuszko. Paryż, Drezno, europejskie doświadczenia poprzedziły jego drogę na wojnę do Ameryki, gdzie stanął po stronie zbuntowanych kolonizatorów walczących o swoją niepodległość i tożsamość amerykańską z Wielką Brytanią. To za oceanem zdobył szlify generalskie i zaprzyjaźnił się z indiańskim wodzem. Doświadczenia walki o wolność sprawiły, że kiedy stanął na czele Insurekcji, oznajmił, że za samą szlachtę bić się nie będzie. Jego kosynierzy spod Racławic stali się ikonami walki o wolną Polskę. Nigdy się nie ożenił. Przepisy na proste żołnierskie dania, w których gustował Tadeusz Kościuszko na dwóch kontynentach, a które znakomicie łączą się ze sobą: amerykańskie pulled pork z łopatki wieprzowej, polskie inaczej kurczęta, a do tego kiszone ogórki, pomidory i kapustę w tym odcinku programu prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów i"Kuchnia Żydów polskich oraz "Kuchnia dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): "Chociaż otok ma różowy, jest to jednak pułk bojowy" śpiewano o 13. Pułku Ułanów Wileńskich. O bojowym duchu litewskiej formacji przekonała się bolszewicka kawaleria idąca na Warszawę w lipcu 1920 roku, ponosząc pod Janowem na Podlasiu całkowitą klęskę. Kuchnia znad Wilejki.
Czas trwania: 26min. / 2023 / magazynEmisja W kotle historii miała miejsce:
Opis (streszczenie): 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu zawiązana została konfederacja przeciwko Konstytucji 3 maja. Jednak dla zachowania pozorów ogłoszono ją 19 maja 1792 r. w przygranicznym mieście Targowica. Dzień wcześniej granice Rzeczypospolitej przekroczyła licząca prawie 100 tys. żołnierzy armia rosyjska. Wojska Katarzyny II wkroczyły do Polski pod hasłami "obrony zagrożonej wolności" i "przyjacielskiej sąsiedzkiej pomocy". Rozpoczęła się wojna w obronie Konstytucji. Jedna z bitew rozegrała się 18 czerwca pod Zieleńcami. Oddziałami koronnymi dowodził królewski bratanek książę Józef Poniatowski, zwany Pepi. Jednym z dowódców był także Tadeusz Kościuszko. To po tej zwycięskiej batalii, za męstwo okazane na polu walki, król Stanisław August Poniatowski po raz pierwszy uhonorował żołnierzy orderem z dewizą "Cnocie wojennej", czyli "Virtuti Militari". Pierwszym nagrodzonym był książę Józef Poniatowski. Bitwa pod Zieleńcami była niewątpliwie ważnym zwycięstwem w historii nie tylko tej wojny. "Od czasów Jana III oto jest pierwsza wstępna bitwa, którą wygrali Polacy bez niczyjej pomocy" - napisał w liście król do swojego bratanka. Jednakże zaproszony do obozu zwycięzców król wymówił się od podróży następującymi słowami: "Czyliż będę miał w obozie wygodę i kuchnię przyzwoitą? Jaką kuchnię preferował książę Pepi? Podobno codziennie jadał szpinak. Co jeszcze gościło na stołach tego wytrawnego żołnierza?
Czas trwania: 26min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): Zanim w mazowieckim Czersku pojawiła się królowa Bona, nim panował w nim książę Trojden, zamek był jedną z siedzib ambitnego Konrada Mazowieckiego. Ale to już wiek XIII. Prawdziwie elektryzujące teorie dotyczące Czerska opiewają na przełom stuleci XI i XII. Czy olbrzymi szkielet tajemniczego możnowładcy odkryty w zamku w roku 1968 może należeć do syna króla Haralda Godwinsona? Czy odnaleziony w Czersku wojownik to angielski królewicz pozbawiony dziedzictwa przez Wilhelma Zdobywcę? Wraz z naukowcami badamy losy komesa Magnusa i - jak w Anglii - gotujemy z (mazowieckich) jabłek.
Czas trwania: 26min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): 19 października 1466 roku został zawarty w Toruniu II pokój toruński pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią. Na cześć króla polskiego i wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w Dworze Artusa wydano ucztę. Jan Długosz w swoich kronikach nie wspomina, jakie dania serwowano podczas tej uroczystości, ale Łukasz Modelski prowadzący program "W kotle historii" trochę nam odkryje tajniki kuchni krzyżackiej. Przepisy pochodzą z wydanej pod koniec XV wieku "Królewieckiej Książki Kucharskiej" zawierającej 33 przepisy. Pierwszą potrawą jest kura na zielono, a drugą rybny pasztet en croute.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 3 czerwca 1838 roku do wybrzeży Chile dopłynął Ignacy Domeyko, zakochany w Wilnie, Litwie, nigdy już tam nie wrócił. Zmarł w 1889 roku w Chile, jako chilijski obywatel, twórca uniwersytetu. W tym odcinku chilijskie menu. Pierwszą potrawą jest ceviche, czyli ryby plus sok z limonek. Potrawa, o którą od wielu lat Peru i Chile toczą spór, kto pierwszy ją wymyślił. Druga potrawa to chłodnik z papaji, popularny zarówno w Chile jak i w Peru.
Czas trwania: 26min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Przeniósł stolicę Polski z Krakowa do Warszawy, Swoje panowanie pisał sukcesami wojennymi: zwycięskimi bitwami pod Kłuszynem, Chocimiem i Smoleńskiem. Najbardziej spektakularnym sukcesem było zajęcie Moskwy i uwięzienie carów Szujskich. Inna sprawa, jak te sukcesy zostały wykorzystane. Zygmunt III Waza, wnuk królowej Bony i króla Zygmunta Starego, prywatnie masterkowicz i alchemik połączył obyczaje i smaki Europy i Polski. Hiszpańska etykieta, moda, potrawy i rygorystyczne posty, bo Zygmunt III Waza był żarliwym katolikiem zafascynowanym hiszpańskimi podbojami i dworskimi obyczajami. Lekki wykwintny, pochodzący z Półwyspu Iberyjskiego, deser - bianka, blanca, czyli blanc - manger, czyli blamanż zrobił karierę w kuchni dwudziestolecia międzytwojennego, ale bardzo prawdopodobne jest, że podano go także w czasie Sejmu 1611 roku, a bez wątpienia raczono się nim na dworze Zygmunta III Wazy. Podobnie jak faszerowanymi bakłażanami czy tym, co Hiszpanie nazywają tapas - maleńkimi przekąskami podawanymi na osobnych talerzykach. Przepisy na specjały dworskie Wazów w tym odcinku programu. A zaprasza Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem - podczas toczącej się od 1609 do 1618 roku wojny polsko - rosyjskiej - doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi, dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego, oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła hetmanowi Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. Bitwa pod Kłuszynem to jedno z największych polskich zwycięstw militarnych. Co jadano w okolicy bitwy pod Kłuszynem? O tym opowiada Łukasz Modelski.
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): W 1933 roku na skutek melioracji obniżył się poziom wody w Jeziorze Biskupińskim. Spod tafli wody wychynęły regularne drewniane kształty. Tak rozpoczęła się największa przygoda polskiej archeologii pradziejowej i najważniejszy poligon archeologiczny międzywojnia. Biskupin badano w czasie II wojny, w PRL, bada się dziś. Tajemnicza osada kultury łużyckiej wciąż odsłania tajemnice, między innymi kulinarne. Próbujemy rekonstruować pradziejową kuchnię.
Czas trwania: 27min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): Izabela Dorota z Flemingów Czartoryska - pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych. Utworzyła pierwsze polskie muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach. Była najważniejszą, najbardziej interesującą i najbardziej wpływową Polką swoich czasów. Polką, którą znano na dworach całej Europy. Koniec XVIII i początek XIX wieku to moda na orientalizm. Kultywowano też modę na Turcję i z tego okresu pochodzi pierwszy przepis w tym odcinku programu. Niewielkie ciasteczka tureckie un kurabiyesi, które w Turcji do dzisiaj są bardzo popularne. W puławskim muzeum obok różnych pamiątek znajdują się dwie istotne książki kucharskie. "Compendium Ferculorum" z 1683 roku i "Postny obiad albo zabaweczka" autorstwa jezuity, poety polskiego baroku Hiacynta Przetockiego. Z tego zbioru pochodzi drugi przepis - na rybę duszoną w oliwkach.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): W czasach kiedy na półkach sklepowych był ocet i ocet, a i to nie zawsze, kucharze zamienili się w wynalazców, którzy z zastępników i niczego tworzyli smaki kultowe dla całego pokolenia. Jak zwykle w czasie wojny Ersatz stał się bohaterem sceny gastronomicznej: Jak kawa z cykorii w czasie okupacji, jak Curry wurst w czasie mostu powietrznego nad Berlinem. Dary, polowania w sklepach, kolejki. Ostatnia dekada PRL to stan permanentnego niedoboru. Blok w owym czasie był określeniem nie tylko budynku, ale przede wszystkim czekoladopodobnego przysmaku tworzonego domową metodą. Podobnie czekoladopodobne były owsiane ciasteczka. Hot - dogi, których już sama nazwa nie przystawała do zamkniętych granic zastąpiono swojską bułką z pieczarkami. Przepisy na te kultowe potrawy w tym odcinku programu. Zaprasza Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów Polskich" i "Kuchnia Dwudziestolecia".
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): 21 marca 1522 roku Mikołaj Kopernik na Sejmiku Generalnym Prus Królewskich wygłosił traktat o monecie. Chodziło o unifikację systemu monetarnego Prus Królewskich i Korony. Przy okazji najsłynniejszy polski ekonomista stworzył jedno z praw do dziś obowiązujących w tej dziedzinie nauki. Kuchnia kujawska i krzyżacka.
Czas trwania: 27min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): Bal u senatora opisywany w III części "Dziadów" Adama Mickiewicza to ostry, jaskrawy portret biorącego rosyjskie pieniądze "salonu" i prześladowanego obozu patriotycznego. Gdzie mieścił się, również znany z Dziadów "salon warszawski"? Czy rzeczywiście mówiono tam po francusku? A po jakiemu jadano? Kuchnia generała Wincentego Krasińskiego.
Czas trwania: 27min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): Tutaj, w tej sali, chcecie urządzić szczęśliwą przyszłość świata. Brakuje mi chorągwi Polski, za którą walczyliście i która straciła swój kraj. Ja tego nie mogę tolerować. Ja wam zagram hymn Polski. I proszę wstać! No i wstali. Ja im zagrałem hymn polski "Jeszcze Polska nie zginęła powoli", powolutku, z całego serca - wspominał po latach Artur Rubinstein wydarzenia z San Francisco, z budynku opery, z 13 maja 1945 roku. Nie było to jednak wydarzenie operowe, ale polityczne. Trwała konferencja założycielska Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wśród gości konferencji zabrakło jednak delegacji polskiej. Wystąpienie Rubinsteina spotkało się z burzą braw, do których nolens volens zmuszony został nawet członek delegacji sowieckiej, Nikita Chruszczow. Koncertowi Rubinsteina przysłuchiwała się stojąca w kulisach żona, Nela Rubinstein. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią Neli Rubinstein. Przygotuje mazurek z polewą pomarańczową i bigos.
Czas trwania: 26min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): Pan Kmicic istniał naprawdę. Był słynnym zagończykiem, pułkownikiem, infamisem, szaleńczo odważnym bohaterem i chorążym orszańskim. Widzimy go w momencie, w którym stojąc na czele zbuntowanego wojska w Drohiczynie, grozi królowi Janowi Kazimierzowi. Na szczęście wszystko rozejdzie się po kościach i pułkownik wróci na Litwę. Ale na razie trzeba coś zjeść. Kuchnia polska doby późnych Wazów.
Czas trwania: 25min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): W 1926 roku na Krakowskim Przedmieściu znajdowały się liczne restauracje, cieszące się dużą popularnością. Należała do nich restauracja Mieczysława Lijewskiego, Simon i Stecki oraz restauracja Hotelu Bristol. W menu Hotelu Bristol królowały ryby. I oddając hołd restauracji Hotelu Bristol, w kolejnym odcinku programu Łukasz Modelski przygotuje rybę po młynarsku. Z kolei w restauracji Mieczysława Lijewskiego najpopularniejszą potrawą były zrazy zawijane w chlebie. I zrazy zawijane w sosie chlebowym będą następnym przepisem.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): W roku 1768 zawiązała się konfederacja barska. Jednym z dowódców konfederacji był Kazimierz Pułaski, który pojawia się również jako bohater książki Henryka Rzewuskiego "Pamiątki Soplicy". Książka stała się inspiracją przepisów kulinarnych w kolejny odcinku programu. Innym bohaterem jest Wojciech Wielądko, autor opublikowanej w 1783 roku książki "Kucharz doskonały". Z niej pochodzi przepis na skopowinę w pietruszce. Drugą potrawą prezentowaną przez Łukasza Modelskiego jest sztukamięs.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Tajemniczy francuski arystokrata gościł w Pałacu pod Blachą, a ponieważ jego pobyt się przedłużał, nowy właściciel Łazienek - książę Józef Poniatowski zaprosił go do parkowego Białego Domu. Gościem incognito okazał się francuski następca tronu, czekający na stosowny historyczny moment, aby ów tron objąć. By czekanie się nie dłużyło, gotujemy polsko - francuskie danie Paula Tremo i nowoczesną potrawę M. A. Careme ’ a - kucharza Kongresu Wiedeńskiego.
Czas trwania: 25min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): W kolejnym odcinku programu rozmawiamy o kuchni Wazów. Na dworze Wazów królowała kuchnia hiszpańska. Zarówno pierwszy jak i drugi przepis tego odcinka pochodzi właśnie z tej kuchni. Prowadzący Łukasz Modelski zaprezentuje mięsny kociołek z jajkiem oraz perliczki w marynacie escabeche.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 21 marca 1543 rok to data pierwodruku dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach ciał niebieskich". Droga Mikołaja Kopernika do astronomii była dosyć długa. Doktor praw, ekonomii, był czlowiekiem wielu zawodów. Zajmował się także dyplomacją na dworze swego wuja, biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. W marcu 1506 roku Mikołaj Kopernik towarzyszył wujowi w drodze do Wilna. Po drodze zatrzymali się w Krolewcu. Co wówczas jadano? Jedną z potraw serwowanych przez gospodarza z Królewca była ryba z dobrym sosem, na którą poznamy przepis w tym odcinku. A ponadto poznamy również przepis na leczniczy napój z wina sublimowanego.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): Przy całym zamiłowaniu do Italii i wszystkiego, co włoskie, wzbudzający największe emocje skarb ostatniego Jagiellona pochodził z Północy. "Flandryjskie opony" zwane później "arrasami" były tak cenne, że Senat uznał je za własność Rzeczpospolitej, a nie majątek króla, którym mógłby rozporządzać na wypadek śmierci. Późniejsze losy tapiserii z Flandrii były zresztą nie mniej złożone. Włoska kuchnia dworu Zygmunta Augusta i żydowskie dania spod zamku w Tykocinie.
Czas trwania: 26min. / 2023 / magazynOpis (streszczenie): We wrześniu 1364 roku w Krakowie odbyło się spotkanie europejskich monarchów i książąt. W trakcie spotkania została wydana uczta dla jego uczestników. Organizatorem tego wydarzenia był Mikołaj Wierzynek. Jak opisuje w swoich kronikach Jan Długosz: "przyjął ich wyszukanymi potrawami, nadto każdemu w czasie uczty darował wspaniałe dary". Przepisy na serwowane potrawy pochodziły z książki kucharskiej Guillaume ' a Tirela francuskiego kucharza okresu średniowiecza. Prowadzący program Łukasz Modelski stara się je odtworzyć. Pierwszą potrawą są małe ptaszki, a drugą tarta parmeńska.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 1 lipca 1569 roku na Sejmie w Lublinie została zawarta Unia lubelska - porozumienie pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W kolejnym odcinku programu dowiemy się, jak wyglądały wówczas upodobania kulinarne Polaków. W tym czasie Europą zawładnęły włoskie książki kulinarne, które trafiły również na Wawel i zawładnęłypolskimi kucharzami. Pierwszy przepis pochodzi ze zbiorów włoskiego zakonnika ukrywającego się pod pseudonimem Aleksy Pedemontan, są to lecznicze lizaki Aleksego Pedemontana. Autorem następnego przepisu jest Bartolomeo Scappi i według jego receptury prowadzący program Łukasz Modelski przyrządzi wołowinę duszoną.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 9 kwietnia 1241 roku armia mongolska ciągnąca na Węgry zmierzyła się z wojskami Henryka Pobożnego. Rok 1241 to w Polsce pierwsze tak poważne zetknięcie z kulturą Mongołów. Kuchnia krymska, która dzięki Karaimom i polskimTatarom spopularyzuje się w Królestwie za kilkaset lat, na razie ma charakter całkowicie egzotyczny. Czy kołduny i bielusz - klasyki kuchni tatarskiej mogły pojawić się pod Legnicą w XIII wieku?
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 1 stycznia 1858 roku to data warszawskiej premiery "Halki" Stanisława Moniuszki. W drugiej połowie XIX wieku miasto rozwijało się. Powstawało wiele restauracji i kawiarni. A co wówczas jadano? Najpopularniejszą potrawą była kiełbasa z kapustą. Ten przepis przedstawiamy w kolejnym odcinku programu. Stanisław Moniuszko mieszkający w centrum Warszawy, napotykał podczas wędrówek różne kawiarnie, ale najbardziej cenił sobie zacisze domowe. Był smakoszem herbaty, a do herbaty podawano ciasteczka. Z kolejnego przepisu dowiemy się, jak przyrządzić rogaliki do herbaty.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): program cykliczny
Czas trwania: 26min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): W kolejnym odcinku programu poznamy przepis na flaki przyrządzone według wskazówek ks. Jędrzeja Kitowicza. Przepis znajduje się w książce "Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III". Drugą potrawą jest kiełbasa łyżką jedzona.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 21 kwietnia 1352 roku zmarł Bolesław III Rozrzutny książę legnicko - brzeski i prawny dziedzic korony polskiej. Zmarł celebrując Wielkanoc. W menu wielkanocnym księcia znalazły się kurczaki. W kolejnym odcinku programu przedstawiamy przepis na kurczaka w piwie z jadłospisu Bolesława III. Na dworze książęcym daniem wielkanocnym był również baranek wielkanocny. Przepis pochodzi z czeskiej książki kucharskiej o 100 - 150 lat późniejszej niż śmierć Bolesława III. Nie oznacza to, że przepis jest późniejszy. Baranek po polsku w czeskiej literaturze kulinarnej ma długą tradycję. Kolejnym daniem jest właśnie baranekpo polsku.
Czas trwania: 26min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): W kolejnym odcinku poznamy przepis na jajecznicę po lyońsku według przepisu Marii Ochorowicz - Monatowej oraz na białowieską wereszczakę na żeberkachwieprzowych.
Czas trwania: 26min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 11 lutego 1945 roku odbyła się konferencja jałtańska, znana także jako konferencja krymska. 8.lutego 1945 roku w pałacu na Krymie odbyło się wielkie przyjęcie. Obrady konferencji jałtańskiej miały miejsce w pałacu cesarskim w Liwadii. Przyjęcie, które 8 lutego 1945 roku wydał Stalin, odbyło się w Pałacu Jusupowa, który był ulubionym miejscem wypoczynku Stalina. Na początek przyjęcia podano białą rybę w szampanie. Wśród wielu dań znalazł się również płow, czyli kaukaska odmianapilawu. Przepisy na te potrawy poznamy w tym odcinku programu "W kotle historii".
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 16 września 1658 roku zawarta została w Hadziaczu umowa między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim. W preambule unii czytamy: Na którym miejscu Wielmożny Hetman Zaporoski z wojskiem swym nas, Komisarzów przystojnie i wdzięcznie przyjąwszy i moc zupełną komisarską nam od Jego Królewskiej Mości Pana naszego miłościwego i Stanów Koronnych i Wielkiego Księstwa Litewskiego powagą sejmową daną zważywszy, deklarował się ze wszystkim wojskiem. Jako nie po dobrej woli, ale z musu wojsko zaporoskie, przyciśnione różnemi opresjami, do obrony swojej przystąpiło. Tak, gdy Jego Królewska Mość Pan nasz Miłościwy ojcowskim sercem przepominając wszystkiego, co się w zamieszaniu stało, wzywa do jedności. Nie pogardzając łaską Jego Królewskiej Mości Pańską, dobrotliwego Pana dobroć [clementiją] pokornie przyjmując, do tej familiej przystępują. Potem do spólnej namowy, postanowienia zgody, szczerości i z obopólnej miłości, biorąc za świadectwo strasznych zastępów Boga to, co się stanowi, szczerze prawdziwie i wiecznie ma być trzymano. Postanowienia unii nigdy nie weszły w pełni w życie. Wspominając okoliczności, jakie towarzyszyły podpisaniu ugody hadziackiej, Łukasz Modelski zaprasza na barszcz polski i ukraiński.
Czas trwania: 26min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): Program o tematyce kulinarnej. Treść odcinków wyznaczana jest przez wydarzenia historyczne, które pozwalają na pokazanie różnorodności kuchni. W kolejnym odcinku programu poznamy przepisy z książki "Kuchnia garnizonowa oraz wskazówki tyczące się racjonalnego odżywiania wojska", która ukazała się w 1918 roku. Pierwszym potrawą będzie pot - au - feu, czyli bulion na mięsie. Następne to jedno z najpopularniejszych dań w kuchni polskiej. Przywędrowało do Polski z Błękitną Armią w 1919 roku. Jest to fasolka po bretońsku.
Czas trwania: 26min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): W styczniu 1891 roku Aleksander Bruckner odnalazł i opublikował wiersz "O chlebowym stole" autorstwa Przecława Słoty. Utwór jest najstarszym zabytkiem polskiej poezji świeckiej i jednym z pierwszych tekstów, pod którym podpisał się autor. Na cześć Przecława Słoty jest menu tego odcinka. Na początek aromatyczna gotowana kapusta. Kolejna potrawa pochodzi z książki kucharskiej "Du fait de cuisine" z 1420 roku autorstwa Maistre Chiquarta i jest to wątróbka zasmażana z jajkiem.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 15 września 1463 roku rozegrała się krwawa bitwa morska w Zatoce Świeżej. Nazywana jest ona także bitwą na Zalewie Wiślanym. Z samego rana, w absolutnej ciszy, okręty gdańszczan i elblążan ustawiły się szerokim półksiężycem wokół jednostek krzyżackich. Na rozkaz do ataku, kaprzy ruszyli ze wszystkich stron na krzyżackie okręty. Krzyżacy i ich marynarze byli kompletnie zaskoczeni. Starcie rozpoczęło się od wymiany ognia. Żadna ze stron, poza paroma działami, nie posiadała artylerii pokładowej z prawdziwego zdarzenia, więc w ruch poszły hakownice, samopały, a także kusze i łuki. Najskuteczniejsze okazały się być strzały i bełty owinięte zapalonymi szmatami. Dzięki ich użyciu, marynarze gdańsko - elbląscy podpalili wiele okrętów zakonnych. Starcie to miało istotne znaczenie dla dalszego przebiegu wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim. Flota kaperska Gdańska i Elblągai wojska Królestwa Polskiego posłały na dno znacznie liczniejszą flotę krzyżacką, zmuszając Wielkiego Mistrza do nieprzynoszącej chluby ucieczki do Królewca. Opowiadając o bitwie w Zatoce Świeżej, Łukasz Modelski ugotuje po krzyżacku i królewiecku.
Czas trwania: 25min. / 2022 / magazynOpis (streszczenie): W kolejnym odcinku programu poznamy przepisy z książki Jana Szyttlera "Kucharz dobrze usposobiony", która ukazała się w 1830 roku. Autor czerpał inspiracje zarówno z kuchni francuskiej, jak i polskiej. To książka pełna przepisów, które i dziś doskonale pasują do naszych gustów. Pierwszym daniem będzie zupa gorąca z kasztanów. Następny przepis z tej książki hołduje jego zamiłowaniu do kuchni myśliwskiej, będzie to kaczka w białym sosie.
Czas trwania: 24min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): W kolejnym odcinku prowadzący program Łukasz Modelski zaprezentuje potrawy przyrządzane na lotaryńskim dworze króla Stanisława Leszczyńskigo. Pierwszą potrawą będzie quiche lotaryński, a drugą baba z rumem.
Czas trwania: 26min. / 2021 / magazynOpis (streszczenie): 30 listopada 1567 roku została wydana książka Mikołaja Reja p.t. "Źwierciadło". Utwór powstawał przez wiele lat. Książka zawiera siedem utworów pisarza, najobszerniejsza jest część zatytułowana "Żywot człowieka poczciwego", który zawiera również poradnik prowadzenia gospodarstwa p.t. "Przysmaki domowe niekosztowne". Nawiązując do ówczesnej kuchni, przypominamy przepis na zapiekankę z rzepy. Przepis na drugą potrawę pochodzi z angielskiej książki z 1591 roku "Book of Cookery" i jest to pieczeń wieprzowa.
Czas trwania: 25min. / 2021 / magazynW kotle historii można obejrzeć w programie stacji:
Emisje miały lub będą miały miejsce w: TVP3 Białystok, TVP3 Szczecin, TVP Historia, TVP Wilno
Lista zwiera odnośniki do stron osób związanych z produkcją (aktorzy, reżyser):
Lista zawiera lata, w których powstawała audycja: