Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): Pierwsze skojarzenie Mikołaj Kopernik. Drugie Krzyżacy. Trzecie smakowite pierniki. Ale Toruń to zdecydowanie coś więcej. Położony na wysokim brzegu Wisły, na granicy Ziemi Chełmińskiej i Kujaw, przez lata był magnesem przyciągającym osadników. Akt lokacyjny miasta wystawiono w XIII wieku. 700 lat później, w 1994 roku toruńskie Stare i Nowe Miasto zostały uznane za Pomnik Historii. Średniowieczny zespół urbanistyczny Torunia składał się z trzech odrębnych organizmów: Starego i Nowego Miasta oraz zamku. Całość zajmowała obszar ponad 40 hektarów i była sukcesywnie umacniana ciągiem murów obronnych z bramami, basztami oraz fosą. Zabytki, jakie się tu znajdują, trudno zliczyć. Większość z nich ma niezwykłą historię. W kolejnym odcinku cyklu "Szlakiem miejsc niezwykłych" odwiedzamy Toruń. O mieście, jego znaczeniu i związkach z Krzyżakami opowiedzą mediewistka Elżbieta Pilecka, kierownik Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej oraz przewodnik Adam Kowalkowski.

Opis (streszczenie): Ten odcinek poświęcony jest wyjątkowemu miastu - Gdańskowi. To jedno z najstarszych miast Polski. Niegdyś królewskie i hanzatyckie słynęło z tolerancji etnicznej i wyznaniowej. Jak magnes przyciągało znane w Europie nazwiska - sam Jan Sebastian Bach starał się o posadę kantora kościoła Mariackiego. Z miastem związany był też wybitny astronom i matematyk Jan Heweliusz. Przez długi czas Gdańsk był też głównym portem morskim na Bałtyku. Miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku zostało uznaneza Pomnik Historii w 1994 r.

Opis (streszczenie): Wrocław to jedno z najstarszych i największych polskich miast, o niesłychanie burzliwej historii. O jego randze i znaczeniu świadczy fakt, że to właśnie tutaj w roku 1000 Bolesław Chrobry założył biskupstwo. Leżąc na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków handlowych, Via Regia i Szlaku Bursztynowego, miał Wrocław wspaniałewarunki do rozwoju. Na przestrzeni tysiącletnich dziejów przechodził w ręce czeskie i niemieckie, by po II wojnie światowej wrócić w granice Polski.

Opis (streszczenie): Wolność, całość, niepodległość. Tymi słowami, 24 marca 1794 roku na rynku w Krakowie, generał Tadeusz Kościuszko wezwał do broni wszystkich mieszkańców miast i wsi. Polsce groził bowiem III rozbiór z rąk Rosji, Austrii i Prus i skreślenie z map Europy. Najważniejsza dla całej insurekcji kościuszkowskiej bitwa rozegrała się pod Racławicami. Pole walki zostało uznane za pomnik historii w 2004 roku.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku cyklu odwiedzimy Stary Sącz, staropolskie miasto o średniowiecznej genezie i skali, powiązane integralnie z zespołem klasztornym sióstr klarysek ufundowanym przez księżnę Kingę, żonę księcia Bolesława Wstydliwego. Postać św. Kingi w sposób szczególny wiąże się ze Starym Sączem poprzez obecność zarówno w kulcie religijnym, jak i w żywej tradycji historycznej oraz legendach, sztuce i literaturze. Już w 1715 r. papież Benedykt XIII ogłosił bł. Kingę patronką Królestwa Polskiego i Litwy. W 1901 r. biskup Leon Wałęga obrał bł. Kingę patronką diecezji tarnowskiej. Powszechne znaczenie osoby i kultu tej świętej zostałopotwierdzone dobitnie przez św. Jana Pawła II, który jako papież 16 czerwca 1999 r. kanonizował ją podczas pielgrzymki do Polski, w uroczystej mszy św. w Starym Sączu.

Opis (streszczenie): W tym odcinku odwiedzamy słynne miejsce kultu - Kalwarię Zebrzydowską, położoną na malowniczym Pogórzu Makowskim w powiecie wadowickim. Kalwaria Zebrzydowska to nie tylko kościół i klasztor, ale również zespół kaplic i kościołów drążkowych oraz manierystyczny park krajobrazowy. Jej fundatorem był Mikołajow Zebrzydowski. Rocznie Kalwarię Zebrzydowską odwiedza nawet milion pielgrzymów, uczestniczących w nabożeństwach na Dróżkach Pana Jezusa i Dróżkach Matki Bożej.

Opis (streszczenie): W odcinku mowa będzie o Kanale Augustowskim. Przy jego budowie pracowało dziennie ok. 7 tysięcy robotników różnej narodowości. Jego główny inżynier początkowo nie miał pojęcia o sztuce projektowania kanałów, uczył się jej z książek i sam tworzył potrzebne mapy. Ostatecznie zbudował prawdziwie arcydzieło. Katarzyna Sanocka zabiera widzów w podróż po Kanale Augustowskim - nieoceniony zabytek kultury technicznej. Ten 100 - kilometrowy malowniczy szlak wodny łączy dorzecza Wisły i Niemna. Na jego trasie znajduje się jedyne w Polsce rzeczne przejście graniczne. Można więc przepłynąć kajakiem aż na Białoruś. O historii budowy kanału oraz o walorach przyrodniczych i turystycznych Katarzyna Sanocka rozmawia m.in. z Krzysztofem Czarnieckim, kierownikiem Nadzoru Wodnego w Augustowie i Romanem Rogozińskim, starszymspecjalistą d.s. edukacji leśnej.

Opis (streszczenie): Klasztor oo. benedyktynów w Lubiniu ma bardzo wczesną metrykę sięgającą pierwszych wieków chrześcijaństwa w Polsce. Powstał ok. 1075 na fali fundacji benedyktyńskich. To tu działa jedna z największych w Wielkopolsce bibliotek klasztornych. To także jeden z najdłużej działających w Polsce ośrodków monastycznych. Urzeka autentycznością, bogactwem zabytków, niezwykłą atmosferą ciszy i kontemplacji. Benedyktyni w Lubiniu utrzymują się głównie z pracy swoich rąk. Słyną z pysznych i zdrowych nalewek. Jak się je wytwarza? Zobaczymyw kolejnym odcinku.

Opis (streszczenie): Była tak cenna, że toczono o nią wojny, a władcy chętnie ustanawiali państwowy monopol na jej uzyskiwanie. W średniowieczu nazywano ją "białym złotem", była środkiem płatniczym i symbolem bogactwa. Sól. Pierwsza jej kopalnia powstała w XIII wieku. A wszystko dzięki cystersom, którzy sprowadzeni do Bochni z Wąchocka, pokierowali budową pierwszego szybu i umożliwili wydobywanie soli kamiennej na dużą skalę. Dziś bocheńska kopalnia to fenomenalny zabytek techniki. Po kopalni oprowadzi nas Katarzyna Sanocka.

Opis (streszczenie): Program o ważnych miejscach na mapie Polski nawiązujących do historii naszego kraju, polskiej literaturze.

Opis (streszczenie): Program prezentuje najciekawsze pominiki i zabytki polskiej kultury. W kolejnym odcinku opowiadamy o niezwykle ważnym dla współczesnej Polski miejscu, czyli o Westerplatte. W wyniku ustaleń Traktatu Wersalskiego Gdańsk stał się wolnym miastem, a jego fortyfikacje zostały zdemilitaryzowane. Półwysep Westerplatte przekazano Polsce w 1925 r. na potrzeby przeładunku bronii amunicji. Utworzono tam Wojskową Składnicę Tranzytową, a tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczęto budowę systemu obronnego.

Opis (streszczenie): W tym odcinku wybierzemy się do Wiślicy. Wiślica należała do najważniejszych ośrodków polityczno - administracyjnych monarchii piastowskiej, a jej początków należałoby szukać w IX wieku jeszcze w państwie Wiślan wzmiankowanym w trzech niezależnych średniowiecznych źródłach. Wiślica wiąże się też z niepotwierdzoną przez współczesnych badaczy hipotezą o przymusowym chrzcie księcia wiślickiego w obrządku słowiańskim w odkrytej w latach 60. XX wieku w reliktach wiślickiegokościoła św. Mikołaja tzw. misy chrzcielnej.

Opis (streszczenie): Idea założenia zakonu cysterskiego zrodziła się we Francji w XI wieku, kiedy to surowe zasady życia zakonnego znacznie się rozluźniły, a reguła św. Benedykta, z przewodnim mottem ora et labora, czyli módl się i pracuj, przestała być pociągająca. Cystersi, którzy przybyli do Polski w XII wieku, mieli odnowić ideał pracy, modlitwy i ubóstwa. Plan chyba się powiódł, bo na terenie dzisiejszej Polski powstało aż 26 klasztorów męskich i 14 żeńskich. Wśród nich opactwa w Trzebnicy i Kołbaczu. Obydwa pomniki historii na przestrzeni dziejów były wielokrotnie przebudowywane. Obydwa kryją więc relikty dawnych kościołów. W przypadku Trzebnicy, to przede wszystkim późnoromańskie i wczesnogotyckie kamienne detale rzeźbiarsko - architektoniczne. W latach 30. XX w. , podczas prac renowacyjnych wyeksponowano odkryte tu trzy zamurowane średniowieczne portale. Cystersi słynęli z gospodarności i przedsiębiorczości. Henryk Brodaty obficie uposażył trzebnicki klasztor, nadając mu 12 okolicznych wsi. W Kołbaczu zakonnicy oprócz dóbr ziemskich posiadali prawo do połowu ryb w rzekach, jeziorach i Zalewie Szczecińskim. Zajmowali się hodowlą zwierząt, sadownictwem i warzeniem piwa i szybko stali się najbogatszym i najbardziej wpływowym opactwem na całym Pomorzu.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku wybieramy się do Szalowej. Późnobarokowy kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej zachował się od czasu budowy w prawie niezmienionej formie, dzięki czemu ma dużą wartość typologiczną jako ogniwo linii rozwojowej tradycyjnych kościołów drewnianych na terenie naszego kraju i cenny dokument potrzeb duchowych oraz estetycznych schyłku doby sarmackiej. Zabytek stanowi wybitny przykład charakterystycznej dla drewnianych świątyń owego czasu próby oddania w drewnie rozwiązań sakralnej architektury murowanej.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku odwiedzamy Tyniec. Opactwo w Tyńcu jest najstarszym istniejącym w Polsce klasztorem kontynuującym tradycję benedyktyńską, zajmującym poczesne miejsce w historii Polski niemal od zarania jej państwowości. Począwszy od pierwszej połowy XI wieku, przez kolejne stulecia, pełniło rolę ważnego ośrodka działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było także z istotnymi wydarzeniami politycznymi i postaciami historycznymi.

Opis (streszczenie): Zamek królewski na Wawelu, zabudowa średniowiecznego miasta, przedmieście Stradom i dawna żydowska dzielnica Kazimierz to miejsca, które prezentujemy w kolejnym odcinku programu. Kraków to miasto pełne obiektów o wysokich walorach artystycznych. Miasto jest siedzibą jednego z najstarszych uniwersytetów Europy. Spuścizną minionych stulecijest jedyny w swoim rodzaju zespół zabytków zachowanych w oryginalnej postaci, w którym w harmonijny sposób nawarstwiły się kolejne epoki w swym doskonałym kształcie. W odcinku naszymi przewodnikami po mieście są prof. Jacek Purchla, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie i Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Kwidzyn. Zespół katedralno - zamkowy w Kwidzynie powstał w XIV wieku na potrzeby diecezji pomezańskiej, jako jej centrum religijne i polityczno - administracyjne. Posiada unikatowe wartości architektoniczne i zabytkowe. Jest jednym z najbardziej imponujących zabytków architektury gotyckiej w Polsce z monumentalnym, najokazalszym w kraju gdaniskiem (danskerem). To jedyne na terenie Polski, tak uformowane przestrzennie oraz jednorodne założenie średniowieczne łączące funkcje sakralne, rezydencjonalne i obronne o unikatowych w skali europejskiej rozwiązaniach architektonicznych.