W kotle historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Tutaj, w tej sali, chcecie urządzić szczęśliwą przyszłość świata. Brakuje mi chorągwi Polski, za którą walczyliście i która straciła swój kraj. Ja tego nie mogę tolerować. Ja wam zagram hymn Polski. I proszę wstać! No i wstali. Ja im zagrałem hymn polski "Jeszcze Polska nie zginęła powoli", powolutku, z całego serca - wspominał po latach Artur Rubinstein wydarzenia z San Francisco, z budynku opery, z 13 maja 1945 roku. Nie było to jednak wydarzenie operowe, ale polityczne. Trwała konferencja założycielska Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wśród gości konferencji zabrakło jednak delegacji polskiej. Wystąpienie Rubinsteina spotkało się z burzą braw, do których nolens volens zmuszony został nawet członek delegacji sowieckiej, Nikita Chruszczow. Koncertowi Rubinsteina przysłuchiwała się stojąca w kulisach żona, Nela Rubinstein. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią Neli Rubinstein. Przygotuje mazurek z polewą pomarańczową i bigos.

Opis (streszczenie): 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem - podczas toczącej się od 1609 do 1618 roku wojny polsko - rosyjskiej - doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi, dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego, oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła hetmanowi Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. Bitwa pod Kłuszynem to jedno z największych polskich zwycięstw militarnych. Co jadano w okolicy bitwy pod Kłuszynem? O tym opowiada Łukasz Modelski.

Opis (streszczenie): W 1454 roku toruńscy mieszczanie i członkowie Związku Pruskiego wypowiedzieli posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wcześniej, po latach suplik i apeli do władz krzyżackich, torunianie wzięli sprawy w swoje ręce i wynegocjowali z polskim królem warunki przyłączenia Torunia do Korony. Powstanie kompletnie zaskoczyło Krzyżaków i zakończyło się sukcesem. Jego bezpośrednim następstwem była wojna trzynastoletnia, zakończona korzystnym dla Korony pokojem. Gotujemy po krzyżacku i po pałucku.

Opis (streszczenie): 16 listopada 1414 roku w Konstancji rozpoczął obrady sobór powszechny Kościoła katolickiego. Trwający do 1418 roku sobór był największym oficjalnym zgromadzeniem w dziejach średniowiecznej Europy. Jego głównym zadaniem było zakończenie wielkiej schizmy zachodniej. W obradach uczestniczyła także licząca niemal dwieście osób delegacja polska. Na jej czele stali arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba, rycerz Zawisza Czarny z Garbowa i rektor Akademii Krakowskiej, prawnik Paweł Włodkowic. Uczestniczył on w obradach przez cały czas trwania soboru. Bronił sprawy polskiej przeciw Krzyżakom. O dobre imię króla Władysława Jagiełły upomniał się podczas obrad w Konstancji także uczestnik bitwy pod Grunwaldem, Zawisza Czarny. Uzyskał od papieża Marcina V potępienie paszkwilu na Polskę napisanego za podpowiedzią krzyżacką przez zakonnika Jana Falkenberga i rozpowszechnianego podczas obrad. Zawisza deklarował przed papieżem, że króla Polski będzie bronił gębą i ręką. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią soboru w Konstancji.

Opis (streszczenie): Uwielbiany przez warszawian pamiętających jego rolę w wojnie z bolszewikami, generał Charles de Gaulle zawitał nad Wisłę w 1967 r. On był kończącym służbę prezydentem ze spadającym poparciem, Polska była satelickim krajem Sowietów w nowych granicach, a jego władze potrzebowały dyplomatycznego wzmocnienia, Polacy zaś chcieli zobaczyć jakiegoś prawdziwego męża stanu. Ta wizyta wszystkim była na rękę. Nie zardzewiała stara polska miłość do de Gaulle’a, ani miłość de Gaulle’a do pączków od Bliklego.

Opis (streszczenie): Być może, gdyby nie Płowce, nie byłoby Grunwaldu. Okazało się, że Krzyżaków daje się pokonać w polu, nie tylko podczas wojny szarpanej. Dla tych ostatnich również był to wstrząs. Wycofali się do Torunia, by jak mieli w zwyczaju korzystać z najlepszych dokonań ówczesnej kuchni. Słynęli zarówno z odległych importów, jak i toruńskiego wina. Przy okazji Płowców spotkanie z kuchnią wykwintną XIV wieku.

Opis (streszczenie): 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu zawiązana została konfederacja przeciwko Konstytucji 3 maja. Jednak dla zachowania pozorów ogłoszono ją 19 maja 1792 r. w przygranicznym mieście Targowica. Dzień wcześniej granice Rzeczypospolitej przekroczyła licząca prawie 100 tys. żołnierzy armia rosyjska. Wojska Katarzyny II wkroczyły do Polski pod hasłami "obrony zagrożonej wolności" i "przyjacielskiej sąsiedzkiej pomocy". Rozpoczęła się wojna w obronie Konstytucji. Jedna z bitew rozegrała się 18 czerwca pod Zieleńcami. Oddziałami koronnymi dowodził królewski bratanek książę Józef Poniatowski, zwany Pepi. Jednym z dowódców był także Tadeusz Kościuszko. To po tej zwycięskiej batalii, za męstwo okazane na polu walki, król Stanisław August Poniatowski po raz pierwszy uhonorował żołnierzy orderem z dewizą "Cnocie wojennej", czyli "Virtuti Militari". Pierwszym nagrodzonym był książę Józef Poniatowski. Bitwa pod Zieleńcami była niewątpliwie ważnym zwycięstwem w historii nie tylko tej wojny. "Od czasów Jana III oto jest pierwsza wstępna bitwa, którą wygrali Polacy bez niczyjej pomocy" - napisał w liście król do swojego bratanka. Jednakże zaproszony do obozu zwycięzców król wymówił się od podróży następującymi słowami: "Czyliż będę miał w obozie wygodę i kuchnię przyzwoitą? Jaką kuchnię preferował książę Pepi? Podobno codziennie jadał szpinak. Co jeszcze gościło na stołach tego wytrawnego żołnierza?

Opis (streszczenie): Staranna reżyseria, niewyobrażalny przepych, niekończące się zmiany strojów, zupełnie nowy ceremoniał. Zarówno wyścig Augusta II po koronę, jak i oprawa koronacji nie miały precedensu. Dzięki świadectwom oniemiałych kronikarzy, wiemy o uroczystościach wszystko - od barw, kolejnych zmian strojów po menu uczty królewskiej i ogólnodostępnego poczęstunku dla gawiedzi. Wykwintne cukry i faszerowane mięsa.

Opis (streszczenie): Zarówno współczesny wydarzeniom Thietmar z Merseburga, jak i piszący później Anonim zwany Gallem są zgodni co do tego, że Bolesław Chrobry przyjął Ottona III co najmniej po królewsku. Wspaniałości przygotowane przez księcia na cześć cesarza podobno nie miały sobie równych. Żaden z kronikarzy jednak nie uznał za stosowne opisać menu cesarsko - książęcych uczt. Czy górę wziął trwający właśnie Wielki Post, czy dworski ceremoniał? Jak mogła wyglądać dyplomacja kulinarna w roku 1000? Szukamy możliwych dań przy niedostatku źródeł.

Opis (streszczenie): Wynalazek lampy naftowej zmienił Europę. Galicyjski farmaceuta rozświetlił domy, ulice i sale operacyjne. A to był tylko początek naftowego imperium Ignacego Łukasiewicza, budowniczego pierwszych na świecie kopalni i rafinerii ropy naftowej i mentora amerykańskich nafciarzy. Między kuchnią galicyjską a amerykańską.

Opis (streszczenie): Miasto zawieszone między triumfalnymi zwycięstwami nad Rosją, starym porządkiem reprezentowanym przez biernego króla nieopuszczającego zamku, a prawdziwie rewolucyjnym wrzeniem. Szubienice na ulicach to warszawska odpowiedź na paryską gilotynę, a lud chce decydować sam. Insurekcja Warszawska, najbardziej spektakularne zwycięstwo Powstania Kościuszkowskiego, miała twarz szewca Jana Kilińskiego. Kuchnia rozpięta między starym a nowym porządkiem.

Opis (streszczenie): To powieści przyniosły Sienkiewiczowi Nobla, ale nie byłoby ich, gdyby nie reportaże. Oferty powieści w odcinkach pisanych do warszawskich gazet, zapewne nie pojawiłyby się, gdyby nie fascynująca publiczność afrykańska podróż autora. I w Afryce, i w Ameryce Sienkiewicz uprawiał niestarzejącą się literaturę faktu. Jako uważny reporter, nie zapominał też o lokalnej kuchni.

Opis (streszczenie): 6 października 1674 roku w Krakowie wydany został zbiór utworów Wespazjana Kochowskiego zatytułowany "Niepróżnującepróżnowanie". To kilkaset utworów, podzielonych na cztery księgi liryków, jedną księgę epod i dwie księgi epigramatów. Zabłysnął w nim bogactwem tematów, uczuć, środków stylistycznych i form wersyfikacyjnych. Zagrzewał rodaków do walki, chwalił życie na wsi i swoje rodzinne strony. Dziękował za opiekę niebiosom, ale również żartował z codziennego życia. Delektując się poezją Kochowskiego, warto też przypomnieć, co wówczas się jadało. O tym w programie Łukasza Modelskiego.

Opis (streszczenie): Mit Dzikiego Zachodu jako ziemi nowych perspektyw przyciągał nie tylko Amerykanów. Teksas był ulubionym celem emigracji Polaków z Górnego Śląska. W XIX wieku, na pograniczu amerykańsko - meksykańskim, zakładali osady, które istnieją do dziś. I czasy, i okolica, i przybysze do spokojnych nie należeli. Mimo świętych patronek śląskich miast w Ameryce, trudno mówić tam o świętym spokoju. Dania śląskie i z kuchni pogranicza.

Opis (streszczenie): "Nic nowego" zwykło się skrótowo mówić o dokumencie uchwalonym w Radomiu w 1505 roku. Tymczasem sam akt prawny, całkowicie niemal ograniczający władzę królewską i dopuszczający do podejmowania decyzji Izbę Poselską, nie tylko Senat, był przełomowy. Włączony do tzw. Statutu Łaskiego wszedł w skład pierwszej polskiej konstytucji. W programie kuchnia dla senatorów i szlachciców mniej zamożnych.

Opis (streszczenie): W roku 1645 w toruńskim ratuszu zorganizowano "Colloquium charitativum", czyli "pełną miłości rozmowę" pomiędzy teologami luterańskimi, kalwińskimi i katolickimi. Sympozjum, podzielone na 36 sesji, miało służyć dyskusji ekumenicznej, przede wszystkim jednak - utrzymaniu pokoju religijnego w Rzeczpospolitej. Spotkanie poparli król i prymas, miało ono znaczenie porównywalne z wcześniejszą o niemal 70 lat konfederacją warszawską, a państwo polsko - litewskie uniknęło wojen religijnych rozlewających się po Europie. Modna kuchnia międzynarodowa i kuchnia lokalna o protestanckich korzeniach.

Opis (streszczenie): 21 marca 1522 roku Mikołaj Kopernik na Sejmiku Generalnym Prus Królewskich wygłosił traktat o monecie. Chodziło o unifikację systemu monetarnego Prus Królewskich i Korony. Przy okazji najsłynniejszy polski ekonomista stworzył jedno z praw do dziś obowiązujących w tej dziedzinie nauki. Kuchnia kujawska i krzyżacka.

Opis (streszczenie): Król Zygmunt August umierał długo i boleśnie. W tym czasie dworzanie i słudzy kradli, co się da. Myśliwski dwór ostatniego Jagiellona w ukochanym Knyszynie był świadkiem scen wywołujących grozę. Na pożegnanie króla - kuchnia jagiellońska, dla uczczenia Knyszyna - żydowska.

Opis (streszczenie): W lipcu 1569 roku na zamek królewski w Lublinie zjechał książę pruski Albrecht II Fryderyk Hohenzollern. 19 lipca, w obecności szlachty Korony i Litwy, złożył hołd królowi Zygmuntowi II Augustowi. Wydarzenie miało imponującą oprawę na obecnym placu Litewskim ustawiono okazały majestat, czyli tron. Zasiadł na nim król Zygmunt II August, odziany w kosztowne szaty, w koronie na głowie, z berłem i złotym jabłkiem w dłoniach. Zebrali się tam duchowni i świeccy dostojnicy Korony i Litwy, rycerstwo oraz rzesze gawiedzi lubelskiej. Ceremonia wzorowana była na krakowskiej z 1525 roku. Albrecht ukląkł i z chorągwią w ręku wyrecytował rotę przysięgi lennej. Wydarzenie to opisał Jan Kochanowski w wierszu "Proporzec albo Hołd Pruski". Istnieje przypuszczenie, że utwór ten ukazał się już w roku 1569. Jednak tego wydania nie odnaleziono. Zachowało się zaś wydanie z roku 1587. Trzy lata wcześniej ukazały się Fraszki, Księgi trzecie, a wśród nich utwór "Do poetów". Tu Kochanowski wspomina o szołdrze, czyli wędzonej szynce i wonnych śliwach. Jak przygotować szołdrę i inne dania? O tym w programie Łukasza Modelskiego.

Opis (streszczenie): 3 maja 1952 roku w Monachium swoją działalność zainaugurowała rozgłośnia polska Radia Wolna Europa. O godzinie 11.00 w eterze rozległy się pierwsze takty "Majowego mazurka" i głos spikera: "Mówi Radio Wolna Europa. Głos wolnej Polski". Pierwszy przemówił prezes Komitetu Wolnej Europy adm. Harold Miller. Po nim głos zabrał pierwszy dyrektor rozgłośni, kurier i emisariusz KomendyGłównej Armii Krajowej i Rządu RP na uchodźstwie Jan Nowak - Jeziorański. "Będziemy mówili wam prawdę o wypadkach rozgrywających się w świecie, którą sowiecki reżim chce przed wami ukryć, by zabić w was resztki nadziei" - mówił wówczas Jan Nowak - Jeziorański. W latach PRL radio Wolna Europa było jednym z najważniejszych źródeł wiadomości dla milionów Polaków. Program był nadawany kilkanaście godzin na dobę, a audycje były kilkakrotnie powtarzane. Tym samym, pomimo zagłuszania, skutecznie łamany był komunistyczny monopol informacyjny. Do 1989 roku rozgłośnia walczyła z propagandą i sowietyzacją Polski. Dostarczając Polakom informacji na temat wydarzeń w kraju i na świecie, podtrzymywała moralny opór i wiarę w odzyskanie niepodległości. Niejednokrotniew bardzo istotny sposób wpływała na wydarzenia polityczne w Polsce. Przez cały okres swojego istnienia starała się wspieraćw kraju opozycję demokratyczną. Na spotkanie spotkanie z monachijskim menu Radia Wolna Europa zaprasza Łukasz Modelski.

Opis (streszczenie): program cykliczny

Opis (streszczenie): 15 września 1463 roku rozegrała się krwawa bitwa morska w Zatoce Świeżej. Nazywana jest ona także bitwą na Zalewie Wiślanym. Z samego rana, w absolutnej ciszy, okręty gdańszczan i elblążan ustawiły się szerokim półksiężycem wokół jednostek krzyżackich. Na rozkaz do ataku, kaprzy ruszyli ze wszystkich stron na krzyżackie okręty. Krzyżacy i ich marynarze byli kompletnie zaskoczeni. Starcie rozpoczęło się od wymiany ognia. Żadna ze stron, poza paroma działami, nie posiadała artylerii pokładowej z prawdziwego zdarzenia, więc w ruch poszły hakownice, samopały, a także kusze i łuki. Najskuteczniejsze okazały się być strzały i bełty owinięte zapalonymi szmatami. Dzięki ich użyciu, marynarze gdańsko - elbląscy podpalili wiele okrętów zakonnych. Starcie to miało istotne znaczenie dla dalszego przebiegu wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim. Flota kaperska Gdańska i Elblągai wojska Królestwa Polskiego posłały na dno znacznie liczniejszą flotę krzyżacką, zmuszając Wielkiego Mistrza do nieprzynoszącej chluby ucieczki do Królewca. Opowiadając o bitwie w Zatoce Świeżej, Łukasz Modelski ugotuje po krzyżacku i królewiecku.

Opis (streszczenie): 31 maja 1906 roku miał miejsce zamach na króla Hiszpanii Alfonsa XIII. Jak informowała prasa, w chwili gdy przejeżdżał powóz wiozący króla i królową, ręka przestępcy rzuciła bombę z dynamitem. Król, gdy bomba wybuchła, spowijając samochód dymem i krwawym pyłem, objął i ucałował młodą pannę młodą, w sposób żywiołowy i naturalny. To, co jest smutne, co jest bolesne, co sprawia, że wszyscy uczciwi ludzie drżą z przerażenia i oburzenia, to rzesze ofiar, które padły na Calle Mayor pod wpływem ogromnego impulsu, jakim była śmiertelna eksplozja. Wiele kobiet bez mężów, wiele dzieci bez ojców, wiele domów pogrążonych w żałobie? Jest to dzieło tej nikczemnej rasy zwyrodnialców, którzy żyją dla nienawiści, dla kłamliwych teorii, które rzekomo opierają się na miłości; tego tłumu szaleńców, którzy każą myśleć o krwawych eksterminacjach. Alfons XIII z zamachu bombowego wyszedł bez szwanku. Jest bardzo prawdopodobne, że życie ocaliła mu specjalna kamizelka, którą dwór w Madrycie zakupił od polskiego wynalazcy Jana Szczepanika. W dowód wdzięczności za ochronę królewskiego życia został on odznaczony orderem Izabeli Katolickiej. Nie było to znów takie dziwne, bo Szczepanik był niezwykle znanym na świecie wynalazcą. Wspominając triumf Szczepanika, Łukasz Modelski ugotuje po madrycku i po galicyjsku.

Opis (streszczenie): 16 września 1658 roku zawarta została w Hadziaczu umowa między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim. W preambule unii czytamy: Na którym miejscu Wielmożny Hetman Zaporoski z wojskiem swym nas, Komisarzów przystojnie i wdzięcznie przyjąwszy i moc zupełną komisarską nam od Jego Królewskiej Mości Pana naszego miłościwego i Stanów Koronnych i Wielkiego Księstwa Litewskiego powagą sejmową daną zważywszy, deklarował się ze wszystkim wojskiem. Jako nie po dobrej woli, ale z musu wojsko zaporoskie, przyciśnione różnemi opresjami, do obrony swojej przystąpiło. Tak, gdy Jego Królewska Mość Pan nasz Miłościwy ojcowskim sercem przepominając wszystkiego, co się w zamieszaniu stało, wzywa do jedności. Nie pogardzając łaską Jego Królewskiej Mości Pańską, dobrotliwego Pana dobroć [clementiją] pokornie przyjmując, do tej familiej przystępują. Potem do spólnej namowy, postanowienia zgody, szczerości i z obopólnej miłości, biorąc za świadectwo strasznych zastępów Boga to, co się stanowi, szczerze prawdziwie i wiecznie ma być trzymano. Postanowienia unii nigdy nie weszły w pełni w życie. Wspominając okoliczności, jakie towarzyszyły podpisaniu ugody hadziackiej, Łukasz Modelski zaprasza na barszcz polski i ukraiński.

Opis (streszczenie): W 1694 roku pod Hodowem spotkały się wojska polskie i tureckie. Bitwa zakończyła się wygraną strony polskiej, dzięki skutecznej obronie husarii, pomimo stosunku sił wynoszącego w przybliżeniu 100:1. Około 40 tys. Tatarów stanęło przeciwko 400 Polakom. Ze względu na proporcje sił, przez wielu bitwa ta nazywana jest polskimi Termopilami. Oddziały Zahorowskiego i Tyszkowskiego zetknęły się ze strażą przednią liczącą około 500 - 600 jeźdźców, wówczas do niewoli miał trafić dowodzący jednym z oddziałów, Tyszkowski. Orientując się w sytuacji, Polacy cofnęli się do Hodowa, gdzie mogli liczyć na skuteczną obronę. Chłopi we wsi często odwiedzanej przez zagony tatarskie mieli przygotowane środki do obrony - kobylice, a oprócz tego użyto jako osłony płotów, dylów, stołów, drzwi czy nawet beczek z chłopskich chałup. Innym atutem Hodowa było to, że z jednej strony znajdował się staw, co ograniczało pole ruchu atakujących. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią obozu wojskowego z XVII wieku.

Opis (streszczenie): 14 kwietnia 1900 r. w Paryżu otwarta została Międzynarodowa Wystawa Powszechna. Co ciekawe, zdecydowano się na to mimo nieukończenia prac budowlanych. Wystawa miała być swoistym bilansem odchodzącego w przeszłość XIX wieku. Trwała do 12 listopada 1900 r. Na powierzchni 120 hektarów w Paryżu i 110 hektarów w Vincennes prezentowano osiągnięcia kolei żelaznej, ogrodnictwa, zawody sportowe i pokaz automobili. Na zwiedzających, a było ich grubo ponad 50 milionów, czekały atrakcje przygotowane przez 58 krajów, które zaprezentowały swoje osiągnięcia w 18 grupach tematycznych i w 121 kategoriach. W Paryżu uhonorowano także Polaków, mimo że nie mogli reprezentować wówczas Polski. Złotym medalem uhonorowano Józefa Mehoffera i Feliksa Stanisława Jasińskiego. Srebrne medale otrzymali: Julian Fałat, Jacek Malczewski, Józef Pankiewicz i Leon Wyczółkowski. Przygotowane atrakcje miały zachwycić odwiedzających. Paryż rzeczywiście stał się stolicą świata. Ale najbardziej chyba spektakularnym wydarzeniem w czasie trwania wystawy był zorganizowany 22 września 1900 r. przez prezydenta Francji pamiętny bankiet merów. Łukasz Modelski gotuje niektóre z dań, jakie zostały podane na tym bankiecie.

Opis (streszczenie): W tym odcinku programu Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, przypomni dzieje Powstania Wielkopolskiego i odtworzy wielkopolskie potrawy z dziewiętnastowiecznej oryginalnej książki kucharskiej: "Wielkopolski kucharz: 600 praktycznych przepisów kucharskich z własnego doświadczenia jako to: przepisy smacznych a tanich potraw, smażenia konfitur, przysmaków i ciast, przyrządzania lodów, kremów, galaret, deserów, konserwów i wędlin oraz sekreta gospodarskie etc". Nie będzie stereotypowych pyrów, czyli ziemniaków. Przepisy na szparagi w oryginalnym sosie i duszonego szczupaka z chrzanem oddają esencję wielkopolskiego charakteru, podobnie jak jedyne zwycięskie powstanie w walce o Niepodległą, które wybuchło 28 grudnia 1918 roku w Poznaniu.

Opis (streszczenie): Granica z Rumunią była jedyną granicą, o którą po odzyskaniu niepodległości Polska nie musiała toczyć krwawych bojów. Prace związane z wytyczeniem i oznakowaniem jej w terenie zakończono latem 1929 roku. Granica rozpoczynała się od trójstyku polsko - czechosłowacko - rumuńskiego, położonego na szczycie góry Stóg (Stoh) w Karpatach Marmaroskich. Dalej podążała na południowy wschód grzbietem Gór Czywczyńskich aż do źródeł Białego Czeremoszu. Od tego miejsca granica skręcała na północ i wiodąc doliną Czeremoszu, dochodziła do jego ujścia do Prutu. Potem wędrowała na północ, wprost do Dniestru. Trójstyk polsko - rumuńsko - radziecki, będący ostatnim punktem granicy polsko - rumuńskiej, znajdował się u ujścia Zbruczu do Dniestru. 255 z 349 km biegło wzdłuż potoków i rzek. Stąd szum Prutu, Czeremoszu w śpiewanej do dziś piosence, niemijająca popularność cyklu książek "Na wysokiej połoninie" Stanisława Vincenza, który dla Huculszczyzny był tym, kim Tetmajer dla Podhala, i huculskie tradycje kulinarne, które są tematem tego odcinka programu. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich" i "Kuchnia dwudziestolecia" przyrządzi banusz, ze śmietany z owczego mleka i kukurydzy, znany jako huculska mamałyga, i pstraga duszonego w śmietanie.

Opis (streszczenie): Założona w 1825 roku kawiarnia była z początku miejscem rozrywki, potem klubem dyskusyjnym, wreszcie gniazdem rewolucji. Pod przywództwem Joachima Lelewela zbierali się tu młodzi i zbuntowani: Maurycy Mochnacki, Fryderyk Chopin, Seweryn Goszczyński, Ludwik Nabielak czy Piotr Wysocki, którzy przemawiali pod miniaturką gilotyny. Kawiarnię zamknęły władze powstańcze. Za radykalizm i wzywanie do samosądów. Nim to nastąpiło, coś jednak musiano tam podawać. Przyglądamy się kawiarnianym daniom z epoki.

Opis (streszczenie): Lucjan Rydel był obrażony za to, jak została opisana jego żona. Za to Włodzimierz Tetmajer nie krył podziwu: Jak Archanioł, zatknął pan chorągiew z napisanym na niej hasłem miłości Ojczyzny i wielkiej, nieśmiertelnej sztuki - pisał do Stanisława Wyspiańskiego po premierze "Wesela". Dramatu, który w każdym kolejnym pokoleniu budził emocje i refleksje, a krytycy i historycy literatury zęby na nim połamali, bo kryje w sobie bez liku możliwych interpretacji i zagadek. Choć na pozór sprawa jest prosta. Stanisław Wyspiański uczestniczył w bronowickim weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, pięknej chłopki, nawiasem mówiąc siostry żony Włodzimierza Tetmajera i tak to się zaczęło. Jak wesele to wesele, trza być w butach - jak pisał Wyspiański - ale i stoły uginać się muszą. Jakie było menu bronowickiego wesela? O tym annały milczą, a w tym odcinku programu zagadkę stara się rozwikłać Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia". Łukasz Modelski idzie tropem jadłospisów z galicyjskich wesel początku XX wieku. Kuchni chłopskiej, ale bogatej. Będą więc przepisy na sztukę mięsa z wieprzowiny (szynki) i zupę kminkową.

Opis (streszczenie): W lipcu 1246 r. dwaj franciszkanie legat papieski Włoch Carpini i tłumacz z Wrocławia Benedykt Polak stanęli przed obliczem wielkiego chana. Był to pierwszy kontakt z imperium Mongołów, na długo przed wyprawą Marco Polo, która przypadła dopiero w czasach panowania następnego władcy. Z tej wyprawy franciszkanie przywieźli nie tylko list chana do papieża, lecz także zaskakujące wieści o smakach i obyczajach panujących w imperium mongolskim. Choć Benedykt Polak jest mniej znany niż Marco Polo, to spisana przez niego "Historia Tatarów" (Historia Tartarorum) jest uznawana przez historyków za bardziej rzetelną niż "Opisanie świata" Marco Polo. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, przypomni tradycyjne smaki kuchni mongolskiej, gotując cujwan składający się z rosołu, ciasta i mięsa.