Okrasa łamie przepisy godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Karol Okrasa kontynuuje poszukiwania polskiego smaku. A kiedy już ten smak odnajduje, ze smakiem i pożytkiem dla konserwatywnej polskiej widowni, próbuje go przełamać. Bo wbrew powszechnym wyobrażeniom polska kuchnia to nie tylko pierogi i schabowy. Mamy wielowiekową tradycje podawania ryb, szczególnie słodkowodnych, a polskie mięsa i wędliny biją jakością większość europejskiej produkcji. Od 1989 roku w najdalszych zakątkach Polski wytwarza się smakowite produkty warte zaprezentowania szerokiej widowni. Cudze chwalicie, swego nie znacie!Tym razem Karol Okrasa uda się w okolice Golubia-Dobrzynia. To na te tereny ponad sto lat temu weszła armia generała Józefa Hallera wyzwalając po ponad stuletniej niewoli pierwsze miasto na Pomorzu. Ale żołnierze armii generała Hallera przynieśli ze sobą nie tylko wolność, ale również niewielką książeczkę, zawierającą kulinarne przepisy dla wojska formującego się w 1918 roku we Francji. Nie lada wyzwaniem było w niej dopasowanie lokalnie dostępnych, francuskich produktów, do potraw i gustów polskich żołnierzy na obczyźnie. Karol wraz z prof. Jarosławem Dumanowskim opowiedzą nam o wybranych recepturach, a nasz kucharz postara się je odtworzyć, oczywiście łamiąc swoim zwyczajem wyjściowe przepisy. Zobaczymy: żołnierską zupę chlebową, potrawkę z dorsza oraz potrawę nawiązującą z jednej strony do alzackiej potrawy choucroute, z drugiej strony do polskiego bigosu, czyli duszoną kapustę z kaczymi żołądkami.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa wyrusza na Podlasie i zaprasza widzów na kulinarną opowieść o podlaskich pierogach z serem. Amatorzy pierogów, którzy dziś na Podlasiu chętnie sięgają po pierogi z serem i ziemniakami, czyli tzw. ruskie, po pierogi z serem i kaszą gryczaną czy z serem i miętą, nie zdają sobie sprawy, że tradycja robienia pierogów z serem w tym regionie liczy ponad trzysta lat i jest dobrze udokumentowana. Otóż w rękopiśmiennej księdze kucharskiej z końca XVII wieku pochodzącej z dworu Radziwiłłów w Nieświeżu i Białej Podlaskiej znajdziemy kilka ciekawych przepisów na pierogi z serem. Te dawne przepisy ze staropolskiej kuchni staną się punktem wyjścia dla Okrasy do przygotowania ciekawych potraw. Na początku Karol pokaże, jak zrobić dobre ciasto na pierogi z dodatkiem mleka i masła, tak by było miękkie i delikatne. Zademonstruje także inne rodzaje ciasta oraz różne farsze do pierogów, wszystkie oczywiście przygotowane na bazie różnych serów.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol wyruszy na zielone łąki nad Wisłą do kwitnącego sadu. Kiedy kończy się zima, pola i lasy zielenieją, wszyscy mamy ochotę, aby także nasze talerze były jak najbardziej zielone. Co ważne, Karol pokaże widzom nowe ekologiczne nowalijki, które zaczęły pojawiać się na rynku. Ekologiczne, czyli uprawiane bez nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, zielone roślinki są ciekawą propozycją na nasz stół. Kolejną ciekawostką jest fakt, że producenci takich ziół, warzyw i owoców czynią starania, aby także opakowania takich produktów były w pełni biodegradowalne, czyli żeby nie zanieczyszczały środowiska. Opowieść o tych wszystkich nowościach w produkcji żywności ekologicznej będzie tylko tłem do przygotowania przez Karola ciekawych potraw. Karol zaprezentuje trzy propozycje. 1/ Kurczak z młodą botwinką; 2/ Ryba w zielonym sosie; 3/ Wiosenna zupa, pełna kolorowych warzyw i nowalijek.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa wyrusza nad jezioro Szeląg Mały na Mazurach, aby opowiedzieć widzom o dawnej kuchni tego regionu. Przeciętny Polak, wymieniając jednym tchem geograficzną nazwę Warmia i Mazury, na ogół ma trudności z wyodrębnieniem obu tych regionów. Kiedy w 1935 roku polski pisarz Melchior Wańkowicz podróżował wraz z córką kajakiem po tym terenie, co opisał w książce "Na tropach smętka", kraina ta była częścią niemieckich Prus Wschodnich. Mieszkańców tych ziem, czyli Warmiaków i Mazurów, dzieliło przede wszystkim wyznanie. Warmia była katolicka, Mazury zaś protestanckie. To oczywiście powodowało różnice w kuchni. Protestanci nie przestrzegają postu i Wańkowicz był lekko zdziwiony, gdy mówiący po polsku mazurski gospodarz częstował go w piątek szynką, w dodatku przyrządzoną na słodko w miodzie z korzeniami. Biedni Mazurzy i Warmiacy wykorzystywali maksymalnie wszystko to, co dała im za darmo hojna przyroda. Pełne ryb jeziora i rzeki, obfitujące w zwierzynę, grzyby, jagody i inne dary lasy zapewniały im produkty świeże i najwyższej jakości. Kulinarna tradycja mieszkańców Prus Wschodnich, na przemian germanizowanych i polonizowanych, wywodzi się z kuchni niemieckiej i polskiej z domieszką kuchni litewskiej. Spuścizną niemiecką jest zamiłowanie do słodko-kwaśnego smaku potraw, różnego rodzaju klusek, kiełbas, liczne potrawy z mięsa, ziemniaków i kapusty. Niemieckie jest chłopskie śniadanie, czyli omlet na smażonych ziemniakach, obficie posypany siekanym szczypiorkiem i pieczeń wołowa polana sosem z jałowca. Popularnym daniem w Prusach Wschodnich były klopsiki królewieckie, robione z mielonej cielęciny z niewielkim dodatkiem mięsa wołowego i wieprzowego z dodatkiem sardeli, czyli anchois. A podawane były w sosie z kwaśnej śmietany i kaparów. Popularne też były potrawy z gęsiny. Dziś też w mazurskiej kuchni pojawiły się ślimaki, za sprawą coraz liczniejszych hodowli. Karol przygotuje kilka potraw nawiązujących do kulinarnej tradycji Mazur zachodnich. Proponowane dania: 1/ Klopsy królewieckie z kaparowym sosem, ale przyrządzone ze szczupaka; 2/ Gulasz z żołądków gęsich; 3/ Ślimaki zapiekane z kapustą i grzybami.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zabierze widzów do Kruszynian na Podlasiu. To jeden z ostatnich rejonów, gdzie do dziś żyją polscy Tatarzy. Znajduje się tu meczet i cmentarz muzułmański uznane jako pomnik historii Polski. Bo Tatarzy są w Kruszynianach od ponad 300 lat, od czasów panowania króla Jana III Sobieskiego. Od tego momentu wzięli udział we wszystkich wojnach, dzielnie broniąc Rzeczpospolitej. I choć żenili się z Polkami, wiernie trzymali się swej wiary i tradycji kulinarnych. Jak sami mówią: "Tatar może sobie wziąć za żonę Polkę katoliczkę, to jest jeden warunek - musi ona umieć przyrządzić tatarskie kołduny". A jakie ciekawe przysmaki można znaleźć w tatarskim kociołku? O tym opowie Karol Okrasa. Karol zaprezentuje trzy propozycje, inspirowane tatarską kuchnią: 1/ Baranina duszona z kiszoną kapustą; 2/ Tatarskie kołduny, oczywiście w wedle złamanego przez Karola przepisu. 3/ Tatarska zapiekanka.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na gotowanie na ognisku. W dzisiejszych czasach, gdy nawet w domach mamy do dyspozycji niezwykle wyrafinowane kuchnie gazowe, elektryczne, indukcyjne, piekarniki z funkcjami termoobiegu, pary czy grilla, trudno nam sobie wyobrazić, że do początku XIX wieku w Polsce gotowano na żywym ogniu. I to niezależnie czy przygotowywano strawę w skromnej wiejskiej chałupie czy wielkiej dworskiej kuchni. Na mniejszych lub większych paleniskach rozpalano ogień, ustawiano na trójnogach nierzadko ceramiczne lub metalowe garnki i patelnie. W takich warunkach dawni kuchmistrzowe potrafili gotować nieraz bardzo wymagające dania. Współcześni szefowie kuchni wykonują takie w zaawansowanych technicznie urządzeniach kuchennych. A co przygotuje na żywym ogniu, stosując dawne metody gotowania, nasz kucharz? Na pewno będzie "quiche", pochodzący z kuchni francuskiej rodzaj placka składającego się ze słonego półkruchego ciasta i wytrawnego nadzienia zalanego jajeczno - śmietanową masą. Samo nadzienie może zawierać różne gatunki mięsa, ryb, sera i warzyw, a także zioła i przyprawy. Najsłynniejszym plackiem tego typu jest wywodzący się z Lotaryngii quiche lorraine, z szynką lub boczkiem oraz pikantnym serem. Karol przyrządzi także na ognisku suflet, przygotowywany z utartych z cukrem lub z masłem żółtek jaj oraz piany ubitej z białek. To danie wymaga wysokiej temperatury pieczenia, zapewniającej szybki wzrost objętości i ścinanie białka. Suflety od wieków były sprawdzianem kunsztu kucharza, bowiem najmniejszy błąd powodował kurczenie się i opadanie masy. Jak nasz kucharz poradzi sobie z sufletem i innym daniami z żywego ognia?Propozycje dań: 1/ Quiche wegetariański z zielonym groszkiem, suszonymi pomidorami i twarogiem; 2/ Grzybowy makaron ze skwarkami z boczku i ziemnym twarogiem; 3/ Suflet z kaszą jaglaną gotowaną na mleku z cynamonem.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza na dania z twarogiem. Okazją do przedstawieniai złamania kolejnych przepisów będzie wyprawa do Hajnówki na obrzeżach Puszczy Białowieskiej, gdzie w lokalnej Spółdzielni mleczarskiej produkuje się doskonałe twarogi tradycyjną metodą. Jakie potrawy można wyczarować z twarogu? Pierwszą potrawą będą pierogi z serem, ale także kaszą gryczaną i miętą. Drugie danie to zapiekanka z mielonej jagnięciny, z kaszą gryczaną, serem dojrzewającym, warzywami, sosem grzybowym, posypana pokruszonym twarogiem. A trzecia potrawa to pieczony halibut z selerem podany na sałatce z kaszy gryczanej, świeżegoogórka i twarogu.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na opowieść o dorszu w górach. Temat wydaje się paradoksalny, bo cóż wspólnego ma w naszym kraju morska ryba z położonymi prawie 600 kilometrów od wybrzeża górami. Kryje się w tym jednak pewna kulinarna ciekawostka. Otóż obecnie możemy bez problemu dostać świeże ryby morskie na terenie całego kraju. Ale jeszcze sto i więcej lat temu na południu Polski świeży dorsz był produktem kompletnie nieznanym, natomiast doskonale znano dorsza solonego i suszonego, zwanego sztokfiszem. Zupełnie odwrotnie niż dziś, gdy mało kto wie, co to jest i jak wygląda sztokfisz. Już w XVII wieku mistrz Stanisław Czerniecki w swojej książce "Compendium ferculorum" opisał dokładnie, jak sztokfisza przygotować i co z niego można przyrządzić. Jeszcze w przedwojennych książkach kucharskich taki suszony dorsz często występował w rodzimych przepisach. Obecnie jest zupełnie zapomniany, co najwyżej polscy turyści mogą na niego trafić w potrawach kuchni portugalskiej, włoskiej, francuskiej czy skandynawskiej, skąd zresztą sztokfisz pochodzi. Dlatego Karol postanowił przybliżyć widzom różne formy poczciwego dorsza - świeżego, wędzonego i solonego, w daniach inspirowanych beskidzką tradycją kulinarną. Pierwszą propozycją będą kawałki dorsza zapieczone w cieście naleśnikowym z kapustą kiszoną i porem. Drugą będzie bigos z ziemniakami, cebulą, wędzonym boczkiem i solonym dorszem. A trzecią - omlet z ziemniakami i wędzonym dorszem.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zabiera widzów na Pomorze, aby opowiedzieć o zapomnianym warzywie - o brukwi. Starszym generacjom Polaków brukiew kojarzy się z biedną kuchnią okresu okupacji. Tylko na Pomorzu i Kaszubach pojawia się w potrawach kuchni regionalnej. Pierwszym, który opisał to warzywo, będące odmianą kapusty, był szwajcarski botanik z XVII wieku. Ponoć pochodzi ze Skandynawii lub Rosji, gdzie szeroko uprawia się ją do dziś. Wskazywałaby na to jej angielska nazwa swedes. Podczas II wojny światowej była w Wielkiej Brytanii ważnym składnikiem menu, podobnie jak w Polsce. Być może tym należy tłumaczyć fakt, że po wojnie szybko została zapomniana. Brukiew, znana też jako karpiel, była przyrządzana na wiele sposobów, robiono z niej pożywną zupę z dodatkiem ziemniaków czy fasoli. Do dziś na Kaszubach przysmakiem jest zupa z brukwi na gęsinie. Anglicy podają tradycyjną pieczeń jagnięcą z puree z brukwi, a Finowie podają ją pieczoną z daniami mięsnymi. Rozcierana brukiew razem z gotowaną marchewką i ziemniakami z dodatkiem masła oraz śmietaną jest świąteczną potrawą w Norwegii. Brukiew smakiem przypomina skrzyżowanie kalarepy, rzodkiewki i kapusty. Dawniej często gościła na stołach naszych przodków, chroniąc ich przed głodem. A dla dzisiejszych Polaków stała się warzywem egzotycznym, choć na pewno zasługuje na dużo większe zainteresowanie. Zwłaszcza takiego poszukiwacza zaginionych skarbów kuchni polskiej jak Karol Okrasa. Proponowane dania: 1/ zimowa zupa z brukwi z imbirem; 2/ placki z brukwi z wędzonym łososiem; 3/ filet tołpygi z podpieczoną brukwią.

Opis (streszczenie): Karol Okrasa rusza do opactwa cysterskiego w Wąchocku. Wielu z nas słyszało zapewne dowcipy o sołtysie z Wąchocka. Ale mniej znany jest fakt, że w Wąchocku znajduje się pochodzący z końca XII wieku cysterski klasztor. Cystersi zakładali sady, warzywniki, stawy rybne, uprawiali zioła, hodowali bydło i trzodę chlewną, budowali młyny, kuźnie wodne, browary. To cystersi rozpoczęli w Polsce hodowlę karpia już ponad 800 lat temu. To także cystersi w pobliskich Starachowicach stworzyli prężnie działający ośrodek zajmujący się wytopem żelaza z okolicznych rud. Warto zatem zajrzeć pracowitym mnichom do garnka, bo w dziedzinie kulinarnej również wiele zawdzięczamy cystersom. Karol przygotuje trzy potrawy inspirowane klasztorną kuchnią.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na smaganą lodowatym wiatrem bałtycką plażę, aby opowiedzieć o indyku. Cóż ma wspólnego indyk z morzem? Otóż podobnie jak ziemniaki, pomidory, papryka czy kukurydza przypłynął do Europy zza morza, dopiero po wyprawach Krzysztofa Kolumba do Ameryki. Wcześniej indyk był tu nieznany. Zanim trafił na stoły dawnych Polaków, był hodowany jako ptak ozdobny w ogrodach magnatów i biskupów. Książki kucharskie z XVII wieku ledwie wspominały o tej nowości, ale już te wydawane sto lat później zawierały wiele przepisów poświęconych indykowi. A w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza indyki są już pełnoprawnymi członkami gromadki rodzimego drobiu, obok kur, kaczek czy gęsi. Dziś nikomu go przedstawiać nie trzeba, obecnie jest to bardzo popularne mięso. I właśnie z indyka Karol przygotuje trzy propozycje. 1/ Skrzydła indycze duszone w doprawionym orientalnie sosie z ciemnego piwa. 2/ Kwaśna zupa na bazie soku z kiszonej kapusty z ziemniakami, boczkiem i mięsem z ud indyczych. 3/ Smażone paski z indyczej piersi z cebulą i bakłażanem, duszone w pomidorowym sosie z ciecierzycą, a na koniec zapieczone z jajkami.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o imbirze. To jedna z tych roślin, bez których wiele narodów nie wyobraża sobie kuchni - czy to chińskiej, japońskiej, koreańskiej lub wietnamskiej. Dla każdego mieszkańca Azji to podstawowy dodatek do potraw i bardzo skuteczne lekarstwo na wiele dolegliwości. Ale to, co nas interesuje najbardziej, to fakt, że imbir był naszym przodkom dobrze znany już od wieków. W pierwszych spisanych na polskich ziemiach przepisach kulinarnych z Malborka z XV wieku występuje imbir. Nie brak go także w polskich recepturach Falimirza czy Syreniusza z XVI wieku. A w pierwszej polskiej książce kulinarnej "Compendium Ferculorum" Stanisława Czernieckiego wydanej w 1682 roku zdanie: "przydaj lub wsyp imbieru niemało" powtarza się nader często. Można powiedzieć, iż to jedna z ulubionych przypraw mistrza Czernieckiego. Później, w XVIII i XIX stuleciu imbiru używano mniej, ale nawet w chudym w importowane przyprawy okresie PRL - u każda gospodyni wiedziała, że bez mielonego imbiru nie ma dobrego piernika, pasztetu czy flaków. Dziś w sklepach mamy pełny wybór imbiru: znany naszym mamom, babciom suszony i mielony, świeże pędy (kłącza) dostępne są dziś w każdym sklepie, znany jest marynowany imbir jako dodatek do sushi, bywa nawet galangal zwany tajskim imbirem. To roślina spokrewniona z imbirem szeroko stosowana w kuchni tajskiej. Karol Okrasa przygotuje imbirowy sernik z kaszą gryczaną, pierożki z farszem z białej kiełbasy i imbiru oraz salsą z gruszki i marynowanego imbiru do pieczonego indyka z bakłażanem.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na dania z polskiej kaszanki. Amatorów tego specjału jest w naszym kraju wielu, czy to smażonej na patelni z cebulą, czy smakowicie przypieczonej na grillu. Samo gotowanie odbędzie się nad brzegiem morza. Można by zapytać, cóż wspólnego ma kaszanka z morzem? Otóż zapewne każdy Polak pamięta ten fragment naszego hymnu narodowego: Jak Czarniecki do Poznania po szwedzkim zaborze, dla ojczyzny ratowania wrócim się przez morze. Otóż to, kiedy w roku 1658 hetman Stefan Czarniecki wyprawił się za morze do Danii, towarzyszący mu żołnierz Jan Chryzostom Pasek, tak opisał w swoich Pamiętnikach pewną dziwną potrawę: "Wołu, wieprza albo barana kiedy zabiją, to najmniejszej krople krwie nie zepsują, ale ją wytoczą w naczynie; namieszawszy w to krup jęczmiennych albo tatarczanych to tym kiszki owego bydlęcia nadzieją, razem w kotle uwarzą i osnują to wieńcem na wielkiej misie i tak to na stole stawiają przy każdom obiedzie i jedzą za wielki specyjał. Polakom tego jeść nie godzi, boby nam psi nieprzyjaciołmi byli, gdyż to ich potrawa". Jak widać z tego cytatu imć pan Pasek w połowie XVII wieku ulubionego przysmaku dzisiejszych Polaków w ogóle nie znał. Do Polski kaszanka trafiła później, prawdopodobnie z Niemiec przez Śląsk. I zawojowała nasze stoły, bo dziś trudno sobie wyobrazić letniego grilla bez tego czarnego, kulinarnego złota. A cóż można wyczarować z kaszanki oprócz smażenia z cebulką lub grillowania? To zadanie w sam raz dla Karola Okrasy. Prezentowane dania: 1/ krokiety z kaszanki z kozim serem; 2/małe filety z sandacza z pikantną kaszanką i gruszką; 3/ ziemniaczane placuszki z nadzieniem z kaszanki i kaczki.

Opis (streszczenie): W czasie swojej kolejnej wyprawy kulinarnej Karol opowie o zimnym sosie, znanym nam wszystkim jako dodatek do sałatki warzywnej czy jaj na twardo. To oczywiście majonez. Stworzony na bazie oliwy bądź oleju z dodatkiem żółtek jaj i octu, sos ten pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. Niektórzy historię jego powstania wiążą ze stolicą wyspy Minorki - miastem Mahón. Kiedy w połowie XVIII wieku Francuzi odbili wyspę z rąk Brytyjczyków, podczas festynu na ich cześć mieszkańcy przygotowali specjalny sos nazwany salsa mahonesa, zrobiony właśnie z żółtek, oliwy i octu. Inne legendy wiążą majonez z rywalizacją francuskich rodów Walezjuszów i Gwizjuszy. Jedno wiadomo, majonez stał się jednym z ulubionych zimnych sosów kuchni francuskiej, a w Polsce znany jest na pewno od 200 lat. Znana autorka książek kulinarnych wydawanych w drugiej połowie XIX wieku, Lucyna Ćwierczakiewiczowa podaje wiele przepisów na potrawy z majonezem. A pierwszy polski majonez na półki sklepowe trafił 60 lat temu z wytwórni spółdzielczej w Kielcach. Karol przygotuje trzy różne dania: jedno mięsne, drugie rybne, a trzecie wegetariańskie, do których zaproponuje ciekawe, kolorowe sosy stworzone na bazie majonezu.

Opis (streszczenie): W kolejnej swojej wyprawie kulinarnej Karol zaprasza widzów do kwitnących, wiosennych sadów na potrawy z żeberek. Ten rodzaj mięsa był przez lata traktowany w kuchni polskiej trochę po macoszemu, raczej pojawiał się na naszym stole jako dodatek do zup. Ale już w kuchni chińskiej gotowane na parze, duszone czy pieczone na czerwono, w sosach pikantnych czy słodko - kwaśnych zawsze uchodziły za nie lada przysmak. Nie sposób też nie wspomnieć o grillowanych żeberkach z południa Stanów Zjednoczonych podawanych z sosami barbecue. To jedno ze sztandarowych dań, słynnych zwłaszcza w Teksasie. A jak przywrócić należny blask żeberkom spożywanym nad Wisłą? Tym właśnie zajmie się nasz kucharz. Będzie więc rosół na żeberkach wedle złamanego przez Karola polskiego przepisu z XVIII wieku. Ponadto żeberka duszone w piwie, soku z porzeczek i miodku majowym, a także żeberka duszone na grillu z polską wersją sosu barbecue.

Opis (streszczenie): W swoich wyprawach kulinarnych Karol Okrasa często używa własnoręcznie przygotowywanych, kolorowych oliw smakowych do przyprawiania potraw. I nie jest tu pomyłką słowo przyprawianie, bowiem Karol traktuje tłuszcze właśnie jako przyprawę. Inaczej bowiem smakuje to samo mięso przypieczone na smalcu, inaczej na oleju. Ponadto oleje i oliwy można wzbogacać poprzez dodatek ziół, przypraw korzeniowych, a nawet grzybów. Ale co zrobić, by na przykład oliwa pachnąca pietruszką, szczypiorkiem czy lubczykiem miała również piękny zielony kolor? Wymaga to kilku prostych zabiegów, a efekt jest niezwykły. Na początek Karol pokaże, jak przygotować kolorowe oliwy szczypiorkowe i lubczykowe, a nawet jak zrobić olej pachnący wędzeniem. Następnie przygotuje z udziałem tych kolorowych oliw smakowych ciekawe dania: 1/ Befsztyk tatarski doprawiony oliwą lubczykową z dodatkami; 2/ Smażony na złoto filet z amura z sałatką doprawioną oliwą szczypiorkową; 3/ Frytki gryczane z majonezem zrobionym na bazie wędzonego oleju.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na kulinarną opowieść o zapomnianym pasternaku. Prawie każdy zna rymowankę Figa z makiem, z pasternakiem. Mówi się tak, żeby dać komuś do zrozumienia, że czegoś się nie da zrobić lub że czegoś się za żadne skarby świata nie zrobi. I choć wiele osób wie, co to jest figa, to już niewielu wie, że pasternak to warzywo. To krewny selera, choć z wyglądu przypomina korzeń pietruszki. Jest smaczny, aromatyczny i słodki, przy tym zdrowy, bo bogaty w potas i fosfor. Niestety, dziś rzadko jest spotykany w sprzedaży. Był jadany w Polsce od dawien dawna, bo rósł dziko, był pospolitą, a przy tym pożywną rośliną. Znany był już starożytnym Rzymianom, a od XVI wieku znajdziemy w krajowych źródłach liczne receptury z użyciem pasternaku. Sama nazwa to od łacińskiego słowa pastinaca, pochodzącego od pastinum oznaczającego motykę. W krajach anglosaskich, w Niemczech i Francji ciągle jest jadany, może więc powróci na polskie stoły. Karol Okrasa zaprezentuje widzom ciekawe potrawy z użyciem tego warzywa. 1/ Placki z pasternaku z wędzonym węgorzem; 2/ Wołowy gulasz z kapustą kiszoną i pasternakiem; 3/ Pieczony pasternak z sosem z fig i maku.

Opis (streszczenie): W gorący lipcowy dzień Karol Okrasa zabiera widzów na barkę płynącą przez kanały i rzeki najniżej położonego w Polsce regionu, czyli na Żuławy. Ten prawie holenderski krajobraz zawdzięczamy w dużej mierze holenderskim osadnikom, którzy kolonizowali te dzikie i niedostępne tereny od końca XVI wieku. Co prawda nie przetrwał do dziś żaden z setek wiatraków odwadniających, ciągle jednak warto się zapuścić w leniwie płynące rzeczki, takie jak Szkarpawa. Liczne kanały i śluzy są nieodkrytą i mało znaną atrakcją turystyczną. A co ciekawego kulinarnie możemy spotkać na żuławskim szlaku? To zadanie dla naszego kucharza. Wykorzystując lokalne produkty, Karol przygotuje swoje propozycje inspirowane żuławską kuchnią. Będzie łosoś, pojawią się także rozliczne sosy oraz musztardy.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa wyrusza nad Wisłę, aby opowiedzieć o ciekawym sposobie przyrządzania mięsa. Jak głoszą legendy ponoć nasi przodkowie podczas wypraw wojennych przyrządzali sobie strawę opiekając nad ogniem kawałki mięsiwa nabite na szable czy szpadę. Musi być w tym ziarno prawdy, skoro tak popularne dziś nad Wisłą kebaby to nic innego niż opiekane mięso, nabite na stalowy rożen. I właśnie podróżując po krajach Orientu często można się natknąć na szaszłyki, kebaby, kofty przyrządzane z mielonego mięsa, korzenniei ostro doprawione, podawane z zimnymi sosami. A jak przyrządzić mielonego na szpadzie nad Wisłą? To zadanie dla naszego kucharza. Będą więc opiekane na drewnianych szpadkach mielone z jagnięciny z sosem miętowym, mielone wieprzowo - wołowe z bakaliami w sosie orzechowym oraz coś dla wegetarian, czyli mielone z ciecierzycy na szpadkach z duszoną cytrusową kapustą.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o naleśnikach. Nie wiemy kto wymyślił tę prostą potrawę z mąki, jajek i mleka, ale na pewno zasłużył sobie na kulinarnego Nobla. Ponoć naleśniki znano już w starożytności. Dziś występują w kuchniach całego świata. Mają swoje naleśniki Chińczycy, mają też Włosi. A Francuzi chwalą się swoimi Cerpes Suzette, czyli cienkimi naleśnikami z syropem pomarańczowym, które podaje się polane alkoholem i płonące. Naleśniki mogą być zrobione na słodko z owocami, mogą też zawierć farsze z mięsa, ryb, grzybów lub warzyw. Również ciasto naleśnikowe może zawierać oprócz mąki, jajek i mleka najróżniejsze dodatki. Słowem naleśnik może być nie tylko daniem śniadaniowym, ale przystawką, daniem głównym i deserem. W programie: 1/ naleśniki z ciasta grzybowo - cebulowego z farszem z ziemniaków i sera; 2/ naleśniki z tatarem z pstrąga tęczowego; 3/ polska odpowiedź na francuskie naleśniki Cerpes Suzette, czyli naleśniki smażone w syropie z polskich jabłek.

Opis (streszczenie): Lato w pełni, więc w kolejnym odcinku Karol Okrasa wyruszy na Zalew Wiślany, rejon chętnie odwiedzany przez turystów. Z jednej strony mamy mierzeję, a na niej tak znane miejscowości wypoczynkowe jak choćby Krynica Morska, a po drugiej stronie zalewu słynący wspaniałą architekturą Frombork, silnie związany z najsłynniejszym polskim astronomem Mikołajem Kopernikiem, choć mniej znane Braniewo czy Tolkmicko też warte są zobaczenia. Oczywiście, nie samym plażowaniem czy oglądaniem zabytkowych miejsc żyje turysta. Musi od czasu do czasu coś zjeść. I choć oferta gastronomiczna jest coraz bogatsza, to ciągle jeszcze i tak króluje smażona ryba, frytki, zapiekanki, hamburgery, pizze i hot - dogi. I to właśnie stanowi wyzwanie dla Karola. Jak przerobić te nadmorskie kulinarne klasyki tak, by były smaczniejsze, zdrowsze i bardziej kolorowe. Jak mogłyby wyglądać takie wydawałoby się znane wszystkim dania przetworzone ręką naszego mistrza kuchni?

Opis (streszczenie): W kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa odwiedza Karkonosze. Kiedy nadchodzi zima, wielu Polaków rusza na ferie i urlopy w góry. Jedni uprawiają sporty zimowe, inni wolą szlaki turystyczne, a część wybiera spokojny żywot kuracjusza w uzdrowisku. Właśnie w Karkonoszach każdy znajdzie coś dla siebie - liczne wyciągi i trasy biegowe dla narciarzy, wycieczki górskie do schroniska, albo spacer po deptaku w takich miejscowościach jak Karpacz, Szklarska Poręba czy Cieplice Zdrój. Trzeba też coś zjeść. Może potrawy z jagnięciny czy baraniny? Karol na nartach udaje się do schroniska Kamieńczyk, gdzie w scenerii wspaniałych wodospadów przygotuje dwa dania. Jako pierwszą potrawę proponuje gulasz z jagnięciny, we własnoręcznie przyrządzonym sosie w stylu curry, długo duszony w kociołku. Danie drugie to combry grillowane jagnięce, podane z musem z kalafiora i sałatką z czarnej soczewicy.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zaprasza widzów na kulinarną opowieść o dobrze znanej każdemu rodakowi potrawie, czyli o gołąbkach. Ale dlaczego liście kapusty faszerowane mielonym mięsem połączonym z ryżem lub kaszą nazwano gołąbkami? Danie o podobnej nazwie znajdziemy w wielu kuchniach słowiańskich, od czeskiej po rosyjską. I właśnie wedle niektórych językoznawców nazwa gołąbki pochodzi z języków wschodniosłowiańskich. Inni badacze są zdania, że to danie jest nawiązaniem do eleganckiej potrawy rodem z Francji, czyli faszerowanych gołębi pieczonych w liściach kapusty. Delikatne mięso gołębia owijano w kapuściane liście po to, by nie wysychało podczas pieczenia. Tak eleganckie danie podawane ponoć było na stołach arystokracji i zamożnej szlachty o światowych ambicjach. Niezależnie od pochodzenia gołąbki stały się potrawą bardzo popularną i to zarówno w wersji mięsnej, jak i postnej. Wystarczy choćby wspomnieć znane na Podlasiu gołąbki z ziemniakami i kaszą. A jakie gołąbki przygotuje Karol? Pokaże, jak zrobić gołąbki z kaszy, ziemniaków i kaczego mięsa zawinięte w liście białej oraz kiszonej w całości czerwonej kapusty. Będą też gołąbki z nadzieniem z orientalnie przyprawionego mięsa wieprzowego w pomidorowym sosie, a także rybne gołąbki zawinięte w liście winogron nawiązujące do dawnych przepisów nie tyle z Grecji, co z Dolnego Śląska.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o niezwykle eleganckiej kuchni na polskim transatlantyku - Batory. Od lat 30. XX wieku, kiedy wysiłkiem całego narodu Polska otworzyła sobie okno na świat przez budowę portu w Gdyni, na atlantyckie szlaki ruszyły polskie statki, w tym wspomniany Batory. Podróżowali emigranci, ludzie odwiedzający rodziny, turyści, biznesmeni. Linie lotnicze nie woziły jeszcze pasażerów przez ocean. A główną atrakcją podczas trwającej kilkanaście dni podróży była oczywiście kuchnia. Wystarczy sięgnąć po archiwalne karty menu, by przekonać się, że oferta kulinarna była nadzwyczaj wykwintna. Pełno było francusko brzmiących nazw, choć oczywiście zadaniem kucharzy była godna prezentacja polskiej kultury kulinarnej. W trakcie programu Karol odwiedzi Muzeum Miasta Gdyni, gdzie spotka się z pracownicą muzeum, prywatnie wnuczką jednego z kapitanów Batorego. Nasz kucharz wysłucha opowieści o życiu i kuchni na statku. Karol przygotuje trzy potrawy inspirowane nazwami z zachowanych kart menu ze statku. Dania: 1/ halibut po indyjsku z ciepłą sałatką z bakłażana, 2/ biszkoptowy omlet kapitański, 3/ ligawa wołowa w sosie a la financiere ze stekiem z kalafiora.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do miejscowości Izby nieopodal Lackowej, najwyższej góry polskiej części Beskidu Niskiego. Na jej zboczach do dziś można znaleźć pozostałości okopów żołnierzy Kazimierza Pułaskiego z Konfederacji Barskiej. Ale tym, co przywiodło tu naszego kucharza, są niezwykłe kiszonki, jakie można znaleźć w okolicy. Tereny te były przed II wojną światową zamieszkane głównie przez ludność łemkowską, wysiedloną stąd po wojnie w ramach Akcji Wisła. Dzisiejsi mieszkańcy coraz chętniej sięgają do łemkowskiej tradycji kulinarnej. Jednym z ważnych składników tej kuchni były kiszonki, pozwalające dzięki ukiszeniu przechować letnie czy jesienne produkty na trudny okres zimy i przednówka. Takie rzeczy jak kiszona kapusta czy ogórki są oczywiście powszechnie znane. Ale już kiszone rydze czy kiszony czosnek niedźwiedzi spotkamy chyba wyłącznie tutaj. A wszystko przez obfitość tych produktów. Choć czosnek niedźwiedzi jest w Polsce pod częściową ochroną, to już pozyskany na pobliskiej Słowacji czy z własnego ogródka jest dostępny w dużych ilościach. Okolica obfituje także w rydze. Tych przepysznych grzybów bywa na jesieni tyle, że od kilku lat w sąsiedniej Wysowej co roku organizuje się Święto Rydza. Zaopatrzony przez miejscową gospodynię Karol przygotuje niezwykłe dania. Proponowane potrawy: 1/ Barszcz na kiszonych rydzach z palonymi ziemniakami; 2/ Pierogi z serem, ziemniakami i kiszonym czosnkiem niedźwiedzim podane w kminkowej emulsji; 3/ Pikantne żeberka duszone w kiszonej kapuście i kiszonym czosnku niedźwiedzim.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Karol Okrasa zabierze widzów na gotowanie w Beskidzie Żywieckim. Jaka była kuchnia tego regionu? Ponieważ mało urodzajna ziemia dawała słabe plony, które ledwie wystarczały na długie i mroźne zimy, to tutejsze potrawy były ubogie i proste. Podstawą wyżywienia były: groch, fasola, ziemniaki, cebula, rzepa czy brukiew. I właśnie jedną ze specjalności kuchni żywieckiej była zupa z brukwi, dawniej uprawianej tu w bardzo dużych ilościach. Jak trafiła na te tereny brukiew zwana w tutejszej gwarze "kwockami"? Wiemy, że pierwsza drukowana wzmianka o brukwi pochodzi z dzieła szwajcarskiego botanika Gasparda Bauhina z 1620 roku. Szwajcar opisał ją jako roślinę dziko rosnącą w Skandynawii. Do dziś w Norwegii czy Finlandii brukiew jest ważnym składnikiem tradycyjnych dań wigilijnych. Warzywo to zaczęto także uprawiać w Anglii pod koniec XVIII wieku. Podczas II wojny światowej w całej Polsce była ona ważnym składnikiem wojennego menu. Być może jako symbol okupacyjnej biedy, po wojnie szybko została zapomniana i przetrwała wyłącznie w niektórych kuchniach regionalnych. A szkoda, bo to warzywo z rodziny kapustowatych warto jest przywrócić polskiej kuchni. Karol przygotuje kilka potraw z udziałem brukwi, inspirując się lokalną kuchnią. Pojawi się też mięso, rzadko dawniej spożywane przez ludność wiejską. Ale rzeźnicy żywieccy byli swego czasu sławni prawie w całej Europie. Ich cech, powstały w Żywcu z dekretu Krzysztofa hrabiego Komorowskiego w 1607 roku, otrzymał przywilej wolnego handlu mięsem w soboty. A ich sztandarowy wyrób, czyli kiełbasa żywiecka, jest do dziś dobrze znana w całym kraju. Propozycje Karola: 1/ Kluski śląskie z brukwi, z wegańską okrasą, z ostrą papryczką i wędzonym twarogiem; 2/ Inspirowana żywiecką kwaśnicą gęsta zupa, a właściwie gulasz z brukwi, szynki wieprzowej, słodkiej kapusty i soku z kiszonej kapusty; 3/ Uparowany na sianie pstrąg z pobliskiej Zawoi z ciepłą sałatką z brukwi i marchewki, mocno doprawionej świeżą kolendrą.

Opis (streszczenie): Karol Okrasa po raz kolejny wyrusza na Wybrzeże. Opowie widzom o niezwykłym epizodzie w historii polskiej kuchni, jakim były potrawy serwowane na pokładach polskich transatlantyków. To nimi tysiące Polaków podróżowały od lat trzydziestych do końca osiemdziesiątych XX wieku z Gdyni do Ameryki. Okrętowe dania miały być wizytówką polskiej kultury, nie tylko kulinarnej, zarówno dla pasażerów krajowych, jak i obcokrajowców. Zachowały się opisy, jakie wrażenie sprawiało na ludziach, często pochodzących ze skromnych, wręcz bardzo biednych domów, to zetknięcie się z bezmiarem oceanu wokół oraz niespotykaną wcześniej elegancją i egzotyką na talerzu. Dwa polskie transatlantyki zbudowane przed II wojną światową, czyli Piłsudski i Batory, już nie istnieją, ale pamięć o wspaniałych daniach serwowanych przez kucharzy pozostała. Można się o tym przekonać zwłaszcza w takich miejscach, jak Muzeum Emigracji w Gdyni, urządzone w budynku dawnego Dworca Morskiego, z którego setki tysięcy pasażerów Batorego czy Piłsudskiego wchodziło na pokłady tych statków. A jakie potrawy inspirowane daniami serwowanymi na pokładach polskich transatlantyków przygotuje Karol Okrasa? Będzie ryba w tempurze z buraczkami po angielsku, a także polski kurczak przygotowany w stylu a la Bourguignon, a na koniec smażona na złoto makrela z sałatką z marynowanej rzepy.

Opis (streszczenie): Karol Okrasa kontynuuje poszukiwania polskiego smaku. A kiedy już ten smak odnajduje, ze smakiem i pożytkiem dla konserwatywnej polskiej widowni, próbuje go przełamać. Bo wbrew powszechnym wyobrażeniom polska kuchnia to nie tylko pierogi i schabowy. Mamy wielowiekową tradycję podawania ryb, szczególnie słodkowodnych, a polskie mięsa i wędliny biją jakością większość europejskiej produkcji. Od 1989 roku w najdalszych zakątkach Polski wytwarza się smakowite produkty warte zaprezentowania szerokiej widowni. Cudze chwalicie, swego nie znacie! W kolejnym odcinku Karol Okrasa wyruszy na Jurę Krakowsko Częstochowską, aby przygotować jedną z lokalnych specjalności, czyli serulę. Pod tą nieco dziwną nazwą kryje się smaczna, kwaśna zupa, podobna do żurku, z tym, że seruli nie zakwasza się ukiszoną mąką jak żuru, ale maślanką. W dawnej, biednej kuchni nic nie mogło się zmarnować, dlatego maślanka, która stanowi produkt uboczny ze zmaślania, czyli ubijania na masło śmietany, zawsze była wykorzystywana. Ta kwaskowata ciecz, pozostająca po oddzieleniu się cząstek tłuszczu z pasteryzowanej, ukwaszonej śmietany, ma przyjemny, orzeźwiający, śmietankowo - orzechowy smak. Znakomicie nadaje się do tworzenia niezwykłych zup i sosów, co nasz kucharz skwapliwie wykorzysta, przygotowując trzy propozycje z udziałem maślanki. Pierwszą będzie zupa wzorowana na seruli, ale z dodatkiem boczku i wędzonych ziemniaków. Drugą będzie pieczona w cieście francuskim z grzybami wieprzowa polędwiczka, podana z sosem z maślanki i szczypiorkowej oliwy. A trzecią smażony miętus z maślankowo - szczypiorkowym majonezem. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa bierze na warsztat dobrze znaną golonkę. Ten element wieprzowej tuszy jest ceniony przez smakoszy nie tylko w naszym kraju. Równie popularna jest golonka na Słowacji, w Czechach, Niemczech czy Austrii. Polacy lubią golonkę, o czym najlepiej świadczy obecność wielu przepisów na tę potrawę na "Liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi", które pochodzą z wielu regionów kraju. Jakie potrawy z udziałem golonki przygotuje kucharz Karol Okrasa? Będzie golonka gotowana w piwie z kiszoną ciapkapustą, a także golonka z glazurą miodowo - musztardową i gotowaną ciecierzycą oraz potrawka z golonki w pomidorach z makaronem Orzo.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zaprosi widzów na kulinarną opowieść o forszmaku. To danie, niegdyś bardzo popularne, dziś można spotkać głównie na Lubelszczyźnie. W tym regionie w wielu restauracjach znajdziemy forszmak lubelski, czyli rodzaj gulaszu z mięsa, kiełbasy, cebuli, ogórka kiszonego w sosie pomidorowym. Ponieważ do forszmaków często wykorzystywano resztki mięsiwa i wędlin, jakie zostały z poprzednich posiłków, dlatego dania te chętnie przygotowywano w trudnych czasach. Samo słowo forszmak pochodzi od niemieckiego "Vorschmack" i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "przed - smak", czyli rodzaj przekąski. Niemiecka nazwa wskazuje niewątpliwie kraj pochodzenia tej potrawy, choć prawdopodobnie danie to spopularyzowali wschodnioeuropejscy Żydzi. Znajdziemy je w książkach kucharskich w Niemczech, w Rosji, w Polsce a nawet w Finlandii. Co ciekawe wersje forszmaków bardzo się od siebie różnią. W kuchni żydowskiej to zimna pasta z solonego śledzia, jajka na twardo, cebuli i jabłka. W kuchni rosyjskiej to zapiekanka z mielonego mięsa, śledzia, pieczywa i śmietany. Finowie mają swoją wersję składającą się z mielonego mięsa, sardeli lub śledzi, cebuli, ziemniaków i śmietany. Ponoć tą przekąską zachwycił się fiński bohater narodowy i smakosz, marszałek Carl Gustaf Mannerheim, który podobno jadał ją w Polsce. A naszym kraju, oprócz wspomnianego wcześniej i jadanego do dziś forszmaku lubelskiego, w dawnych książkach spotkamy liczne, często bardzo się od siebie różniące przepisy na forszmak. A jakie forszmaki przygotuje nasz kucharz? Propozycje Karola: 1/ Forszmak z dyni, z orzechami i karmelizowaną w occie cebulą; 2/ Forszmak z karkówki wieprzowej, kiełbasy, cebuli, zapieczonych w ostrym sosie z puree ziemniaczanym; 3/ Pasztet na zimno ze śledzia, cebuli, jajek na twardo, puree ziemniaczanego i smażonych ziemniaczków.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Karol Okrasa opowie widzom o nowym kulinarnym słowie, które pojawiło się w Polsce. Otóż kupując gotową kanapkę w osiedlowej piekarence, został zapytany przez sprzedawczynię czy woli bajgla czy "wrapa". "Wrap" jeszcze kilka lat temu był w naszym kraju pojęciem nieznanym. Dziś, zwłaszcza dla młodszej klienteli wielu fastfoodowych sieci, jest czymś oczywistym. Samo słowo "wrap" pochodzi z języka angielskiego, a w dokładnym tłumaczeniu oznacza "zawinąć". Bo jeśli w przypadku tradycyjnej kanapki nadzienie, czyli wędlinę, drób, rybę, warzywa, sosy wkładamy pomiędzy dwie kromki pieczywa, to w przypadku "wrapa" placek płaskiego chlebka całkowicie owija nadzienie. Takim płaskim chlebkiem może być na przykład meksykańska tortilla, arabska pita czy ormiański lawasz. Moda na "wrapy" narodziła się prawdopodobnie w Kalifornii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, a wywodzi się ze specjalności kuchni teksasko - meksykańskiej jaką jest burrito, czyli właśnie duży, pszenny placek owijający szczelnie rozmaitego rodzaju pikantne nadzienie. Czy nazwa "wrap" się u nas przyjmie? Zapewne tak. Kiedy Karol, będąc dzieckiem, biegał z rówieśnikami po podwórku, pewnie byłby zdziwiony, gdyby ktoś zaproponował mu hamburgera. A pokażcie dziś choć jedno dziecko w Polsce, które nie wie co to hamburger. I raczej chyba nie ma szans, aby spolszczyć to słowo, nazywając "wrapa" na przykład "zawijańcem". A jakie "wrapy" przygotuje nasz kucharz? Pierwszą propozycją Karola będzie "wrap" schabowy, czyli zawinięty w placek kotlet schabowy, z sałatą i ogórkami w orientalnym sosie. Druga to "wrap" z wędzonym pstrągiem, smażonymi boczniakami, cebulą i sosem z fasoli. A trzecia to "wrap" inspirowany bitkami z kaszą, z paseczkami wołowiny, marchewką, cebulką i kaszą gryczaną.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy na pole ogórków. Opowie jak w dzieciństwie, spędzonym na wsi, zbierał wraz z rodzicami ogórki, co było jedną z najbardziej żmudnych i pracochłonnych robót. Ale cały trud wynagradzał moment wyjmowania świeżo ukiszonych z liśćmi wiśni, koprem, czosnkiem, chrzanem, pachnących i chrupiących ogóreczków. Karol przygotuje kilka słojów takich ogórków wedle receptury swojej mamy. Pokaże, jak wyglądają ogórki po dwóch dniach, po tygodniu i po dwóch tygodniach kiszenia. I do jakich potraw, jakie ogórki nadają się najlepiej. Karol przygotuje trzy potrawy, we wszystkich oczywiście wystąpią małosolne ogórki. 1/ Szybki chłodnik ze świeżych i małosolnych ogórków; 2/ Pieczona pierś z indyka z sosem ogórkowym; 3/ Pieczone bakłażany z ogórkową salsą i wędzonym łososiem.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie Karol Okrasa wyruszy na Podlasie, aby opowiedzieć widzom krótką historię gryki. Gryka, w postaci zarówno kaszy jak i mąki, była bardzo rozpowszechniona w tym regionie na długo przed pojawieniem się w połowie XIX wieku ziemniaka, dziś tak popularnego na tych terenach. I choć kasza gryczana wydaje się czymś bardzo polskim, bardzo lokalnym, to gryka jest rośliną uprawianą od tysiącleci w wielu zakątkach świata. Ostatnio w naszych sklepach pojawił się japoński makaron Soba, wytwarzany właśnie z mąki gryczanej. Gryka została udomowiona w Azji Południowo - Wschodniej prawdopodobnie około ośmiu tysięcy lat temu. Najstarsze znaleziska archeologiczne z Japonii pochodzą sprzed sześciu tysięcy lat, a z Chin sprzed czterech i pół tysiąca. Do Europy gryka dotarła wraz z najazdami tatarskimi około XV wieku. Dlatego w polskim języku niektóre jej nazwy regionalne kojarzą się z Tatarami, jak na przykład tatarka. Znana też jest w innych rejonach jako hreczka lub bukwita, z uwagi na podobieństwo do orzeszków bukowych, czyli nasion buka. Do nasion buka nawiązuje też angielska nazwa gryki - buckwheat, w luźnym tłumaczeniu "bukowe zboże". Dziś uprawiana jest na całym świecie. Wielką zaletą gryki są jej małe wymagania glebowe i klimatyczne. Może ona rosnąć na bardzo słabej glebie i w ostrym klimacie, nawet w Himalajach. W dawnej polskiej kuchni była kojarzona raczej z biedą, ale dziś dietetycy zwracają uwagę na jej liczne zalety zdrowotne. Dlatego warto jest sięgać częściej zarówno po kaszę gryczaną, jak i mąkę gryczaną. A co gryki przygotuje nasz kucharz? Pierwszą propozycją Karola będzie orientalna sałatka z kaszy gryczanej i ogórka, podana z glazurowanymi kawałkami polędwiczki wieprzowej. Druga to zupa gryczana z pieczonymi burakami, podana z wędzonym twarogiem. A trzecia to ciasto czekoladowe z kaszą gryczaną.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zaprosi widzów na spotkanie z zimnymi sosami jogurtowymi. Polscy turyści, którzy odwiedzili Grecję, na pewno zetknęli się z jedną z greckich narodowych specjalności, czyli z sosem "tzatziki". Ten sos zrobiony jest z gęstego jogurtu, świeżego ogórka, czosnku, świeżych ziół i oliwy. Pierwszą propozycją Karola będzie omlet francuski z tureckim masłem i zimnym sosem jogurtowym. Druga to pieczone buraki w orientalnej glazurze z sosem jogurtowym inspirowanym greckim "tzatziki", ale z kiszonym ogórkiem. A trzecia to smażone kotleciki jagnięce z zimnym sosem jogurtowo - buraczanym, płatkami dyni i chlebkiem pita. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol opowie o jagodach. Te niewielkie leśne owoce, zbierane z maleńkich krzaczków, sprzedawane są nie tylko na bazarach i w sklepach, ale także wzdłuż niemal wszystkich dróg w naszym kraju przez całe lato. Można by je nazwać czarnym złotem naszych lasów, są bowiem wyjątkowo bogate w cenne składniki odżywcze i lecznicze. Lista ich zalet jest niezwykle długa, więc póki można trzeba cieszyć się ich smakiem. Zbiór jagód rozsławiła w swoim wierszu "Na jagody" Maria Konopnicka. Poetka pisała, że: "jagody zaraz dano, z miałkim cukrem i śmietaną". Karol Okrasa pokaże, że jagody nadają się do wielu wspaniałych potraw, nie tylko słodkich. Przygotuje trzy potrawy z jagodami w roli głównej. Nie zabraknie nowego przepisu na jagodzianki, będzie też sałatka z pieczonych buraków z jagodową salsą i wędzonym łososiem, a także zupa jagodowa, ale na słono z ziemniakami i okrasą.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa wyruszył do Maciejowic. To niewielkie miasto kojarzy się przede wszystkim ze słynną bitwą pomiędzy polskimi wojskami Tadeusza Kościuszki a armią rosyjską rozegraną w 1794 roku. Ale Karola przyciągnęła tu historia nieco nowsza. Otóż nieopodal mieszkali jego dziadkowie, którzy zawsze zaopatrywali się w świeże pieczywo w lokalnej, małej piekarni. Smak maciejowickiego chleba to dla naszego kucharza smak dzieciństwa. Dlatego postanowił sprawdzić, czy ciągle piecze się tu chleb wedle dawnych receptur. Szczęśliwie maleńka piekarnia, w której całe wyposażenie pamięta lata 60. XX wieku, nadal wypieka bułki i chleby, nie stosując żadnych nowych technik i ulepszaczy, które to zdominowały nowoczesny, przemysłowy wypiek pieczywa. Jeden piekarz, pan Jan, choć przekroczył już wiek emerytalny, nadal piecze chleb, mając do dyspozycji te same od kilkudziesięciu lat produkty wyjściowe, takie jak mąka, naturalny własny zakwas, sól i wodę. Korzystając zarówno z surowego ciasta chlebowego, jak i gotowego pieczywa, Karol przygotuje kilka potraw inspirowanych smakiem pieczywa swojego dzieciństwa. Pierwszą propozycją będzie chleb pieczony z boczkiem, kiełbasą i cebulą, wzorowany na śląskiej potrawie, znanej jako murzin wielkanocny, która z zewnątrz przypomina chleb, a w przekroju widać kawałki kiełbasy i boczku wtopione w ciasto chlebowe; chleb powinien być dobrze wypieczony z zarumienioną skórką na wierzchniej stronie. Drugą będzie zestaw kanapek z przypieczonego chleba z pomidorami, grzybami, anchois, śledziem wędzonym, salcesonem. A trzecią będzie zupa chlebowa z białą kiełbasą.

Opis (streszczenie): W gorący sierpniowy dzień Karol Okrasa zabiera widzów na Podlasie do Korycin, gdzie znajdują się duże ogrody z wieloma znanymi, ale również zapomnianymi ziołami. Tradycja zbierania ziół jest na Podlasiu ciągle bardzo żywa. Zioła zbierały tu mamy, babcie i przekazywały tę umiejętność kolejnym pokoleniom. Do dziś wiele firm oferujących uprawiane i dziko rosnące zioła pochodzi z tego regionu. I choć obecnie łatwo dostać w sklepach świeżą bazylię, tymianek, kolendrę, rozmaryn, to niegdyś na Podlasiu nie brakowało naszych rodzimych, dziko rosnących ziół o zapomnianych obecnie nazwach. Mało kto wie, że samej mięty jest kilka rodzajów i różnią się one smakiem. Jak wykorzystać zapomniane zioła we współczesnej kuchni? To zadanie dla naszego kucharza. Karol wykorzystując miejscowe zioła przygotuje swoje propozycje. Będą kluski ziemniaczane tzw. żelaziaki z sosem z ziół i wędzonego łososia, będzie pstrąg pieczony w dzikich ziołach oraz dorsz pieczony z sosem z berberysu, zwanego na Podlasiu cygańską cytryną.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Karol Okrasa opowie widzom o bigosie. To jedna z tych potraw, które uważane są za symbol polskiej kuchni. Choć współczesnych przepisów na to danie jest bardzo dużo, to w powszechnej opinii jest to duszona kapusta, kiszona bądź słodka, z mięsem, wędliną, grzybami i innymi dodatkami. Ale nie zawsze kapusta była obowiązkowym składnikiem bigosu. Jeśli spojrzymy na receptury Stanisława Czernieckiego w jego "Compendium ferculorum" z końca XVII wieku, to zobaczymy, że w żadnej z kilkunastu receptur na bigos czy też "bigosek" nie ma kapusty. W pochodzącej z tego samego okresu rękopiśmiennej książce kucharskiej z dworu Radziwiłłów w przepisie na "Bigos jezuicki" także nie występuje kapusta. Co więcej, nawet u Lucyny Ćwierczakiewiczowej z drugiej połowy XIX wieku w przepisie na "Bigos z pozostałej pieczeni" nie ma w ogóle kapusty, są tylko kwaśne jabłka. Czym więc był bigos naszych przodków? Można powiedzieć, że był to rodzaj gulaszu, z pokrajanych na kawałki mięs, ryb czy raków, mocno doprawionych na kwaśno, ostro i słodko. A służyły do tego zamorskie przyprawy korzenne, drogie cytrusy czy octy winne. Z czasem zamorskie przyprawy starano się zastępować rodzimymi, a zamiast kosztownej cytryny zaczęła się pojawiać swojska kapusta kiszona. Jeszcze w XIX wieku bigos z kapustą nazywano hultajskim. A dziś bez kapusty nie potrafimy sobie wyobrazić bigosu. Opowiadając krótko o historii bigosu, nasz kucharz przygotuje swoje wersje tej popularnej potrawy. Proponowane dania: 1/Bigos z kwaśnych ziemniaków i pieczonej karkówki wieprzowej; 2/Bigos z białej kapusty, grzybów i wędzonego jesiotra; 3/ Korzenny bigos z warzyw korzeniowych podany z pieczonym jesiotrem i konfiturą z kwaśnych jabłek.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na opowieść o zamorskich produktach na polskim stole. Choć wydaje nam się, że rodzima kuchnia oparta jest wyłącznie na lokalnych produktach, to już od zarania naszych dziejów artykuły z innych, często bardzo odległych krain doprawiały i urozmaicały polskie potrawy. W polskich średniowiecznych księgach szafarskich odnajdziemy liczne zapiski dotyczące pieprzu, cynamonu, goździków, kwiatu i gałki muszkatołowej, szafranu, a nawet oliwy, cytryn czy suszonego dorsza ze Skandynawii. Naszym przodkom trudno było sobie wyobrazić mięso bez pieprzu czy wielkanocne baby bez szafranu, a rosół bez liści laurowych. W czasach PRL-u, z uwagi na trudności z dewizami, ilość importowanych produktów spożywczych uległa znacznemu zmniejszeniu, za to w latach dziewięćdziesiątych XX wieku Polacy zaczęli coraz chętniej sięgać po przysmaki z całego świata. Opowie o tym krótko pan Stanisław Lenart, który w tym okresie współprowadził program "Gotowanie na ekranie" na antenie TVP1. Karol przygotuje kilka potraw, pokazując, jak połączyć zagraniczne produkty z lokalnymi po to, by stworzyć nowe dania na polski stół. Propozycje potraw: 1/ Dorada zapiekana z gulaszem warzywnym smażonym na oleju rzepakowym; 2/ Polenta smażona na oleju rzepakowym z okrasą z boczku, cebuli i ogórków kiszonych; 3/ Dorada zapiekana na wytrawnej konfiturze z pomidorów i cebuli smażonych na oleju rzepakowym, z salsą z grochu. Dodatkowo potrawa zostanie doprawiona olejem rzepakowym tłoczonym na zimno.

Opis (streszczenie): Karol Okrasa rusza do śliwkowego sadu. Sezon na owoce w pełni, więc warto wykorzystać te wspaniałe dary natury. Śliwki to trzecie najczęściej uprawiane w naszym kraju owoce rosnące na drzewach, po jabłkach i wiśniach. Śliwka nadaje się nie tylko do kompotu, placka ze śliwkami czy powideł. O tym, że dawnej była często dodatkiem do ryb czy mięsa, świadczą takie relikty naszej polskiej kuchni, jak schab lub kaczka ze śliwkami. Doceniana była już przed wiekami przez medycynę ludową przy leczeniu dolegliwości pokarmowych. Śliwki są dobrym źródłem potasu, magnezu, zawierają także beta - karoten, wapń i fosfor, ale przede wszystkim posiadają dużą zawartość rozpuszczalnego błonnika pokarmowego. Karol przygotuje trzy potrawy: knedle ze śliwkami, ale nie gotowane, tylko smażone z sosem śliwkowym, rybę pieczoną ze śliwkami, perś kurczaka z salsą z marynowanych śliwek.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa wyrusza na Mierzeję Wiślaną, gdzie zaprezentuje widzom trzy znane zupy, ale w wersjach rybnych. Od wieków mieszkańcy Mierzei korzystali zarówno z ryb morskich z Bałtyku, jak i ryb słodkowodnych z Zalewu Wiślanego. W dawnych czasach, gdy nie było lodówek ani rozwożących po całym kraju towar samochodów chłodni, ci którzy mieszkali w głębi kraju, jedli zazwyczaj słodkowodne ryby z najbliższej rzeki, stawu czy jeziora, a mieszkańcy Pomorza głównie słonowodne. A na Mierzei cieszono się smakiem i jednych, i drugich. Do swoich potraw Karol wykorzysta między innymi dorsza oraz jesiotra. Niegdyś jesiotr był powszechnie występującą w tych stronach rybą, ale został praktycznie wytępiony. A dorsz, który jeszcze kilkadziesiąt lat temu był poławiany w Bałtyku w ogromnych ilościach, dziś powoli staje się rarytasem. Czy rodzimego dorsza czeka taki los, jaki spotkał jesiotra i będziemy na półkach sklepowych spotykać wyłącznie dorsze z Atlantyku? Zobaczymy. Na razie trwają próby powtórnej introdukcji do polskich rzek jesiotra pochodzącego z licznych krajowych hodowli. Trwają też starania o odtworzenie populacji bałtyckich dorszy. A nasz kucharz pokaże, jak te dwie szlachetne ryby prezentują się na talerzu. Pierwszą propozycją Karola będzie czosnkowa zupa z pieczonym dorszem. Danie kolejne to krupnik orientalnie doprawiony z jesiotrem. A na koniec przyrządzi pomidorową, ale nie z ryżem czy makaronem, tylko z dorszem i sandaczem.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów w okolice Poleskiego Parku Narodowego. Obecnie tylko niewielka, zachodnia część Polesia znajduje się w granicach obecnej Polski. Przed II wojną światową poleskie było jednym z najbiedniejszych województw ówczesnej Rzeczpospolitej. Większą część jego obszaru zajmowały bezkresne błota i bagna, a do wielu wiosek nie było dostępu przez większą część roku. Podczas spisów ludności ponad 60 procent mieszkańców deklarowało, że posługuje się językiem "tutejszym". Bieda Poleszuków była przysłowiowa. Biedna była też miejscowa kuchnia, potrawy były skromne, przyrządzone z najprostszych składników. Przykładem mogą tu być choćby zupa czy kisiel z owsa, najtańszego zboża. W zamożnej Wielkopolsce owsem żywiły się konie, a na Polesiu ludzie. Epokę cyklicznych głodów zakończyło dopiero masowe wprowadzenie uprawy ziemniaka w połowie XIX wieku. I od tego czasu ta smaczna bulwa zaczęła dominować w poleskim jadłospisie. Poleskie potrawy to właśnie ziemniaki, kasza gryczana, pierogi, pyzy, dzikie zioła. A jakie propozycje inspirowane poleską kuchnią przygotuje Karol Okrasa? Dania: 1/ Żeberka wieprzowe zapiekane w ziemniakach z burakami; 2/ Placki z ziemniaków, kaszy gryczanej i kapusty z wędzoną śmietaną; 3/ Słodkie kulki ziemniaczano-serowe z kaszą.

Opis (streszczenie): Tym razem Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o kuchni na ziarnku grochu. Jak dowodzą badania archeologiczne, groch znany jest ludzkości już od 9 tysięcy lat. W kuchni polskiej zawsze ceniono groch. Groch ze słoniną był ulubionym daniem zarówno biedniejszych warstw, jak i królów. Ponoć do wielkich amatorów takiego grochu ze słoniną należał król Zygmunt III Waza. Francuski inżynier i kartograf, markiz Guillaume Levasseur de Beauplan, który w latach 1630 - 1648 pracował w służbie królów polskich, tak opisywał ucztę magnacką: zastawiają różne potrawki i frykasy jako to groch ze słoniną, bez którego nie ma u Polaków uczty i który tak lubią, że go nie jedzą, ale połykają. Wersją postną był groch z kapustą, danie wigilijne, które spotkamy do dziś w wielu kuchniach regionalnych. Bardziej współczesnym Polakom groch kojarzy się z wojskową grochówką z kotła serwowaną na festynach i jarmarkach. Ale te wszystkie potrawy z grochu są raczej kaloryczne, ciężkie. Czy można stworzyć na bazie grochu potrawy lekkie, bardziej przystające do naszych czasów? Oto zadanie dla Karola, który przygotuje trzy dania z grochem w roli głównej. 1/ Marynowany łosoś z pikantną sałatką z ogórka i grochu włoskiego; 2/ Parowany w wywarze z żeberek szczupak podany z korzennym puree z grochu oraz lekkim sosem ziołowym; 3/ Smażone, pikantne kuleczki z zielonego grochu z sosem jogurtowym.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol opowiada o niezwykłym wynalazku ludzkości, czyli o serze. Nie wiemy, kto pierwszy zrobił ser, ale pierwsze opisy sera pochodzą sprzed trzech tysięcy lat z Babilonii. Ze Starego Testamentu wiemy, że sery i masło jadł król Dawid. Ostatnio znaleziono na Kujawach nad Wisłą pozostałości narzędzia służącego do produkcji sera z okresu neolitu! Niestety, choć Polska jest szóstym światowym producentem serów dojrzewających, to w spożyciu zajmujemy dużo dalszą pozycję. Właśnie dlatego Karol zabierze widzów na zielone łąki Mazur, gdzie krowy pasą się na nieskażonych i obfitujących w soczystą trawę pastwiskach. Karol rozpocznie od porannego udoju, a potem pokaże, jakie potrawy można z serami przygotować. Przedstawi też proces powstawania sera dojrzewającego w pobliskiej mleczarni. Kucharz przygotuje trzy potrawy z serami w roli głównej: pieczone ziemniaki z farszem z sera i grzybów podane z kwaśnym mlekiem, serową tartę z grzybami, a na deser pierogi z sera twarogowego z owocami w maśle.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa wytłumaczy, jak przygotować różne ciasta na żywym ogniu. Dziś, kiedy do dyspozycji kucharzy, nawet amatorów, jest olbrzymi wybór wszelakich kuchenek, od gazowych, elektrycznych, indukcyjnych, parowych po mikrofalowe, to trudno sobie wyobrazić czasy, gdy przodkowie dzisiejszych mistrzów kuchni wszelkie potrawy, w tym wymyślne ciasta przyrządzali na ognisku. I to niezależnie, czy było to ognisko na świeżym powietrzu, czy w kuchennym palenisku. Relikty takiego wypiekania na żywym ogniu odnajdziemy w polskiej kuchni do dziś. Najsłynniejszy to podlaski sękacz, którego pierwowzór odnajdziemy w XVI-wiecznym, polskim przepisie na kołacz przyrządzany na kiju nad ogniem. Dlaczego warto wracać do tak archaicznych sposobów wypieku? Oczywiście chodzi głównie o smak takiego ciasta, czyli rzecz dla Karola najważniejszą. Jakie ciasta pieczone na żywym ogniu przygotuje kucharz? Nie będzie tradycyjnego sękacza, ale za to przyrządzi drożdżowe ciasto z jabłkami, pieczone babeczki z burakami i czekoladą oraz placek z pieczonym indykiem.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie Karol Okrasa zaprasza widzów na potrawy inspirowane kuchnią Kociewia. Ten rejon Pomorza jest nieco mniej znany niż Kaszuby i często z nimi mylony. Była to kuchnia skromna i oszczędna, oparta o produkty pochodzące z własnych gospodarstw domowych, ogródków, sadów, łąk i lasów. Składnikiem wielu dań były przede wszystkim ziemniaki, kapusta, brukiew, mleko, sery, kasze, mąka czy jaja. Mięso spożywano raczej od święta, częściej jadano ryby poławiane w pobliskich rzekach czy jeziorach. Popularne były też śledzie z pobliskiego Bałtyku. Oczywiście w okolicznych lasach mieszkańcy zbierali grzyby, czarne jagody, żurawinę czy borówki. Z czasem kuchnia kociewska wzbogacona została przepisami pochodzącymi z domów bogatszych gospodarzy zwanych gburami. Niemały wpływ na kulinarne zwyczaje tutejszej ludności mieli też koloniści niemieccy, którzy osiedlali się na Pomorzu. Do dziś wiele potraw zachowało niemiecko brzmiące nazwy takie jak "karbónada" czy "fefernuski". Podobnie było z nazwami posiłków. Śniadanie określano słowem "frysztyk", a obiad to był "maltych", podczas którego na stołach królowały jednogarnkowe zupy zwane "ajntopfami". W trakcie gotowania Karola odwiedzi znajoma mieszkanka Kociewia, pani Anna, która przyniesie swoje wytwarzane tradycyjnymi sposobami kociewskie sery z koziego mleka. A jakie potrawy inspirowane kociewską kuchnią przygotuje nasz Kucharz? Pierwszą propozycją Karola będą placki ziemniaczane zwane na Kociewiu "plińcami", doprawione leśnymi grzybami, podane z sałatką śledziową. Druga to gotowany, a potem smażony na chrupko boczek wieprzowy podany ze śmietankowym sosem z marchewki i żurawiny. A trzecia to placuszki z koziego twarożku z aromatyczną konfiturą z jagód.

Opis (streszczenie): Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o kuchni Mazowsza. Jeśli chodzi o regionalne specjalności w Polsce, raczej bez trudu każdy wymieni cebularze na Lubelszczyźnie, babkę i kiszkę ziemniaczaną na Podlasiu, kluchy na łachu i pyry z gzikiem w Wielkopolsce, roladę z modrą kapustą na Śląsku, kwaśnicę i oscypki na Podhalu, czerninę i gęsią okrasę na Pomorzu, wreszcie pierniki w Toruniu. A co na Mazowszu? Tu sytuacja nie jest tak klarowna. Oczywiście północne Mazowsze, czyli Kurpie, ma swoje piwo jałowcowe i fafernuchy, także znane są potrawy z ziemniaka, grochu i kapusty z ziemi radomskiej, łowickie gołąbki, rejon Sierpca słynie z zupy grzybowej z kiszoną kapustą. Wreszcie mamy potrawy mocno związane ze stolicą, jak choćby flaczki po warszawsku, pyzy z mięsem z Bazaru Różyckiego czy na słodko - ciastko WZ-tka. Duży wpływ na kuchnię regionu miała też kuchnia żydowska, bo Warszawa była największym skupiskiem Żydów przed II wojną światową w Europie Środkowej, czyli np. karp po żydowsku - to ciekawe danie, bo jednocześnie jest reliktem XVII-wiecznej kuchni polskiej. Ponadto przepisy Lucyny Ćwierczakiewiczowej, sławnej warszawianki, najwybitniejszej autorki książek kulinarnych drugiej połowy XIX wieku, wywarły ogromny wpływ na pokolenia gotujących Polaków. Tak czy inaczej Mazowsze czeka na dopracowanie kulinarnej tożsamości. I dlatego nieprzypadkowo Karol rusza do pałacu Karolin w Otrębusach, siedziby Zespoły Pieśni i Tańca Mazowsze. Jego twórcy, Tadeusz Sygietyński i Mira Zimińska-Sygietyńska, zmagali się przed laty z podobnym problemem, jak przekuć mnogość tańców, pieśni, strojów ludowych w zwarty kanon folkloru Mazowsza. Dziś Karol stoi przed podobnym zadaniem, tylko na polu kulinarnym. I tak jak niegdyś Sygietyński, inspirując się folklorem, skomponował wiele pieśni, które potem rozsławiły region w kraju i na całym świecie, tak teraz Karol przygotuje kilka potraw, które będą inspirowane tradycjami kulinarnymi Mazowsza. Być może kiedyś będą jednoznacznie kojarzone z ziemią mazowiecką? Proponowane dania: 1/ zupa grzybowa na soku z kiszonej kapusty z pulpetami z dziczyzny; 2/ placki z karpia, kapusty i grochu; 3/ mleczna zalewajka z rwanymi kluseczkami.

Opis (streszczenie): W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do doliny Białej Nidy na Kielecczyźnie. Kuchnia tego regionu nie zagościła jeszcze w naszym programie, więc czas to naprawić. W dawnych czasach jadano w tych okolicach skromnie, by nie rzec biednie. Na słabych glebach uprawiano głównie ziemniaki, kapustę, rośliny strączkowe i zboże. Najbardziej znaną potrawą jest zupa zalewajka świętokrzyska. Była ona przygotowywana na bazie kwaśnego żuru, z ziemniakami, kiełbasą lub boczkiem, czasem z dodatkiem grzybów. Znajdziemy tu też wiele dań z ziemniaka, który choć pojawił się w jadłospisie dopiero w XIX wieku, jest podstawą wielu regionalnych specjalności takich jak: "gałki", "goły", "golorze", pyzy, "tryndle", "pigoły", "targańce" czy też "zmiocarz" - rodzaj pasztetu ziemniaczanego. Na głębokim oleju smażono pączki z ziemniaków, a wśród potraw ziemniaczanych królował kugiel, czyli zapiekanka ziemniaczana z mięsem wywodząca się z tradycji żydowskiej. Lokalne gospodynie do dziś wyrabiają prawdziwe wiejskie twarogi czy masło. Karol przyrządzi swoje wersje tradycyjnych dań regionalnych. 1/ Przygotowana w kociołku na ogniu zupa z grochu, kaszy i ziemniaków; 2/ Bitki z ligawy wołowej w pikantnym sosie z kuleczkami z ziemniaków; 3/ Placki z ziemniaków z farszem z wiejskiego twarogu i domowej konfitury.

Opis (streszczenie): W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa opowie widzom o potrawach naszych przodków, którzy wyjątkowo rygorystycznie przestrzegali nakazów surowego, staropolskiego postu. Dziś postne dania kojarzą nam się przede wszystkim z brakiem mięsa, ale jeszcze kilkaset lat temu w poście nie wolno było spożywać także nabiału: mleka, śmietany, masła oraz jaj. Dozwolone były wyłącznie produkty roślinne i ryby. Zachowały się dawne receptury jak przygotować masło czy śmietanę z migdałów, a jaja do postnych zup wykonywano z mięsa ryb. Dawni Polacy do przestrzegania postów podchodzili bardzo poważnie i znany jest przypadek kłopotów, w jakie wpadł przebywający na Mazowszu nuncjusz papieski, który jadł ser w piątek wedle złagodzonych już znacznie reguł w Zachodniej Europie. A pamiętajmy, że w owych czasach było ponad 150 dni postnych w roku. Co ciekawe, kiedy dziś w sklepie z wegańską czy wegetariańską żywnością widzimy na półkach sery, pasztety, pasty z orzechów, warzyw czy strączkowych, to nie zdajemy sobie sprawy, że wiele podobnych pomysłów znajdziemy w postnej kuchni polskiej sprzed wieków. Jakie potrawy według surowych reguł staropolskiego postu przygotuje Karol Okrasa? Będą to: ser z orzechów nerkowca, pasztet z orzechów włoskich, pieczarek i warzyw oraz dorsz z makaronem z dyni podany z wegańskim majonezem.