Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Perła renesansu, Padwa północy, prywatne miasto zbudowane od podstaw przez włoskiego architekta dla polskiego magnata. I jeden z najwspanialszych układów urbanistycznych na świecie. To Zamość - kolejne z miejsc, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki historii". Idealne pod względem struktury przestrzennej i organizacyjnej miasto Zamość założył w 1580 roku kanclerz wielki koronny hetman Jan Zamoyski. Szybko stało się ono niedoścignionym wzorem dla innych miast Rzeczpospolitej. Zespół zabytkowy obejmuje układ miasta wraz z fortyfikacjami ukształtowanymi od XVI do XIX wieku. Już latach 30. XX wieku Zamość uznano oficjalnie za zabytek i objęto ścisłą ochroną konserwatorską. Przeprowadzona po II wojnie światowej kompleksowa restauracja poskutkowała wpisaniem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dziś o randze miasta decydują nie tylko niekwestionowane walory architektoniczno urbanistyczne, ale też wyjątkowa otwartość zamojszczan, świadomych dziedzictwa wielkiej tradycji.

Opis (streszczenie): W kolejnym reportażu prezentującym najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury pokazane zostały: Gdańsk, Gdynia i Westerplatte. Najważniejsze miasto handlowe Europy, najbardziej modernistyczne polskie miasto i przylądek, który stał się znaczącą częścią polskiej świadomości narodowej. Trzy Pomniki Historii: Gdańsk, Gdynia i Westerplatte czyli trzy różne wymiary polskości na Pomorzu. Gdańsk to 10 wieków historii. W czasach swojej świetności był najważniejszym polskim miastem. Tu o posadę kantora starał się Jan Sebastian Bach, tu zbudowano kościół Mariacki - największy na świecie kościół z cegieł, tu żył i pracował słynny astronom - Jan Heweliusz. Gdynia to niespełna wiek istnienia. Miasto niezwykłe, stworzone od podstaw jak alternatywa dla zdominowanego przez Niemców Wolnego Miasta Gdańska. Perła polskiego modernizmu skrywająca niezwykłe tajemnice, tak jak np. Muzeum Modernizmu mieszczące się w piwnicznym schronie. Westerplatte - Pomnik Historii do dzisiaj rozpalający żywe emocje. Legenda heroicznego oporu wobec niemieckiej napaści. Miejsce skłaniające do refleksji nad przewrotnością i nieprzewidywalnością historii.

Opis (streszczenie): W tym odcinku prezentacja zespołu zamku krzyżackiego w Malborku, uznanego za pomnik historii w 1994 roku. Był siedzibą Wielkiego Mistrza i stolicą Państwa Krzyżackiego w Prusach. W jednym stuleciu pełnił ważne funkcjemilitarne i polityczne, w następnym - przeznaczono go na magazyny i koszary. Jest największą ceglaną budowlą Europy, na budowę tylko jednego z jego skrzydeł zużyto 5 mln cegieł. O miejscu opowiedzą Marek Stokowski, pisarz i kustosz Muzeum Zamkowego w Malborku oraz Krzysztof Górecki, reżyser inscenizacji Bitwy pod Grunwaldem.

Opis (streszczenie): Kotlina Jeleniogórska często nazywana jest śląskim Elizjum od mitologicznej krainy wiecznej szczęśliwości i wiecznej wiosny. To pamiątka po czasach, gdy na odpoczynek zjeżdżały tu najdostojniejsze pruskie rody. Pozostało po nich kilkadziesiąt niezwykłych kompleksów pałacowo-parkowych, które dziś są unikatem na skalę europejską. Na zaledwie 100 kilometrach kwadratowych podziwiać można aż 30 zabytkowych rezydencji. Jedenaście pałaców wpisano na prestiżową listę Pomników Historii. W Dolinie Pałaców i Ogrodów odnajdziemy praktycznie wszystkie style architektoniczne od gotyckich zamków z wieżami obronnymi, renesansowych dworów i klasycystycznych rezydencji, po barokowe pałace. To, co je łączy, to rozległe parki i widok na Śnieżkę - górę w tamtym czasie uznawaną za magiczną. Po latach zapomnienia i zaniedbań, dzięki pracom konserwatorskim, rezydencje w dużej mierze odnowiono i udostępniono turystom. Dziś mieszczą się w nich hotele, szkoły, siedziba fundacji, muzeum i galeria sztuki.

Opis (streszczenie): Ta budowla majestatycznie góruje nad miastem i całą okolicą. To jeden z największych kościołów na całym Dolnym Śląsku i wyśmienity zabytek kamiennej architektury gotyckiej na terenie Polski. Powstał w XIV wieku z inicjatywy Joannitów, czyli zakonu który na nasze ziemie zawędrował aż z Ziemi Świętej. Już chyba samo to, wystarczy, by uznać, że Strzegom wart jest odwiedzenia. Ten imponujący Pomnik Historii zadziwia nie tylko rozmiarem ale też oryginalną, gotycką architekturą. Surowa bryła zdobiona jest wieloma detalami architektonicznymi. Uwagę zwracają misternie rzeźbione portale i tympanony. Najstarszy pochodzi z 1350 roku i przedstawia koronację trzech królowych. Od strony południowej znajdziemy tympanon ze sceną zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. Najmłodszy i najcenniejszy portal znajduje się nad wejściem głównym i przestawia nawrócenia św. Szawła. To prawdziwy skarb architektury gotyckiej.

Opis (streszczenie): Gdy w 1922 górny Śląsk przyłączono do Polski, region ten zyskał dużą autonomię. Posiadał własny Sejm niezależny od Sejmu polskiego. W 1923 roku ogłoszono konkurs na budowę Gmachu Sejmu - pierwszej budowli o charakterze parlamentarnym w odrodzonym państwie polskim. Okazały budynek na listę Pomników Historii został wpisany w 2012 roku.

Opis (streszczenie): Matka polskich katedr, nekropolia arcybiskupów gnieźnieńskich, miejsce wyjątkowe dla polskiej historii, religii i kultury. Symbol tradycji królewskiej państwa polskiego i tradycji katedry koronacyjnej królów polskich oraz miejsce kultu św. Wojciecha, apostoła i patrona Polski. Katedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie to jeden z najcenniejszych Pomników Historii. Jakie skarby skrywają wnętrza i podziemia Kościoła? Po gnieźnieńskiej Katedrze oprowadzą nas m. in. Ksiądz Kanonik Jan Kasprowicz.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku programu Pomniki Historii odwiedzamy Tarnowskie Góry podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni Czarnego Pstrąga. Naszymi przewodnikami są Pani Teresa Szydłowska, przewodnik i Zbigniew Pawlak, wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Pierwsze wiadomości o górnictwie rud kruszcowych w rejonie Tarnowskich Gór pochodzą z dokumentu z 1136 roku. W 2017 roku Kopalnia ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.