Emisja Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii będzie miała miejsce (premiera, powtórka):
Program TV na 29 lipca 2025 (Wtorek)Opis (streszczenie): Pierwsze skojarzenie Mikołaj Kopernik. Drugie Krzyżacy. Trzecie smakowite pierniki. Ale Toruń to zdecydowanie coś więcej niż tylko znane postaci czy garść skojarzeń. Położony na wysokim brzegu Wisły, na granicy ziemi chełmińskiej i Kujaw, przez lata był magnesem przyciągającym osadników. Akt lokacyjny miasta wystawiono w XIII wieku. 700 lat później, w 1994 roku Toruńskie Stare i Nowe Miasto zostały uznane za Pomnik Historii. Średniowieczny zespół urbanistyczny Torunia składał się z trzech odrębnych organizmów: Starego i Nowego Miasta oraz zamku. Całość zajmowała obszar ponad 40 hektarów i była sukcesywnie umacniana ciągiem murów obronnych z bramami, basztami oraz fosą. Zabytki, jakie się tu znajdują, trudno zliczyć. Większość z nich ma niezwykłą historię. W kolejnym odcinku cyklu Szlakiem Miejsc niezwykłych odwiedzimy Toruń. O mieście, jego znaczeniu i związkach z Krzyżakami opowiedzą mediewistka Elżbieta Pilecka, kierownik Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej oraz przewodnik Adam Kowalkowski.
Czas trwania: 7min. / 2016 / reportażOpis (streszczenie): Są na Śląsku dwa zupełnie niezwykłe Pomniki Historii, które nie mają ani pierwowzorów, ani bezpośredniego wzorca w architekturze. Pierwszy rozmiarem swojej kopuły przyćmił nawet rzymski Panteon i w chwili powstania był największą na świecie budowlą wykonaną w żelbecie. Drugi - to setki pomieszczeń i korytarzy. A wszystko opakowane w monumentalną i surową architekturę. Wrocławska Hala Stulecia i Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego w Katowicach to budowle, które są po prostu jedyne w swoim rodzaju. Na ukończenie katowickiego gmachu czekano ponad 5 lat. Zaprojektowana przez Maksa Berga Hala Stulecia została wzniesiona zaledwie w 14 miesięcy. Dzięki zastosowaniu nietypowej konstrukcji i nowatorskiej technologii budowy, ukończona w 1913 roku Hala, to jeden z pierwszych w pełni dojrzałych dzieł architektury ekspresjonistycznej, z jej skłonnością do monumentalizacji a nawet patosu. Główna sala widowiskowa Hali Stulecia może pomieścić nawet 10 tyś. osób. Budynek Sejmu liczy aż 600 gabinetów, 1300 okien i 6 kilometrów korytarzy. W swoich podziemiach mieści obszerny schron, skarbiec oraz tajny tunel. Monumentalne gmachy użyteczności publicznej, Hala Stulecia we Wrocławiu i Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego w Katowicach w momencie kiedy powstawały, znajdowały się w granicach dwóch różnych Państw. Wrocławska Hala zbudowana dla uczczenia 100 rocznicy zrywu Niemców przeciwko napoleońskiej okupacji, miała być manifestem społecznej harmonii i demokracji. Dla Polaków z kolei, Katowicki Gmach to symbol polskości na odzyskanej po wiekach ziemi śląskiej. Pierwszy budynek parlamentarny w odrodzonej Ojczyźnie, był prawdziwym powodem do dumy. Obydwa Pomniki Historii powstały pod państwowym mecenatem. W obydwu widać też antyczne inspiracje. Ich monumentalny niemiecki ekspresjonizm i majestatyczny, uwspółcześniony klasycyzm architektury II RP, to różne oblicza rodzącego się właśnie modernizmu.
Czas trwania: 15min. / 2016 / reportażOpis (streszczenie): Perła renesansu, Padwa północy, prywatne miasto zbudowane od podstaw przez włoskiego architekta dla polskiego magnata. I jeden z najwspanialszych układów urbanistycznych na świecie. To Zamość - kolejne z miejsc, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki historii". Idealne pod względem struktury przestrzennej i organizacyjnej miasto Zamość założył w 1580 roku kanclerz wielki koronny hetman Jan Zamoyski. Szybko stało się ono niedoścignionym wzorem dla innych miast Rzeczpospolitej. Zespół zabytkowy obejmuje układ miasta wraz z fortyfikacjami ukształtowanymi od XVI do XIX wieku. Już latach 30. XX wieku Zamość uznano oficjalnie za zabytek i objęto ścisłą ochroną konserwatorską. Przeprowadzona po II wojnie światowej kompleksowa restauracja poskutkowała wpisaniem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dziś o randze miasta decydują nie tylko niekwestionowane walory architektoniczno urbanistyczne, ale też wyjątkowa otwartość zamojszczan, świadomych dziedzictwa wielkiej tradycji.
Czas trwania: 7min. / 2016 / reportażOpis (streszczenie): Jest arcydziełem sztuki inżynierskiej. Ma ponad 210 km długości, działa nieprzerwanie od 140 lat. Kanał Elbląski to jeden z dwóch istniejących na świecie szlaków wodnych, w którym zastosowano specjalny system pochylni. Sprawia on, że statki nie tylko pływają, ale także jeżdżą po szynach. A wszystko za sprawą mało komu znanego pruskiego inżyniera Goeorga Jacooba Steenkego. Kanał Elbląski obok Zamku w Malborku i ruchomych wysp na Mierzei Kurońskiej, uważany jest za jeden z trzech cudów Prus Wschodnich. Łączy tereny Pojezierza Iławskiego i Ostródzkiego z Zalewem Wiślanym. Jego trasa prowadzi przez sztuczne przekopy i groble, tworząc drogę wodną o długości blisko 210 km. Początkowo wykorzystywano go w celach transportowych, później do ruchu turystycznego. Od 1978 r. jest zabytkiem, a od 2011 r. ma status pomnika historii. To właśnie Kanałowi Elbląskiego poświęcony będzie kolejny odcinek cyklu "Pomniki historii. Szlakiem miejsc niezwykłych".
Czas trwania: 6min. / 2016 / reportażEmisja Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii miała miejsce:
Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku cyklu odwiedzimy Stary Sącz, staropolskie miasto o średniowiecznej genezie i skali, powiązane integralnie z zespołem klasztornym sióstr klarysek ufundowanym przez księżnę Kingę, żonę księcia Bolesława Wstydliwego. Postać św. Kingi w sposób szczególny wiąże się ze Starym Sączem poprzez obecność zarówno w kulcie religijnym, jak i w żywej tradycji historycznej oraz legendach, sztuce i literaturze. Już w 1715 r. papież Benedykt XIII ogłosił bł. Kingę patronką Królestwa Polskiego i Litwy. W 1901 r. biskup Leon Wałęga obrał bł. Kingę patronką diecezji tarnowskiej. Powszechne znaczenie osoby i kultu tej świętej zostało potwierdzone dobitnie przez św. Jana Pawła II, który jako papież 16 czerwca 1999 r. kanonizował ją podczas pielgrzymki do Polski, w uroczystej mszy św. w Starym Sączu.
Opis (streszczenie): Program prezentuje najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury. Nysa należała do najważniejszych ośrodków kulturalnych i politycznych Śląska. Jej znaczenie wiązało się z pełnieniem funkcji stolicy Księstwa Nyskiego ustanowionego w XIII w. przez Henryka Probusa. Kościół św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie jest jednym z najwybitniejszych późnogotyckich kościołów halowych Europy Środkowej. Bryła kościoła przywołuje na myśl słynną strzechę parlerowską, czyli gotycką szkołę znaną ze znakomitych realizacji na terenie Czech i Niemiec Południowych. O randze artystycznej nyskiej fary świadczy też jej wyposażenie.
Czas trwania: 5min. / 2015 / reportażOpis (streszczenie): Łódź. Podobnie jak górnicze miasta Zagłębia Ruhry rozwinęła się ona w wyniku gwałtownego boomu gospodarczego. Wszystko zaczęło się 18 września 1820 roku. Wtedy to namiestnik Królestwa Polskiego Józef Zajączek ogłosił zarządzenie, na mocy którego na terenie miasta mogły powstawać osady fabryczne. Przeznaczono je dla sukienników i tkaczy. Liczba ludności szybko rosła: na początku XIX wieku Łódź liczyła 800 mieszkańców, w 1864 roku już 38 tysięcy. O tym z jakich towarów słynęło miasto, co było jego znakiem rozpoznawczym i co pozostawili po sobie najbardziej znani łódzcy przemysłowcy, opowiada Ryszard Bonisławski z Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Wśród przybyszów, którzy zjechali do miasta wielką rolę odegrał Saksończyk Ludwik Geyer, do którego Białej Fabryki sprowadzono mechaniczne krosna i 50 - konną maszynę parową. Słynna na całą Europę była także Centralna Fabryka Karola Scheiblera oraz przędzalnia Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, na terenie której dziś znajduje się Centrum Handlowe Manufaktura. Cenną częścią łódzkiego Pomnika Historii są rezydencje fabrykantów, takie jak Pałac Poznańskiego oraz bogaty zespół kamienic czynszowych przy ul. Piotrkowskiej. Budynki powstały w różnych stylach architektonicznych, każdy zdobiły charakterystyczne motywy. Nie sposób nie wspomnieć słynnej dzielnicy Księży Młyn, na terenie której znajdowały się mieszkania łódzkich robotników. O tym co jest dziś najcenniejszą pamiątką po tamtych czasach oraz jak te dziś opuszczone i często zaniedbane miejsca odzyskiwać dla miasta, mówi Miejska Konserwator Zabytków Kamila Kwiecińska - Trzewikowska.
Czas trwania: 9min. / 2017 / reportażSzlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii można obejrzeć w programie stacji:
Emisje miały lub będą miały miejsce w: TVP3, TVP3 Białystok, TVP3 Bydgoszcz, TVP3 Gdańsk, TVP3 Gorzów Wlkp., TVP3 Katowice, TVP3 Kielce, TVP3 Kraków, TVP3 Łódź, TVP3 Lublin, TVP3 Olsztyn, TVP3 Opole, TVP3 Poznań, TVP3 Rzeszów, TVP3 Szczecin, TVP3 Warszawa, TVP3 Wrocław, TVP Historia, TVP Wilno
Lista zwiera odnośniki do stron osób związanych z produkcją (aktorzy, reżyser):
Lista zawiera lata, w których powstawała audycja: