Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Perła renesansu, Padwa północy, prywatne miasto zbudowane od podstaw przez włoskiego architekta dla polskiego magnata. I jeden z najwspanialszych układów urbanistycznych na świecie. To Zamość - kolejne z miejsc, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki historii". Idealne pod względem struktury przestrzennej i organizacyjnej miasto Zamość założył w 1580 roku kanclerz wielki koronny hetman Jan Zamoyski. Szybko stało się ono niedoścignionym wzorem dla innych miast Rzeczpospolitej. Zespół zabytkowy obejmuje układ miasta wraz z fortyfikacjami ukształtowanymi od XVI do XIX wieku. Już latach 30. XX wieku Zamość uznano oficjalnie za zabytek i objęto ścisłą ochroną konserwatorską. Przeprowadzona po II wojnie światowej kompleksowa restauracja poskutkowała wpisaniem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dziś o randze miasta decydują nie tylko niekwestionowane walory architektoniczno urbanistyczne, ale też wyjątkowa otwartość zamojszczan, świadomych dziedzictwa wielkiej tradycji.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku Pomników Historii odwiedzamy Tyniec. Opactwo w Tyńcu jest najstarszym istniejącym w Polsce klasztorem kontynuującym tradycję benedyktyńską, zajmującym poczesne miejsce w historii Polski niemal od zarania jej państwowości. Począwszy od 1 poł. XI w. , przez kolejne wieki, pełniło rolę ważnego ośrodka działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było także z istotnymi wydarzeniami politycznymi i postaciami historycznymi.

Opis (streszczenie): W tym odcinku odwiedzamy jedno z najstarszych, polskich miast - Przemyśl. Zachowany do dnia dzisiejszego układ przestrzenny i zespół zabytkowy Przemyśla jest miejską strukturą przestrzenną o wyjątkowych w skali Polski wartościach zabytkowych, przede wszystkim historycznych. Przemyśl już w XI w. był ważnym ośrodkiem administracyjnym państwa Bolesława Chrobrego, następnie stolicą księstwa Rościsławowiczów, miastem królewskim i ważnym ośrodkiem administracyjnym Rzeczypospolitej, stolicą Ziemi Przemyskiej, a także siedzibą dwóch biskupstw. Zespół zabytków Twierdzy Przemyśl stawiany jest w rzędzie największych twierdz europejskich. Cechują go wybitne wartości zabytkowe historyczne, związane z rozwojem sztuki obronnej i krajobrazowe. Twierdza jest prawie kompletnie zachowanym do dzisiaj cennym zespołem zabytków architektury obronnej i obiektów zaplecza z bardzo rozwiniętą siecią dróg fortecznych.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku wybieramy się do Szalowej. Późnobarokowy kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej zachował się od czasu budowy w prawie niezmienionej formie, dzięki czemu ma dużą wartość typologiczną jako ogniwo linii rozwojowej tradycyjnych kościołów drewnianych na terenie naszego kraju i cenny dokument potrzeb duchowych oraz estetycznych schyłku doby sarmackiej. Zabytek stanowi wybitny przykład charakterystycznej dla drewnianych świątyń owego czasu próby oddania w drewnie rozwiązań sakralnej architektury murowanej.

Opis (streszczenie): W tym odcinku wybierzemy się do Wiślicy. Wiślica należała do najważniejszych ośrodków polityczno-administracyjnych monarchii piastowskiej, a jej początków należałoby szukać w IX wieku jeszcze w państwie Wiślan, wzmiankowanym w trzech niezależnych średniowiecznych źródłach. Wiślica wiąże się też z niepotwierdzoną przez współczesnych badaczy hipotezą o przymusowym chrzcie księcia wiślickiego w obrządku słowiańskim w odkrytej w latach 60. XX wieku w reliktach wiślickiego kościoła św. Mikołaja tzw. misie chrzcielnej.

Opis (streszczenie): Magnum Sal, czyli Wielka Sól tak o kopalni Wieliczka mówiono już 800 lat temu. Jest wspaniałym przykładem myśli technicznej, a przy tym zachwyca naturalnym i monumentalnym pięknem. W ciągu siedmiu wieków zgłębiono w niej 26 szybów, wydrążono 2 350 komór i ponad 240 km chodników. Co roku ten Pomnik Historii przemierza ponad milion zwiedzających z całego świata. Nic dziwnego! Takiego miejsca nie ma nigdzie indziej. Wieliczkę na listę Pomników Historii wpisano w 1994 roku. Tradycja zwiedzania kopalni sięga już XVII wieku. Bywali tu m.in. Fryderyk Chopin, Jan Matejko, Henryk Sienkiewicz czy Ignacy Paderewski.

Opis (streszczenie): W 1922 roku geolog profesor Jan Samsonowicz kilka kilometrów od Ostrowca Świętokrzyskiego odkrył neolityczne kopalnie krzemienia. Było to niezwykłe znalezisko: na obszarze długości kilku kilometrów zlokalizowano ponad 4 tysiące kopalń - od bardzo prostych szybów jamowych i niszowych po skomplikowane podziemne obiekty komorowe. Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach są jedynym Pomnikiem Historii w województwie świętokrzyskim, a także największym i najlepiej zachowanym obiektem na świecie, związanym z pradziejowym górnictwem. Gośćmi odcinka będą archeolodzy: Kamil Kaptur i Grzegorz Kończyk.

Opis (streszczenie): Zespół klasztoru oo. paulinów na Jasnej Górze od 1994 roku znajduje się na liście Pomników Historii. To jedno z najważniejszych miejsc na mapie Polski, duchowa stolica kraju i miejsce ważnych wydarzeń historycznych. To na Jasną Górę pielgrzymuje tysiące pątników, którzy od XIV wieku wypraszają o łaski u stop cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W kolejnym odcinku programu odwiedzamy z kamerą między innymi jasnogórski Arsenał, klasztorną bibliotekę i Bastion św. Rocha.

Opis (streszczenie): Jeden z najpiękniejszych i szczególnie cennych w Europie, panteon dwustu lat trudnej sławy i chwały Warszawy. Bogate muzeum dziejów miasta, którego już nie ma. Tak przed laty o Warszawskich Powązkach pisał związany z nimi w sposób szczególny Jerzy Waldorff. Czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak to? Warszawskie Powązki kojarzymy przede wszystkim ze starym cmentarzem. Tymczasem w skład całego zespołu wchodzi kilka nekropolii: cmentarz katolicki, luterański, kalwiński, żydowski oraz dwa cmentarze muzułmańskie kaukaski i tatarski. To niezwykle ważne miejsce w historii polskiej nauki, kultury i polityki to tu pochowani zostali najwybitniejsi obywatele, którzy mieli największy wpływ na życie stolicy i kraju. Największą część zespołu bo aż 43 z 88 hektarów stanowią tzw. Stare Powązki uważane za jeden z najpiękniejszych cmentarzy w Europie. O tym niezwykłym miejscu opowiedzą Anna Jagiellak z Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz Michał Jabłoński proboszcz parafii Ewangelicko - Reformowanej w Warszawie.

Opis (streszczenie): Jeden z najpiękniejszych i szczególnie cennych w Europie, panteon dwustu lat trudnej sławy i chwały Warszawy. Bogate muzeum dziejów miasta, którego już nie ma. Tak przed laty o Warszawskich Powązkach pisał związany z nimi w sposób szczególny Jerzy Waldorff. W kolejnym odcinku Pomników Historii będziemy sprawdzać czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak to. Warszawskie Powązki kojarzymy przede wszystkim ze starym cmentarzem. Tymczasem w skład całego zespołu wchodzi kilka nekropolii: cmentarz katolicki, luterański, kalwiński, żydowski oraz dwa cmentarze muzułmańskie kaukaski i tatarski. To niezwykle ważne miejsce w historii polskiej nauki, kultury i polityki to tu pochowani zostali najwybitniejsi obywatele, którzy mieli największy wpływ na życie stolicy i kraju. Największą część zespołu bo aż 43 z 88 hektarów stanowią tzw. Stare Powązki uważane za jeden z najpiękniejszych cmentarzy w Europie. O tym niezwykłym miejscu opowiedzą nam Anna Jagiellak z Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz Michał Jabłoński proboszcz parafii Ewangelicko - Reformowanej w Warszawie.

Opis (streszczenie): W drugiej połowie XIX wieku stan sanitarny Warszawy był alarmujący. Na ratunek upadającemu miastu przybył świeżo mianowany prezydent, carski generał Sokrates Starynkiewicz. Za priorytet postawił sobie wyposażenie stolicy w system kanalizacji oraz dostarczenie wody wszystkim mieszkańcom. Projekt powierzono światowej sławy inżynierowi i wizjonerowi Wiliamowi Lindleyowi. W tym odcinku wizyta w Zespole Stacji Filtrów w Warszawie. Dowiemy się, jak wyglądało życie Warszawy przed realizacją projektu Lindleya oraz jak to się stało, że słynny inżynier zrealizował sieć wodociągów właśnie tutaj. Przekonamy się, jak wielkim wyzwaniem dla ówczesnej Warszawy była budowa sieci filtrów oraz jak bardzo miasto zmieniło się po realizacji filtrów. Przewodnikami po tym niezwykłym miejscu będą Roman Bugaj, rzecznik Zespołu Stacji Filtrów oraz Marzena Wojewódzka z Centrum Prasowego Zespołu Stacji Filtrów. Po samych filtrach oprowadzi widzów Katarzyna Sanocka. Dzięki takiej wycieczce z pewnością o wiele bardziej docenimy czystą wodę, która płynie w kranie.

Opis (streszczenie): Święta Jadwiga. Pierwsze skojarzenie - oczywiście pochowana na Wawelu żona Władysława Jagiełły. Jednak prawie dwa wieki przed Andegawenką inna władczyni o tym imieniu zdobyła serca poddanych. Dobra i pobożna księżna, Jadwiga Śląska, została wyniesiona na ołtarze w 1267 roku, niemal natychmiast po śmierci. Jej szczątki spoczywają do dziś w bazylice przyklasztornej opactwa cysterek w Trzebnicy. Ten wyjątkowy pomnik historii jest perłą średniowiecza. Wyróżnia się wieloma późnoromańskimi i wczesnogotyckimi kamiennymi detalami rzeźbiarsko - architektonicznymi. W latach 30. XX w. , podczas prac renowacyjnych, odkryto tu trzy zamurowane średniowieczne portale i je wyeksponowano. Odsłonięcie portalu z przedstawieniem Dawida i Betsabe wiązało się z koniecznością wycięcia fragmentu ściany klatki schodowej z boku fasady kościoła.

Opis (streszczenie): Twierdza Srebrna Góra. Prace przy jej budowie trwały 12 lat. Od końca XVIII w strzegła południowych granic rosnącego w siłę królestwa Prus. Broniąc przeprawy z Czech w głąb Śląska przez Przełęcz Srebrną, odstraszała przede wszystkim Austriaków. Dzięki swej monumentalnej, naskalnej konstrukcji szybko zyskała miano śląskiego Gibraltaru. Twierdza Srebrna Góra - forteca, która w zamyśle architektów miała być nie do zdobycia. Wzniesiona z rozkazu króla Fryderyka II zwanego Wielkim należała w XVIII wieku do najnowocześniejszych tego typu budowli nie tylko w Prusach, ale i w Europie. Do dzisiaj zachowała swą integralność i pierwotną formę. Dzięki temu stanowi wyjątkowy w skali europejskiego dziedzictwa kulturowego obiekt i Pomnik Historii o światowej randze.